- İngiltere'nin sunduğu yeni bütçe, uzun vadeli büyümeyi planlamamakla eleştiriliyor
- ABD'de yatırımcılar daha düşük faiz artışları beklerken, Şükran Günü tatili öncesinde piyasalar sakin
- Avrupa Merkez Bankası (ECB) politika yapıcıları yine büyük bir faiz artışı için pek hevesli görünmüyor
İngiltere'nin yeni maliye bakanı Jeremy Hunt, uzun zamandır beklenen sonbahar bütçe açıklamasını geçtiğimiz hafta yaptı ve İngiltere halihazırda bir resesyonda olmasına rağmen bütçe 55 milyar sterlinlik vergi artışı ve harcama kesintisi içerdi.
Bu bütçe, selefinin sunduğu ve yatırımcıların Eylül ayında İngiliz devlet tahvillerini ve sterlini satarak cevap verdikleri 45 milyar sterlinlik fonlanmamış vergi kesintisi planının yarattığı hasarı tersine çevirme çabasıydı.
Hunt'ın çabası işe yaradı sayılır. Sterlin, daha sıkı bir bütçe beklentisiyle Eylül ayındaki 1.03 dolarlık düşük seviyesinden yükselerek yaklaşık 1.19 dolara çıktı. Gösterge 10 yıllık tahvil faizi Eylül günlerinde %4,5'i aştıktan sonra %3,15'in altına indi.
Ağustos ayına kadar İngiltere Merkez Bankası (BoE) Para Politikası Komitesi'nin dışarıdan bir üyesi olan, eski bir Citigroup ekonomisti Michael Saunders, Hunt'ın planındaki sorunu tespit etmekte gecikmedi.
Saunders bu hafta CNBC'ye verdiği demeçte, "Sonbahar bütçe açıklamasının uzun vadeli bir büyüme stratejisinin olması gereken yerinde kocaman bir delik olduğunu düşündüm" dedi.
Ancak Saunders hükümetin kısa vadede çok az seçeneği olduğunu, çünkü ekonominin çıktı potansiyelinin, en önemlisi Brexit olmak üzere, bir dizi faktörün bir araya gelmesiyle kalıcı olarak zayıfladığını belirtti.
Saunders, "İşlerin bu kadar kötü olmasının bir nedeni de potansiyel büyümenin çok zayıf olması ve zayıf olmasının beklenmesi." dedi.
"Bu nedenle PPK, GSYİH'nin 2019'un 4. çeyreğinin biraz altında olması beklense de, büyüme olmasa bile ekonomide önemli ölçüde talep fazlası olduğunu, başka bir deyişle ekonominin aşırı ısındığını düşünüyor. Kurul önümüzdeki birkaç yıl için potansiyel çıktı büyümesinin yılda %1'den daha az olacağına inanıyor."
Hunt'ın selefi Kwasi Kwarteng, büyüme için mali teşvik istemekle doğru bir fikre sahipti. Ancak İngiltere'nin bütçe açıklarına karşı piyasa duyarlılığını hafife almak ya da görmezden gelmek gibi ölümcül bir hata yapmıştı.
Hunt'ın çözümü biraz göz boyuyor. Harcama kesintilerinin çoğu 2025 yılında, 2024 yılının sonlarında yapılması beklenen genel seçimlerden sonra yapılacak. Amaç, piyasalara hükümetin iyi niyetini gösterirken, tüketicileri oylama sonrasına kadar mali daralmanın yükünden korumaktı.
İngiltere'de enflasyon Ekim ayında %11,1'e yükseldi ve BoE Başkanı Andrew Bailey enflasyonu kontrol altına almak için daha fazla faiz artışının gerekli olacağı uyarısında bulundu.
Amerika Birleşik Devletleri bu Perşembe günü Şükran Günü tatili için kapanırken batı cephesinde her şey sessizdi. Fed'in, üst üste dört 75 baz puanlık artışın ardından Aralık ortasındaki toplantısında gecelik faiz oranını yalnızca 50 baz puan (bp) artıracağı artık genel kabul görüyor. Enflasyonun nasıl geliştiğine bağlı olarak, Fed önümüzdeki yıl daha da gevşeyebilir.
ECB Yönetim Konseyi'nin Aralık ortasındaki toplantısında faiz artırımına ilişkin beklentiler de azaltıldı ve ekonomistler, ECB'nin ne kadar zarar verirse versin yüksek faizlerle devam edeceği yönündeki ısrarına rağmen sadece 50 baz puanlık bir artış bekliyor.
Hatta, resesyon korkuları üstünlük sağlamaya başlıyor. Avusturya Merkez Bankası Başkanı Robert Holzmann gibi şahin bir isim üst üste üçüncü 75 baz puanlık artış için bastırsa da, diğer politika yapıcılar o kadar hevesli değil.
Portekiz Merkez Bankası'nın güvercin başkanı Mario Centeno Pazartesi günü yaptığı açıklamada, ECB'nin enflasyonu kontrol altına alması gerekse de, Aralık ayında 75 baz puandan daha küçük bir artışın gerçekleşme ihtimalini bulunduğunu söyledi.
Bir başka güvercin olan ECB baş ekonomisti Philip Lane de Pazartesi günü yaptığı açıklamada, merkez bankasının gelecek yıl faiz artırımlarına devam edebileceğini, ancak artışların son ikisinden daha küçük olabileceğini söyledi.
Avrupa'da Ekim ayı enflasyonu, geçen hafta %10,7 olarak açıklanan ilk verinin aşağı yönlü revize edilmesinin ardından %10,6 olarak gerçekleşti. Lane, ECB'nin son üç toplantıda faizleri 200 baz puan artırmasının ardından, başka bir büyük artış için ciddi bir ihtiyaöç olmadığını söyledi.