Temmuz ayının son haftalarında başlayan ve Ağustos ayının başında olduğumuz şu günlerde de döviz piyasalarındaki volatilite, yükseliş trendi ve TL kaybı hız kesmeden devam ediyor. Dün gece USD/TRY kurunun 5.28 EUR/TRY’nin ise 6.10 seviyesini görmesi kurlarda meydana gelen yangının kolay kolay dinmeyeceğini bizlere gösteriyor. Şuanda da kur mevcut rekorunu yine egale ederek USD/TR 5.34, EUR/TRY ise 6.19 dan fiyatlanıyor.
Yurtiçi ve yurtdışında meydana gelen tüm gelişmeler döviz kurlarına yükseliş olarak yansıyor. Tüm yurtdışı gelişmelerin en önemli sorumlusu ABD ve onun yerinde duramayan atik Başkanı Donald Trump vermiş olduğu her yeni kararda tüm dikkatleri üstüne çekmeye devam ediyor.
Bir satranç tahtası olan küresel dünya belki de şuanda gelmiş geçmiş en büyük oyuna sahne oluyor ABD Başkanı’nın bu satrançta Kanada, Çin, Meksika, İran, Kuzey Kore ve Türkiye’ye yaptığı ekonomik hamleler zincirleme reaksiyon gelişmiş ve gelişmekte olan tüm ülke ekonomilerini ciddi anlamda etkiliyor.
ABD’li Rahip Brunson yargılanma süreci doğrultusunda meydana gelen tüm gelişmeler ve ABD Başkanı’nın takındığı tavır aslında aynı satrançta olduğu gibi bir piyonu öne sürmek ve oyuna başlamak idi. Yaşanan süreçler doğrultusunda USD/TRY kurunun 4.97’den başlayıp 5 seviyesini açması sadece söz konusu bu piyonun öne sürülmesi idi. Bununla birlikte yurtiçinde yaşanan TCMB’nin faiz kararları, siyasi söylemler, TCMB’nin bağımsızlığına yönelik endişeler tüm bu kur yükseliş süreçlerine destek oldu.
Tüm bu gelişmelerden sonra söz konusu satrançta bir hamle daha yapıldı o da İran’a idi. İran’a uygulanan yeni yaptırımlar ve ambargolar ABD’nin bu oyunda rakibine çektiği bir ŞAH idi. Bu karar doğrultusunda İran ile ticaret yapan ülkelere de ŞAH çekilmiş oluyordu. Türkiye’de bu şah hamlesinin sonuçlarını USD/TRY kurunun 5.28 seviyesine çıkması ile görmüş oldu.
Şimdi söz konusu küresel satrançta rakibimiz bizim oyun alanımıza girdi diye oyundan kopmalı mıyız kesinlikle HAYIR. Eğer rakip bize hamle yapıyor ise önce bu rakibi kendi oyun alanımızdan çıkarmalı sonra yeni stratejileri ile oyun kurmalıyız. İşte bu süreç akıllı bir şekilde uygulanan kısa ve uzun vadeli önlemler ile gerçekleştirilir.
KISA VADELİ ÇÖZÜMLER:
Ekonomik göstergeler son günlerde maalesef bizim için iyi sinyaller vermiyor kur yükselişi bize maliyetlerin artışını, maliyetlerin artışı, üretici kesimin fiyat yansıtmalarını ve bu doğrultuda enflasyon sürecini daha doğrultusu psikolojik olarak enflasyon beklentisini üstümüze yansıtıyor. Kısa vadeli olarak süreci yönetmek için yapılması gerekenleri şahsi olarak şu şekilde sıralıyorum.
1. Öncelikle TCMB’nin Bağımsızlığına yönelik kaygıyı ortadan kaldırmalıyız. Bunun için siyasi kanattan yada ekonomi kurmaylarının medya karşısına geçip ağızlarından 3 defa TCMB BAĞIMSIZDIR diye tekrar edilmesi bile dakikasında etki gösterir.
2. Uygulanacak olan para politikaları yarım yamalak değil tam ve etkili bir şekilde kullanılmalı sıkı para politikası eğer kullanılacaksa faiz artışı gerekiyorsa piyasa beklentilerine cevap verecek şekilde olmalıdır. Ayrıca faiz dışında merkez bankasının kullandığı diğer araçlar Zorunlu Karşılık Oranları, Kredi Limiti bunlarda da düzenleme ihtiyaç duyulduğu taktirde yapılmalıdır.
3. Kısa vadeli hamlelerin en güzeli ekonomik bireylerin beklentilerini olumlu bir şekilde cevap verebilmektir. Ekonomi her zaman söylediğim gibi kırılgan ve algısal bir olgudur.
4. Şuan ki süreçte dikkat edilmesi gereken en önemli konuda kesinlikle finansal piyasalar açısından korkuya ve paniğe kapılmamak çalışmalarını büyük bir keyifle okuduğum Özgür Demirtaş hocamızın söylediği gibi “Finansal çalkantı dönemlerinde yapacağımız en büyük hata paniklemek olur”
5. ABD ile olan ilişkiler ve görüşmelerde piyasayı olumsuz etkileyecek ani ve tutarsız söylemlerden uzak durmak DİK DURUP DİKLEŞMEMEK en önemli ilke olmalıdır. Bu konuda konuşma dili üslup ve diplomatik söylemler ekonominin algısal ve kırılganlık yapısını çok etkilemektedir.
Yukarıda bahsetmiş olduğumuz kısa vadeli önlemler çoğaltılabilir ama bunlar günü kurtarmak için değil ileride düşündüğümüz uygulamaya koyulması gereken uzun vadeli planlara zaman kazandırabilmek içindir.
UZUN VADELİ PLANLAR:
1. Tüm uzmanlarımızın, hocalarımızın, ekonomistlerin, piyasa analizcilerinin de düşündüğü gibi etkin ve uygulanabilir bir YAPISAL REFORM
2. Temel Makroekonomik göstergelerde kararlı duruş Cari Açık ve Bütçe Açığına yönelik yeni önlemler
3. AR-GE, Teknoloji, Endüstri 4.0, Siber Ekonomik Sistemler ve tüm İNOVASYON süreçlerini desteklemek ve uygulamak.
Sonuç olarak Ağustos ayında da bu söz konusu Küresel Satranç çekişmeli geçecek gibi gözüküyor bu ayın ortasında açıklanması beklenen OVP bizim için çok önemli, söz konusu kararların ekonomiye yansımalarını dikkatle izleyeceğiz. Eylül ayında TCMB’nin para politikası kararları ve önümüzdeki ayda açıklanacak TÜFE rakamları da önem taşıyor.
PİYASA YORUMUM:
Değerli Yatırımcılar
USD/TRY için yapılan teknik analiz sonuçlarına göre dakikalık-saatlik ve günlük veriler GÜÇLÜ AL seviyesinde kur 5.30 ile zirve noktasında ama yükselişlerin ani gelişmelerle 5.30 bandının üstünde seyretmesi kuvvetli ihtimaldir.
Destek noktalarında ise tepki satımları ve olası pozitif gelişmeler ve söylemler ihtimalinde kurda 5.02-5.15- seviyelerine doğru geri çekilmelerde gerçekleşebilir.
Gürkan DANIK / Ekonomist