Venezuela'daki güç mücadelesinde çıkmazın devam etmesi ve ABD-Çin ticaret savaşı petroldeki toparlanmayı zorlaştırırken, küresel büyüme konusundaki endişeler, yükselen kaya petrolü üretimi ve denizde sıkışıp kalmış olan fazlalık ham petrol varilleri piyasanın bu yılki kazancını azaltıyor.
Altın ve Dolar ise dünyadaki mali ve siyasi sorunlar karşısında güvenli liman statüsünü elde edebilmek için savaşıyor.
Bir Adım İleri, İki Adım Geri
Noelden yeni yılın ikinci haftasına kadar neredeyse ara vermeden yükselen ham petrol fiyatları, "bir adım ileri, iki adım geri" moduna geriledi.
Cuma günkü kapanışta ABD West Texas Intermediate ham petrolü, geçen ay yaklaşık %19'luk yükselişle tarihin en iyi Ocak performansını göstermenin ardından %16'lık kazancını korumayı başardı.
Ancak yatırımcıların Ocak ortası boyunca tadını çıkardığı tek yönlü işlem kayboldu, gün içinde mütevazı kazançlar ve keskin düşüşler daha olası hale geldi. Geçen haftaki %5'lik düşüş yılın en kötü düşüşü oldu.
Petrol çıkmazının anahtarları Venezuela'daki siyasi mücadele ve ABD-Çin ticaret savaşı.
Venezuela'da, muhalefet lideri Juan Guaido'nun mevcut lider Nicolas Maduro'ya meydan okuyarak kendini ülkenin geçici başkanı ilan etmesinden iki hafta sonra, ikili arasındaki mücadele bir tür duraksamaya girdi. Birçok ülke Guaido'yu meşru başkan olarak tanımış olsa da, Maduro ordu da dahil olmak üzere devletin kontrolünü elinde tutmayı sürdürüyor.
Çıkmaz Uzarken Maduro'nun Kaçmasını Beklemeyin
New York bazlı Energy Intelligence haftalık notunda, "Şimdilik, iki taraf da müttefik toplamaya ve bir sonraki hamlelerini belirlemeye çalışıyor, çıkmazın uzun sürmesi muhtemel." dedi.
Danışmanlık firması Control Risks'ten Raul Gallegos ekliyor: "Önümüzdeki haftalarda Maduro'nun bir uçağa atlayıp Küba'ya kaçmasını bekliyorsanız yanılıyorsunuz. Böyle bir şey yaşanmayacak."
Yaşanan çıkmazın diğer bir anlamı ise, Maduro kontrolündeki PDVSA petrol şirketine Trump yönetiminin getirdiği yaptırımların şimdiye kadar ham petrol fiyatlarında kayda değer bir etki yaratmamış olması. Venezuela'ya yönelik ABD yaptırımları Trump için ekstra iki sıkıntı yaratıyor: ABD ekonomisi tam da toparlanmaya başlamışken petrol fiyatlarını yükseltmek için çabalayan Suudi Arabistan'la baş etmek ve İran üzerindeki etkisini sürdürebilmek.
Suudi Arabistan ve İran Konuları da Venezuela Hikayesine Ekleniyor
Trump bir yandan PDVSA'ya yönelik kısıtlamalar sebebiyle yaşanabilecek bir arz sıkıntısına karşı Suudi Arabistan'ın yardımına güvenirken, diğer yandan Suudi liderliğindeki OPEC'in Rusya ile ham petrol fiyatlarını yükseltecek bir anlaşma yapmasını engellemeye çalışıyor.
Siyasi çizginin farklı noktalarından ABD'li senatörler, OPEC'in Rusya ile işbirliği anlaşmasını resmiyete dökmesi dahilinde üye ülkeleri tekelcilik karşıtı yasaları ihlal ettikleri gerekçesiyle dava açmak için Adalet Bakanlığı'na bir tasarı oluşturdu.
Aynı zamanda enerji haber servisi S&P Global (NYSE:SPGI) Platts'a göre Beyaz Saray yetkilileri, Venezuela petrolü eksikliği nedeniyle zorlanan Körfez Kıyısı'ndaki rafinerilere, Suudi Arabistan'ın önümüzdeki haftalarda ABD'ye yaptığı petrol satışını artıracağından "emin oldukları" için Stratejik Petrol Rezervi'nden bir ham petrol alım beklentisine girmemeleri gerektiğini söyledi.
Platts'a göre ABD'nin pozisyonunu dikkat çekici yapan şey ise, OPEC fiyatları yükseltmek için üretimi keserken Suudi yetkililerin Venezuela arzındaki kesinti sebebiyle yaşanacak herhangi bir sıkıntıyı dengeleyeceğine dair hiçbir plan belirtmemiş olması.
Caracas'ta Tehlikede Çok Şey Var, Nasıl Sonuçlanacağı İse Belirsiz
Venezuela ve İran krizlerinin petrol için yarattığı tehlikeler şunlar:
ABD'nin İran'a yönelik yaptırımları daha önce günlük 1 milyon varil İran ham petrolünü piyasadan kaldırmıştı ve Mayıs'ta geçici izinler biterse bir tranş daha gelebilir —yani ABD yaptırımları toplamda günlük 2 milyon varile yakın arzı piyasadan kaldırabilir. Bu ayki Nİjerya seçimleri ya da Libya'da giderek büyüyen güç mücadelesi gibi diğer sıkınrıları da eklersek petrol fiyatları ciddi bir baskıyla karşı karşıya kalabilir.
Bunu biraz da olsun dengeleyen şey ise, kimin ödeme yapacağının belirsiz olduğu ve denizin ortasında sıkışıp kalan 7 milyon varillik Venezuela ham petrolü.
Chicago bazlı The Price Futures Group'ta enerji analisti olan Phil Flynn durumu özetliyor: "Kimse bu işin nasıl sonlanacağını bilmiyor."
Altın ve Dolar, Ticaret Savaşının Güvenli Limanı Olmak İçin Mücadele Ediyor
Çin konusuna dönersek, ABD Ticaret Temsici Yardımcısı Jeffrey Gerrish'in liderliğinde ticaret görüşmelerinin yeni ayağı Pazartesi günü Pekin'de başlayacak. Görüşmelere daha sonra ABD Ticaret Temsilcisi Robert Lighthizer ve Hazıne Bakanı Steven Mnuchin de katılacak.
ABD'li müzakereciler Çin'e fikir hakkı hırsızlığı ve ABD'li şirketleri teknolojilerini Çin'li şirketlerle paylaşmaya zorlamak gibi uzun süredir devam eden konularda baskı yapmayı sürdürüyor.
Pekin ise ABD'nin 200 milyar Dolar'lık Çin ürününe uyguladığı gümrük vergisi %10'dan %25'e çıkmadan 1 Mart son tarihine kadar bir anlaşmaya ulaşmalı.
ABD Başkanı Donald Trump geçen hafta son tarihe kadar Çin Başkanı Xi Jinping ile görüşmeyi planlamadığını belirterek hızlı bir çözüme yönelik umutları azalttı.
ABD-Çin zirvesi fırsatının kaçırılmış olması altının Cuma günü son altı seanstır ilk kez 1.300 Dolar'ın üzerinde kapanmasını sağladı. Ancak toplamda, Cuma günü üst üste beşinci gününü de yükselişle kapatan ABD Doları, ticaret savaşının gerçek güvenli limanı olmayı sürdürdü.