1- Powell ne yapmak istiyor? Bu soruya vereceğim cevap tarot falına bakmakla sınırlı ancak yine de şansımı deniyorum. Önce ufak bir istatistik Eylül 2013 FOMC toplantısından sonra yayınlanan açıklama tam 798 kelimeden oluşuyordu. Aralık 2013- 867, Aralık 2014 -734 , Aralık 2015-596, Aralık 2016-535, Aralık 2017-485 ve Kasım 2018- 303 kelime. Peki krizden önceki yıllarda durum nasıldı ? Merak edenler için Aralık 2005-164 kelime… Yani FED krizden sonra kız whatsup grubu şeklinde çalışırken krizden önce annesine mesaj çeken ergen erkek modundaymış. Powell’ın son konuşmasında yapmaya çalıştığı ve “accomodative” kelimesinin de açıklamadan çıkartılması ile aslında varılmak istenen nokta bu. Kimsenin ideal seviyesini bilmeden (Phd’ler dahil) tartıştığı r*’lar, başka türlü ol(a)mazmış gibi fwd. guidancelar, gradual hikelar vs gibi elini açık eden stratejilerden kurtularak sadece ekonomik verilere göre para politikasını belirlemek.
2- Piyasa Powell sonrası neden satışa geçti? Madem eskilerden bahsediyoruz önce 1996 yılına gidelim . Yer Eccles binası (FED) ve Greenspan’ın ofisi “‘Janet (sanırım kim biliyorsunuz) and I (bir diğer FOMC üyesi Meyer) were both worried about inflation, even though it was very well contained at the time,’ ‘We told the chairman that we loved him but could not remain at his side much longer if he continued, as he had been doing for some time, to push the next tightening action into the next meeting, and then not follow through.’“Mr. Meyer and Ms. Yellen ultimately stood by Mr. Greenspan, who had correctly predicted that technological change was fueling a boom in productivity and alleviating inflationary pressures. The Fed did not raise its benchmark interest rate until the following March.” Meyer ve Yellen Başkan Greenspan’a faiz artırımını devamlı ötelediği için isyan ediyorlar , Greenspan ise isabetli bir şekilde verimlikte artışın hatalı hesaplandığı, durumun daha iyi olduğunu ve enflasyonun yükselmeyeceğini iddia ederek artışa izin vermiyor. Bu tip bir sabit durma elbette finansal varlıklar ve gelişmekte olan ülkeler vs vs için iyidir. Sonuçta ekonomi kuvvetleniyor ve fakat ortada bir enflasyon tehdidi yok. 2018 Aralığında döndüğümüzde ise Powell’in (eğer güvercin konuştu ise) durmaya karar vermesinin tek bir nedeni olabilir işlerin kötüye gitmesi…. Nitekim konuşmayı güvercin okuyan piyasa getiri eğirişinde 2-5 yıllık bölgede çarpılmayı görünce faiz artışında sona gelmemizin pek de kutlanacak bir şey olmadığı (doğru) görüşüne çok hızlı bir geçiş yaptı. Ardından petrol başta olmak üzere end. emtiaların da benzer bir fiyatlamaya geçmeye başladığını gördük
3- FED ne yapacak? Yaklaşık bir haftadır FED’in yarın bile artış yapmaması gerektiği görüşü seslendiriliyor, Gundlach gibi isimler de bu grupta. Teorik olarak baktığınızda 19 Aralık tarihinde değil de 30 Ocakta faiz artırmak büyük bir fark yaratmayacaktır,yani makul bir arguman. Ancak ekonomik verilerin gidişatı bu tip bir adımı desteklemediği için bu karar 1- endekslerde gerilemeye 2- Trump’ın talimatlarına bağlanacaktır. Bu FED açısından büyük bir imaj kaybı olur. FED piyasayı sakinleştirmek istiyorsa yapması gereken 2019 beklentilerini yönlendirmek. Faiz artışları konunun sadece bir bölümü. İlginç bir şekilde bilançonun 600 bn dolar küçültülecek olması çok az tartışılan bir konu. Son tutanaklarda FED’in bu operasyonda piyasa bozucu bir etki görmediklerini okuduk. Bu durumda faiz artışı gelmese bile bilanço küçülmesi + Hazine borçlanması piyasa getirilerini ve oranları yükseltmeye devam edecektir. Bir zamanlar şirketlerin kredi maliyeti vs yatırımların getirisi üzerinden tartışılan FED faizlerinin seviyesinin artık tamamen varlık fiyatlarının seyri üzerinde tartışılır olması önce aşağıda gördüğünüz balonları ve nihayet “tüm balonların anasını” yaratmaya büyük katkıda bulundu. Powell’ın bu durumun farkında bir başkan olduğunu düşünüyorum.
4- Piyasa görüşü ne ve FED nasıl bir yol izleyebilir? 2019 için zaten 1 faiz artışı hesaplayan piyasanın yarın gelecek olan açıklamalardan tatmin olması için önemli düzenlemeler yapılmalı. Her şeyden önce artışa (olacağını var sayarak ) kaç FOMC üyesinin şerh koyduğu önemli olacak. Genelde grup içinde çok büyük bir kırılma yoksa muhalifler 1 veya 2 üye tarafından temsil edilmeyi başkana açıkça bayrak açmaya tercih eder. FOMC içinde işlerin henüz max 2 şerhi aşacak noktaya geldiğini düşünmüyorum. Doğru bir strateji 90 günlük ateşkesi ve Brexit’i de içeren süreyi kapsayacak şekilde Mart toplantısına kadar hareketsiz durma sinyalinin verilmesidir. Bu noktalar araçılığı ile olabileceği gibi Powell tarafından da ifade edilebilir. Ancak açıklamaya girmesini beklemem.
5- Açıklamada nasıl değişiklikler olabilir? Ekonomide büyük bir yavaşlama söz konusu olmadığından işsizlik oranının düşük (Kasımda düşüyor vurgusu vardı), hane harcamalarının yüksek ve yatırımların moderate olduğunu belirtmek uygun. Ancak Eylül ayında 2%nin üzerinde olan enflasyon beklentileri şu anda (petrolün de etkisi ile)1.80%lerde. Bu değişim kendisine yer bulacaktır. Riskler konusu dengeli tanımı korunabilir ancak bir süredir açıklamalarda kendisine yer bulamayan global ekonomilerin yeniden açıklamaya girmesi mümkün. Ticaret savaşının ve Brexit’in etkilerinden bahsedilebileceği gibi EB ve Çin zayıflamasının dolaylı etkisi de kendisine yer bulmalı. Koşullarda çok büyük bir sıkılaşma olmamasına rağmen piyasaları sakinleştirmenin en kolay yolu son satış ve mortgage yükselişinin reel ekonomiye etkisinin takip edildiğinin vurgulanması olacaktır. Aslında FED bütün bunları zaten söylüyor “This assessment will take into account a wide range of information, including measures of labor market conditions, indicators of inflation pressures and inflation expectations, and readings on financial and international developments.” İlk iki maddede sorun yok son ikisinde var.Yapması gereken paylaştığım detayları vererek Eylüle göre daha temkinli olduğu izleniminin piyasaya verilmesi. Özellikle takip edeceğim bir nokta işsizlik projeksiyonları olacak.
Yukarıda gördüğünüz üzere oranın dip yaptığını ve yükselişin 2019’da başlayabileceğini düşünüyorum.