Piyasa katılımcıları her ayın ilk haftası Tarım Dışı İstihdam, İşsizlik Oranı ve Ortalama Saatlik Kazançlar / Gelirler verilerine odaklanır. Dünyanın en önemli ekonomisi ABD'nin gerek çalışan sayısı gerekse çalışma saati ve ücretlerdeki aylık değişimlerini izlediğimiz bu verilerle istihdam ve enflasyon gibi önemli göstergelerin son halini yorumlayabilmek aynı zamanda da ABD Merkez Bankası Fed’in para politikasına yönelik olası aksiyonları tahmin edebilmek adına kritik bir öneme sahiptir. Ayrıca bu haber akışının varlık fiyatı üzerindeki anlık etkileri de finansal piyasalarda işlem gerçekleştirenlerin ana gündemini meşgul ettiği için önemi daha da artmaktadır. Bu sebeple de kritik ABD verilerinin sonuçlarını yakından incelemeliyiz.
Trader(lar), haberlerin sonuçlarının olası etkilerini bilmek ve buna uygun strateji(ler) belirlemek ister. Söz konusu olası fiyatlama davranışı öncesinde de ilgili verilere yönelik tüm detaylara hâkim olması gerekir. Ancak bu destek ile trade performansında pozitif bir değişim izlenebilir. Bu sebeple “Tarım Dışı İstihdam” temalı raporumuzda, ilgili verilere ve geçmiş dönem etkilerine ilişkin tüm detaylara ulaşabilirsiniz.
Tarım sektörü haricinde (Sanayi, Kamu, Hizmet, vb) son ay içerisinde çalışan insanların sayısındaki değişikliklere Tarım Dışı İstihdam (Nonfarm Payrolls), ABD ekonomisinde geride kalan ay içerisinde, iş aradığı halde iş bulamayan kişilerin, toplam iş gücü içerisindeki oranına İşsizlik Oranı (Unemployment Rate), Tarım sektörü dışında çalışan işçilere ödenen saatlik ücretteki değişimlere ise Ortalama Saatlik Kazançlar (Average Hourly Earnings) adı verilir.
Aynı anda açıklanan bu 3 veri setinden teorik olarak 27 tane olasılık çıkmasına karşın fiyatlama davranışında Tarım Dışı İstihdam popülaritesinin genellikle bir adım önde olduğunu söyleyebiliriz. Tarım Dışı İstihdam verisi yerine Ortalama Saatlik Kazançlar verisinin fiyatlama alanına girebilmesi içinse, TDİ verisinin beklentiye paralel bir sonuç oluşturması ve Enflasyon dinamiklerinin Fed aksiyonları için tek geçerli konu olarak ağır kazanması gerekliliği göz ardı edilmemelidir.
Yaz Saati 15.30 / Kış Saati 16.30’da açıklanan bu veriler içerisinde Tarım Dışı İstihdam verisinin anlık fiyatlama davranışı için ilk etapta bakılan bir haber olduğunu yukarıda izah etmiştik. Bu düşüncemizin birinci sebebi 2013 yılından günümüze kadar elde etmiş olduğumuz istatistiklerde veri açıklandığı an TDİ verisi sonucunun fiyatlama mekanizmasına yansıyor oluşudur. İkinci sebebi ise ABD Merkez Bankası Fed’in para politikasında Enflasyon ve İstihdam piyasasını yakından takip ettiği ve buna ilişkin aldığı aksiyonlardır. Özellikle enflasyonun yeni dönemdeki tavrı ABD Merkez Bankasının faiz indirim konusunda ne kadar istekli / değil, piyasalarla arasındaki ayrışma ne kadar daha devam edecek sorusunun cevabında istihdam piyasası kritik bir önem arz etmektedir. Bu açıdan Tarım Dışı İstihdam verisi geçmişte olduğu gibi günümüzde de popülaritesini korumaktadır.
Cuma günü ABD’den gelecek kritik verilere ilişkin piyasa beklentilerine Bloomberg kaynak olarak göstereceğimiz yukarıdaki tablodan ulaşabilirsiniz. Bu rakamların veri sonuçlanana kadarki süreç içerisinde revize edilebileceği hususu göz ardı edilmemelidir. Bu sebeple de en güncel rakamlara veri açıklanmadan önceki “GCM Yatırım Yurt Dışı Piyasalar Forex Bülteni” vasıtasıyla ulaşabilirsiniz.
Katılımcılar Tarım Dışı İstihdam İçin Nasıl Bir Beklenti İçerisinde?
