Bu makale 02.07.2020 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır.
Dünyanın çoğu koronavirüs pandemisinden ve uygulanan ekonomik kapatılmalardan toparlandıkça petrol piyasasının sağlığına ilişkin işaretler karışık.
OPEC+ yazın ikinci yarısında üretim kesintilerini azaltmaya hazır görünüyor olsa da henüz anlaşılmış bir şey yok. Ve offshore depolar azalsa da arz bolluğu yok olmuş değil. Bu çatışmalı resme ek olarak: Hindistan ve ABD gibi ülkelerden gelen petrol talebi haberleri farklı.
İyimserler mutlu ancak kötümserlerin de yanlarında birçok veri var. Aşağıda petrol piyasasına daha derin bir bakış attık:
1. Ağustos ayında üretim artacak
Geçen ay OPEC üretim kesintilerini Temmuz için uzattı. Şimdi Temmuz geldi ve piyasa izleyicileri Ağustos rehberliği için grubu yakından gözlüyor.
Şu an işaretler, OPEC+’nın Temmuz ve Ağustos arasında üretimi 2 milyon civarında artıracağı yönünde. Reuters’e göre OPEC+’dan pek çok kaynak, talep özellikle zayıf olmadığı sürece böyle bir üretim artışı olasılığını onayladı.
Hem Suudi Arabistan hem de Rusya, petrol talebinden ve/veya fiyatlardan memnun olduklarının sinyalini verdi. Suudi Aramco (SE:2222) CEO’su Amin Nasser Salı günü yaptığı açıklamada, “en kötüsünü geride bıraktık” dedi ve küresel petrol talebinin günlük 90 milyon varil civarına döndüğünü söyledi. Bu rakam pandemi ve ekonomik kapatılmalar öncesinde 100 milyon varil civarındaydı.
Rusya petrol bakanı Alexander Novak, Rusya’nın mevcut petrol fiyatlarından memnun olduğunu söyledi ve Rusya devlet fonu başkanı Kiril Dmitriev, OPEC+’nın 9,7 milyon varillik günlük üretim kesintisini Temmuz sonrasında da sürdürmenin bir anlamı olmadığını ifade etti.
Bununla birlikte olası bir yüzleşme için hazır olmak akıllıca olacaktır. Petrol fiyatları düşüş eğilimine girerse, ister ABD veya diğer bölgelerdeki artan üretimden olsun ister zayıf talep rakamlarından, OPEC Rusya’nın günlük 9,7 milyon varillik üretim kesintisi anlaşmasını bir ay daha kabul etmesi için baskı yapabilir.
Petrol fiyatlarının durduğu yere bakmaksızın Rusya’nın, Ağustos ayında üretim artışına izin vermeyen OPEC+ politikasını destekleme ihtimali epey imkansız. Rusya Ural harman petrolüne yönelik güçlü bir yurtiçi talep gördü ve bunun sonucunda Temmuz ihracatını düşürmek zorunda kaldı.
Hatta yurtiçi talep artmaya devam ederse Rusya’nın 1 Ağustos öncesinde bile üretimi artırmaya başladığını görmek sürpriz olmayacaktır.
2. Küresel petrol talebinin arttığını gösteren işaretler
Denizdeki tankerlerde depolanan ham petrol ve petrol ürünleri azalarak ekonomik aktivitenin devam etmesiyle talebin arttığına işaret etti.
IHS Markit tahminlerine göre Nisan sonunda denizde depolanan petrol miktarı 180 milyon varildi. Haziran sonunda 150 milyon varilin hemen altına düştü.
Tankerlerdeki rafine ürünler Mayıs ortasında 75 milyon varile ulaştı ancak rakamlar 50 milyon varile düşmüş durumda. Gemicilik grubu NORDEN, denizdeki deponun üçüncü çeyrekte bir noktada “normal seviyelerine” ulaşmasını bekliyor.
Bununla birlikte deniz depolarındaki azalma, ham petrol ve ürünlerinin tamamının tüketildiğini göstermek zorunda değil. Bahar döneminde petrolü denizde depolamak, karada depolamaktan (repor diye bilinen bir durum) çok daha ucuzdu. Denizde petrol depolama motivasyonu bahardan beri azalıyor çünkü karada depolamak daha ucuz hale geldi.
Hindistan’daki yakıt tüketimi Haziran ayında artmaya devam ederken Nisan ayında yarısı kadar azaldı ve 2007 yılından beri görülen en düşük seviyeye geriledi.
Hindistan petrol talebi son büyümeye rağmen geçen yılın bu zamanına göre hala %12 düşük. Ancak ülkenin petrol bakanı, talep mevcut tempoda artmaya devam ederse Eylül’e kadar normal seviyelere dönülebileceğini söyledi.
Aynı zamanda ekonomik büyüme oranı ilk çeyrekte sadece %3,1’e düştü. Ekonomik duruma bakılırsa petrol talebi bu yıl önceki seviyelerine ulaşamayabilir.
Ek olarak Hindistan’ın yakıt tüketim rakamlarına, Hindistan’da pandemik karantina esnasında 80 milyon yoksul hane halkına ücretsiz LPG (yemek yapmada kullanılan likidite petrol gazı) sağlayan hükümet politikası yardımcı oldu. Bu, Hindistan’ın petrol talebini düşürmeye devam edebilecek daha büyük temel ekonomik sorunları maskeleyebilecek bir politika.
3. ABD tüketimi: artışa doğru engebeli yol
Birkaç hafta önce EIA, ekonomik kısıtlamalar kalktığından ABD’nin petrol talebinin istikrarlı bir şekilde artmaya devam edeceğini öngördü. Bu varsayım karşısında temkinli bir şekilde yolda daha çok engebe beklenmesi konusunda uyardım.
Şimdi bu engebelerin delilleri gün yüzüne çıkıyor. EIA verileri, geçen hafta benzin stoklarının 1,2 milyon arttığını ortaya çıkardı. Bu, muhtemelen, motor benzinine olan talepteki hafif artışın yanında artan rafineri kullanımından dolayı oldu (bir önceki hafta %73 kullanım oranına göre 28 Haziran ile biten haftada %94).
ABD talebine ilişkin en büyük endişe, pozitif testlerdeki yüksek sayının, kısıtlamaları artırma konusunda bazı yetkilere yönlendirmesi, bu da çoğu Amerikalının ekonomik aktivitesinin düşmesi demek. Hastanede tedavide ve özellikle ölümlerde düşüş görünse de virüsün yeniden canlanmasına dair korkular, henüz ölçemediğimiz bir şekilde ekonomiyi etkiliyor.