Küresel ekonomide yavaşlama kaygıları giderek artıyor. Çin’deki emlak sorununa elektrik sorunu da eklenince ülkedeki üretim yarı yarıya durdu. Avrupa’da hem elektrik hem doğal gaz fiyatları rekor seviyelere çıktı. Görece pozitif ayrışan ABD’de ise borç tavanı sorunu öne çıktı ve borsalar dün satışlar yaşadı.
Çin tarafında arz sorunu yüksek ve işin içine zayıf talep de girince durum kaygı veriyor. Avrupa’da enflasyon %3 ile son yılların zirvesinde bunun yanında artan enerji fiyatları hem üretimi zorluyor hem maliyetleri artırıyor. ABD’de borçlanma tavanında ise yaz ayında uyarıda bulunan Hazine Bakanı Yellen, dün tekrar risklere dikkat çekti ve limitler yükseltilmez ya da erteleme olmazsa Hazinenin fonlaması 18 Ekim’de bitecek dedi. Yellen, temerrüde düşme ve oluşacak ekonomik kriz konusunda oldukça karamsar ifadeler kullandı. Fed Başkanı Powell ise, arz ve tedarik sıkıntılarının arttığını, bu faktörlerin de enflasyonu yükseltmeye devam ettiğini belirtti. Powell’ın açıklamalarında istihdamda durumun çok iyi olmadığına vurgu yapması da Kasım ayı olasılığını biraz gölgeledi. Bu noktada Eylül istihdam rakamları ve haftalık işsizlik maaşı başvurularının önemi de arttı. FOMC toplantısında tarih vermeyen komitenin yakın vade ifadesi piyasalarda Kasım ayında varlık alımlarının azlatımına başlanacağı beklentisini artırmıştı. ABD’deki son durum bu beklentileri bir miktar düşürse de halen Kasım olasılığı yüksek.
Dünya ekonomisindeki sorunlar oldukça büyük, gıdadan enerjiye tüm ihtiyaç ürünlerinde rekor fiyat artışlarının olmasına düşük istihdam ve yüksek işsizlik oranı da eklenince dar gelirli hane sayısı da artıyor. Gelir eşitsizliğinin uçlarda olduğu bu süreçte hükümetler ve merkez bankaları çözüm bulmaya çalışsa da hem bu kötü süreç hem de gelecek günlerin daha kötü olabileceği endişesi gerek vatandaşı zorunlu kontrol ve tasarrufa itiyor gerekse piyasalarda da risk iştahını düşürüyor.
Yurt içinde hem iç dinamikler hem de dış faktörler nedeniyle son yıllarda para birimine olan güven çok düştü. Dolarizasyon olarak tabir edilen bu durum döviz mevduatlarının ve kurun rekor kırmasından belli. TL mevduatlarda artış olmasının nedeni ise büyük oranda döviz karından kaynaklanıyor. Merkez bankası rakamsal olarak istediği kadar çekirdek TÜFE’yi baz alsın ve buna göre para politikası belirlesin sokaktaki durum da faturalar da gıda ve enerji başta olmak üzere hemen hemen her alanda enflasyonun ne kadar yüksek olduğunu açıkça gösteriyor. Dolayısıyla söylenen ve yaşanan arasındaki bu fark güven kaybından başka bir işe de yaramıyor. Piyasa tarafında da çok kısa aralıklarla politika değişikliğine gidilmesi, alınan kararlarda istikrarlı adımlar atılmaması ve piyasalarla uyumlu olmayan sözlü dil nedeniyle güven kaybı yaşanıyor.
Bir hafta kadar önce rekor kıran USD/TRY kurunda tansiyon halen çok yüksek ve düşüşlerin çok sınırlı olması yeni bir yükseliş atağı beklentisine neden oluyor. Fiyat bu hafta 8,90 ile rekor kırmasının ardından 8,80 üzerinde işlem görüyor. Küresel tarafta ABD 10 yıllık tahvil faizi ve ABD Dolar Endeksi’nin yükselmeye devam etmesi, paritede Kasım sonrası en düşük seviyeye gerileme olması, ihracatçı olmayan ülkelerden olduğumuz için petroldeki zirve ve riskten kaçış gibi etkenler TL için negatif gelişmeler.
9,0 sınırına çok yakın olan fiyatta yükselişin ne kadar daha devam edebileceğini söylemek doğru olmaz, çünkü yükselişe neden olan faktörlere neredeyse her gün yeni bir başlık ekleniyor. Sadece, geçen hafta da belirttiğimiz teknik gözlemde fiyat 8,8941 üzerinde 9,09’u işaret ediyor. Biz ise son aylarda yakından takip ettiğimiz 8,74 üzerinde kapanışlar oldukça 9,0 ve üzerine doğru hareketin devam etmesini bekliyoruz. Şu andaki (8,85) seviyelerden gelecek geri çekilmelerde 8,74'ün günlük kapanışlarda kırılması durumunda 8,58'den bahsedebiliriz, fakat birkaç hafta önce de kur 8,26'ya kadar gerilemiş çok kısa bir sürede de rekor kırmıştı, bu nedenle görülecek olası düşüşlerin nedenleri ve istikrarı önemli. TL pozitif bir gelişmeden kaynaklanmayan düşüşlerin devam etmesi zor.
8,74 altında kısa vadede destek noktaları: 8,58
8,74 üzerinde ilk direnç bölgesi: 9,0-9,09