Tarım Dışı İstihdam verisine yönelik 66 ekonomist / analist tahminde bulundu. Burada en yüksek tahmin 230K, en düşük tahmin 70K, piyasa beklentisi ise medyan 175K olarak kaydedilmiştir. Tarım Dışı İstihdam verisinde 70K altında ya da 230K üzerinde gelebilecek herhangi bir sonuç piyasalar için sürpriz olacağından fiyat etkisi de o derece sert olması beklenir. Tahminlerini paylaşanlar arasında başarılı olan ilk 9 ekonomistin / analistin genel ortalaması 192K olmakla birlikte en yüksek ya da en düşük rakamlar bu 9 tahmin içerisinde yer almamaktadır. Ayrıca 192K ortalama ve tahminlerini paylaşanlar arasında başarılı olan ilk 3 ekonomistin / analistin 200K ortalama ile ilerlemesi 175K – 200K arasındaki bir sonucun çıkma ihtimalini ön plana çıkartmaktadır. Öncü gösterge ADP beklenti altındaki görünüm ile dikkat çekerken yüksek korelasyona sahip olmaması bu verinin de beklenti altında kalır şeklinde bir düşünceyi konuşmamızı engellemektedir. Özetle şu an ki bakış açısı TDİ tarafında daha iyi rakamların gelebileceği şeklinde. Tabi burada istihdamdaki değişime ek olarak ücretlerdeki artış hızının enflasyon üzerinde bir etki yaratıp yaratmayacağını takip edeceğiz. Bu sebeple de TDİ verisini Ortalama Saatlik Kazançlar / Gelirler verisi ile birlikte değerlendirebilmek anlık reaksiyonu rasyonel yorumlayabilmek adına önemlidir.
ABD Merkez Bankası Fed, Veri Sonuçlarına Göre Kararını Değiştirir Mi?
ABD Merkez Bankası Fed, enflasyon ile mücadele konusunda bugüne kadar atmış olduğu adımlar ve sağladığı iletişim politikası ile sürece yönelik ciddiyetini net bir şekilde ortaya koymuştur. Ayrıca FOMC üyelerinin resmi toplantılar dışındaki zamanlarda verdiği mesajlar da bankanın bu karmaşık süreci kontrol altına almaya çalıştığını göstermektedir. Ancak politik tarafta piyasalara verilecek mesajlar anlık reaksiyonlardan çok genel bir değerlendirme olduğundan tepkiler bir miktar piyasalardan gecikmeli olarak yansımaktadır. Bu durumu Haziran ayı projeksiyonlar ve piyasanın son dönemde bankadan beklediği revizyonlar olarak net bir şekilde görülmektedir.
Burada Fed kaynaklı karar mekanizması ile Fed’e ilişkin spekülatif fiyatlama davranışı arasındaki farkı iyice ayırt etmemiz gerekmektedir.
Çünkü Fed sadece 1 veriye bakarak para politikası kararlarında aksiyona geçmeyecektir. Tüm veri setini bir arada değerlendirerek para politikasında bir revizyon görecek mi konusunu tartışacaktır. Oysa ki traderlar her verinin sonucuna yönelik finansal varlıklara yönelik etki sahibi oluşturacak spekülatif yorumlamalar yapabilir. Örneğin son gelen göstergeler (TÜFE, ADP, PMI ve benzeri) bu sebebiyle Fed yılın kalanında 3 adet faiz indirmeli beklentisi desteklenmektedir. Ancak Fed Başkanı Powell piyasalar kadar heyecanlı olmasa da 31 Temmuz toplantısında Eylül ayı için faiz indirimi kapısını araladı ancak devamı gelir mi hususunda Eylül ayı ekonomik porjeksiyonları özellikle FOMC üyelerinin yer aldığı Dot Plot bölümünü inceleyeceğiz.
Dolayısıyla bu tür zamanlarda Fed kaynaklı karar mekanizması ile Fed’e ilişkin spekülatif fiyatlama davranışı arasındaki farkı iyice ayırt etmemiz gerekmektedir.
