Dolar/TL geçtiğimiz yıl 18,36’lık tarihi zirvesini görmesinin ardından ekonomi yönetimi 20 Aralık 2021’de Kur Korumalı TL Mevduatı (KKM) uygulamaya koydu. Bu uygulama sonrasında kur birkaç gün içerisinde 10,15 en düşük seviyesini görmesinin ardından yaklaşık 7 hafta boyunca 13,00 - 14,00 TL bandına yerleşti. Hatta bu süre zarfında fiyatlamalar ağırlıklı olarak 13,45 - 13,65 arasında gerçekleşti. Günlük dalgalanma marjlarında da ciddi bir azalma oldu. KKM’nin kurda yarattığı bu sakinlik piyasa tarafından başarı olarak yorumlanıyor. Bu konuda yapılan bazı spekülasyonlara göre bu başarının arkasında TCMB’nin kamu kurumları aracılığıyla piyasaya döviz satması yatıyor. Diğer yandan piyasadaki hâkim görüş ise KKM ile döviz talebinin ki özellikle de spekülatif amaçlı döviz talebinin azaltılmış olması kuru rahatlatan asıl etken. Bana göre de KKM başarısının arkasındaki en önemli etken döviz talebinin ciddi oranda kırılmış olması. Şöyle örnek vereyim; son açıklanan rakamlara göre KKM ile döviz tevdiat hesaplarında yaklaşık 20 milyar dolardan fazla bir azalma söz konusu. Haliyle bu uygulama olmasaydı bu tutar ve onun üzerine eklenecek bir miktar daha spekülatif talep, döviz talebi olarak karşılık bulacaktı. Haliyle bu da kuru yükseltici önemli bir etken olacaktı.
KKM’nin başarısındaki bir diğer etken de bu uygulama ile kurun artık ağırlıklı olarak iç dinamiklere bağlı olarak hareket etmesi ve dış dinamiklerle korelasyonun azalması oldu diyebilirim. Yani kur eskisine oranla özellikle dolar endeksi ve ABD tahvil faizi hareketlerinden daha az etkileniyor. Tabii bunu KKM olduğu sürece dış gelişmelerden artık daha az etkileneceğiz olarak da yorumlamamak gerekiyor. Hatta şöyle söyleyeyim, KKM’nin bu konudaki sihri geçtiğimiz Perşembe Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası bozuldu. İşgal sonrası kur gün içinde %5’lik artışla 14,73’e kadar yükseldi. Hatta öyle ki o gün Rus rublesinden sonra en çok değer kaybeden TL oldu. Tabii 2 ay sonunda kurun ilk kez 14,00 bandına çıkması KKM’ye yönelik de sorgulamaları da başlatmış oldu.
Peki 24 Şubat’ta kurda volatilite neden arttı?
Cevap risk fiyatlaması. Bildiğimiz gibi Rusya - Ukrayna krizinin derinleşmesi Türkiye ekonomisini hem cari açık hem de enflasyon anlamında olumsuz etkileyecek. Bu iki veri bundan böyle ekonomimiz için çok kritik olduğu için bunlarda meydana gelecek bir kötüleşme kurda yukarı yönlü bir baskı yarattı. Kurdaki o günkü yükselmenin bir diğer nedeni de Rusya ile aynı sepette yer alan gelişmekte olan ülke olmamız, bölgeye yakın konumumuz ve de her iki ülke ile de yakın ilişkilerimiz olması nedeniyle bulaşma etkisiyle risk fiyatlamasının bizi de etkilemiş olması. Bu bağlamda KKM’nin riskleri son yaşanan savaş fiyatlaması ile sınandı demek çok yanlış olmayacaktır. Anladık ki dışarısı ile zayıflayan korelasyon risk algısına bağlı olarak güçlü bir şekilde her an masaya gelebilir de.
Rusya - Ukrayna savaşından önce Mart ayında FED’in faiz artışına başlaması ile dolar endeksindeki güçlenme sonucu bizde de dolar/TL’de bir artış olup olmayacağı merak ediliyordu. Dolar endeksindeki güçlü yükselmenin kurda bir baskı yaratacağını düşünüyordum ama bu baskının KKM olmadığı döneme göre daha az olacağı inancındaydım. Tabi şimdi savaş ile birlikte işler değişti. Haliyle kurda da yukarı yönlü baskı eskisinden çok daha fazla. İçeride de kurda baskı yaratacak 2 önemli veri var, biri cari açık biri de enflasyon. Bu verilerde piyasa beklentilerinden daha kötü gerçekleşmeler olması kuru yukarı yönde tetikleyici etki yaratabilir. Kur için Mart ayı çok kritik. Dışarısı malum, savaş fiyatlaması ve Mart ayında FED’den gelecek adımlar. İçeride de Mart sonuna doğru KKM’nin ilk vade süresinin bitimi gerçekleşecek. Haliyle vade bitimi sonrası tasarruf sahibi yeniden KKM’ye giriş yapacak mı, yoksa dolara ya da başka bir varlık mı talep edecek? Bu sorunun cevabı da bundan böyle kurun yönünü belirleyen önemli bir gelişme olacak. Bana kalırsa bu sorunun cevabı da enflasyona bağlı olarak şekillenecek. Yani artan enflasyon karşısında tasarruf sahibi parasının değerini korumak için hangi yatırım aracını tercih edeceği temel belirleyici olacaktır. Enflasyonun yükselmesiyle KKM’den elde edilen getirilerin çok düşük kalması bundan böyle KKM’nin önündeki en büyük engel diye düşünüyorum.
Gelelim kurda önemli teknik seviyelere.
13,91’den işlem gören kurda özellikle jeopolitik riskler nedeniyle kısa vadeli riskler yukarı. 13,95 direncinin aşılması 14,12 ve 14,25 dirençlerini gündeme getirecektir. 14,25 direnci yükseliş trendinin başladığı bölge. Bu bölgede özellikle 14,80 üstü fiyatlamalar yükselişlerin hız kazanacağı bölge olacaktır. Geri çekilmelerde 13,68 altı fiyatlamalar ise kurda tansiyonu azaltacaktır.
Son 1 Haftalık Dolar/TL Grafiği
