Bir kriz anında, acil durum planlaması yapabilmek için elimizde mümkün olduğunca çok gerçeği bulundurmak gerekir. Bu yüzden, Goldman Sachs'ın ABD'ye nihayet ulaşan yeni koronavirüs sebebiyle petrol fiyatlarında varil başına 3 Dolarlık düşüş yaşanacağı kehaneti, bilinmesi gereken ve hatta korkutucu bir öngörü.
Goldman'ın 2019-nCov'un — virüsün bir diğer ismi — etkisine yönelik analizi, 2003'te Asya'da başlayarak tüm dünyayı sallayan SARS salgınının ham petrol fiyatlarına yaptığı etki üzerine araştırmalara dayanıyor.
Bugün yaşanan bir kriz için 17 yıl önceki örneği kullanmak doğru mu? Petrolle ilişkisi Wall Street'in diğer bankalarına göre daha yakın olan Goldman'a göre evet çünkü bu hem elimizdeki tek örnek, hem de en alakalısı.
"Bu noktadaki tahminler hala çok belirsiz olsa da gelişime yönelik kesin bir görüşe sahip olmasak da, 2003 SARS salgınını petrol talebine yönelik muhtemel etki için ortaya koyuyoruz."
Daha da Büyük Bir Elden Çıkarma Muhtemel
Goldman:
"(OPEC'ten bir arz hamlesi olmadan) talebe yönelik böyle bir etki, petrol fiyatlarında sadece varil başına 3 Dolar'lık bir düşüş anlamına gelir, ancak ilk baştaki belirsizlik Mart 2003'te de olduğu gibi daha büyük bir elden çıkarmaya yol açabilir."
İlginç. Bu, OPEC piyasayı yeniden yükseltmek için ciddi bir önlem alana kadar petrolün — Investing.com'un geçmiş verilerine dayalı olarak 2003 SARS salgınının zirve noktasında da olduğu gibi — varil başına 6 Dolar kadar düşebileceği anlamına geliyor.
SARS'ın ortaya çıktığı yıl petrol için dalgalı olmuşsa da, Brent'in 2010'dan itibaren yaygınlaşmasına kadar küresel ham petrol benchmarkı olan West Texas Intermediate ham petrolü varil başına 40 Dolar üzerine ya da 25 Dolar altına geçmedi.
ABD'de ilk 2019-nCoV vakasının açıklanmasıyla birlikte Salı günü her yerde paylaşılan 2003'e ait bir Bloomberg grafiği de, WTI'da o yıl yaşanan yaklaşık %40'lık düşüşe dikkat çekti.
SARS'ın Petrole En Büyük Darbesi Aylık %17'lik Düşüştü
Investing.com verileri de sırasıyla %15 ve %17 düşüş yaşanan Mart ve Nisan aylarının WTI için 2003'ün en kötü ayları olduğunu gösteriyor. Dalgalılığa rağmen piyasa yılı 2002'nin kapanışı olan 31,20 Dolar'a kıyasla 32,52 Dolar'da, %4 yüksekte tamamladı.
Goldman:
"SARS salgınına dönüp baktığımızda, bu belirsizliğin piyasaların ve tahmincilerin ilk olarak yaşananın çok üzerinde bir etkiye yönelik fiyatlandırma yapmasına sebep olduğunu ve petrolün dip noktasında yaklaşık %20 düştüğünü görüyoruz."
"Bu yüksek korku seviyesi sonuç olarak yeni vakaların ortaya çıkışının yavaşlaması ve 5 aylık bir salgının ardından bölgesel faaliyette yaşanan hızlı toparlanmayla birlikte azaldı."
2019-nCoV'un muhtemel etkisini detaylandıran Goldman, küresel petrol talebinde günlük 170.000 varil jet yakıtı talebi de dahil olmak üzere ortalama günlük 260.000 varil negatif şok öngörüyor.
Jet Yakıtı En Zayıf Konumunda
Goldman reel enerji talebine yönelik en büyük darbenin hava seyahatlerindeki düşüşle birlikte jet yakıtına olabileceğini belirtti. Mart 2003'te de jet yakıtı fiyatlarının motorine kıyasla görece güçlülüğü düşmüştü:
"Bu sefer de benzer fiyat tepkileri beklenebilir, jet yakıtı Salı günü elden çıkarılmaya başladı. Jet rafineri getirilerindeki yüksek seviye, ABD ve Avrupa'da jetin distilatlara kıyasla gösterdiği iyi performans ve distilat stoklarının bu yıl şimdiye de ortalama üzeri olması da jetteki durumu kötüleştirebilir."
Çin'de ortaya çıkan 2019-nCoV virüsünün seyahati ve ticareti duraklatacağına ve ekonomik büyümeyi yavaşlatacağına yönelik korkular Salı günü küresel risk piyasalarını sarstı.
Yatırımcıların ABD ve Alman Hazine tahvilleri gibi güvenli limanlara kaçmasıyla birlikte Asya hisseleri ciddi darbe alırken, bakır ve petrol fiyatları düştü.
Şu ana dek dokuz ölüm ve 400'ün üzerinde vaka kaydedilirken, bu vakaların büyük bir kısmı krizin çıkış noktası olan Wuhan'da.
Etkiye Yönelik Çeşitli Görüşler
Bazı analistlere göre, konuşmak için henüz erken olsa da, virüs hastaların yaklaşık %10'unu öldüren SARS kadar ölümcül görünmüyor.
CNBC'ye yaptığı açıklamada Capital Economics kıdemli ekonomisti Gareth Leather, "bu yıl için ekonomik tahminlerimizi şu an için değiştirmiyoruz, ancak virüsün yayılması tabi ki büyük bir risk ve durumu yakından takip etmeye devam edeceğiz," dedi.
Koruma fonu yöneticisi Paul Tudor Jones gibiler ise aksi fikirde.
Jones CNBC'nin İsviçre'nin Davos kentinde gerçekleştirilen Dünya Ekonomik Forumu'ndeki "Squawk Box" yayınında "bu koronavirüs bizi şaşırtabilir. Bence ciddi bir mesele. 2003'te Çin GSYİH tahminleri %0,5 - %2 arasında, Güneydoğu Asya'da ise %0,5 civarındaydı."
"Hisse piyasalarında çift hanelik elden çıkarmalar yaşandı. Diğer kaydedilmiş vakalardaki artışa bakarsanız, buna çok benziyor."