Piyasaya dönecek olursak, Fed’in ilk faiz toplantısı 18 Eylül tarihindedir. Bu toplantıda bankanın faiz indirimi yapma ihtimaline kesin gözüyle bakılmaktadır. Hatta bu toplantıda 25 yerine 50 baz puan faiz indirimi ihtimali bile %14 civarındadır. Özellikle 31 Temmuz Powell konuşması sonrasında artık Eylül ayı kesin gözüyle bakılıyor. Bu açıdan Ağustos ve Eylül ayı Tarım Dışı İstihdam verileri sonuçları Eylül ayı için önemli bir değişim oluşturmayacaktır. Bundan sonraki süreçte makro göstergelerde izleyeceğimiz değişimler Fed piyasalar kadar istekli faiz indirimlerine yeşil ışık yakacak mı olarak değerlendirilmelidir. Şuan gerek vadeli gerekse swap piyasasında yıl sonuna kadar 3 adet faiz indirimi fiyatlama alanı içerisindedir. Bu görünümü destekleyecek sonuçlar Fed’in manevra alanını artıracak, desteklemeyecek sonuçlarsa Fed daha etkin indirim için acele etmeyecek mesajını destekleyecektir. Ancak şimdiden 3 faiz indirimi ihtimalini Fed cephesinde cesur bulmaktayız. Orta noktada buluşma (2 adet faiz indirimi) ise ana odaklandığımız konu olarak izah edilebilir.
Beklenti üzerindeki Tarım Dışı İstihdam özellikle de Ortalama Saatlik Kazançlar verileri piyasanın sevmeyeceği bir sonuç olarak yılık kalan bölümünde 3 adet faiz indirimine soru işareti bırakabilir. Bu da Dolar Endeksi ve ABD Tahvil Faiz Oranlarında pozitif, EURUSD, Ons Altın ve SP500 gibi benchmark göstergelerde negatif seyri destekleyebilir.
Beklenti altındaki Tarım Dışı İstihdam özellikle de Ortalama Saatlik Kazançlar verileri piyasanın mutlu olacağı bir sonuç olarak yılık kalan bölümünde 3 adet faiz indirimi izlenebilir düşüncesini destekleyebilir. Bu da Dolar Endeksi ve ABD Tahvil Faiz Oranlarında negatif, EURUSD, Ons Altın ve SP500 gibi benchmark göstergelerde pozitif seyri destekleyebilir.
Ancak unutulmamalıdır ki Eylül toplantısına kadar çok fazla veri seti göreceğiz (1 adet Büyüme, 2 adet Tarım Dışı İstihdam, 2 adet TÜFE ve 1 adet PCE - bakınız bir sonraki tablo) ve bu veriler mevsimsellik farlılıktan / konjonktürel değişimlerden etkilenerek dalgalı bir seyir izlenebilir. Bu açıdan traderlar her veriyi anlık ele alacaktır ancak makro açıdan bir bütün halde yorumlamanın daha önemli olacağını söyleyebiliriz.
Raporumuzu İnceledikten Sonra Canlı Yayınımızı Kaçırmayınız!
Kritik ABD verilerinin nasıl yorumlanması ve olası etkilerine yönelik hazırlanan raporumuza ek olarak veri açıklanmadan 15 dakika önce piyasa katılımcıları ile buluşarak hem mevcut süreci yorumluyor hem de EURUSD, SP500 ve ONS ALTIN gibi önemli referans varlıklar üzerindeki olası etkilerle birlikte kısa vadeli teknik görünümü değerlendiriyoruz. Böylelikle kritik bir makro gündemi daha hem medya hem de yazılı formattaki çalışmalarımız ile yoğun bir tempoda ve eğitici şekilde tamamlamış olacağız. YouTube canlı yayın programına yönelik kayıt ve katılım bilgisi için https://www.gcmyatirim.com.tr/egitim/canli-yayinlar/ adresini ziyaret edebilirsiniz.
Veri Sonuçlarına Yönelik Başarılı Yorumlar Yapabilmek İçin, Geçmiş Dönemdeki Etkilerin Bilinmesi Önemlidir!
Kritik ABD verilerinin varlık fiyatları üzerindeki olası etkilerini doğru yorumlayabilmek, stratejilerin başarıya dönüşebilmesi adına önemlidir. Bu sebeple de yorumlama yeteneğinizi geliştirebilmek için geçmiş dönemlerde nasıl reaksiyon verdiğinin bilinmesi önemlidir. Ancak bu bilgi, yeni dönemdeki beklentilerde kesin başarıya ulaştırır psikolojisini oluşturmamalıdır. Çünkü günler / haftalar / aylar hatta yıllar içerisinde ülkelerin makro – ekonomik dinamikleri ve piyasa beklentileri farklılaşabiliyor. Bu sebeple de her ay aynı etkiyi beklemek doğru olmayacaktır. Geçmiş dönem çalışmaları, yatırımcıların bu veri ile birlikte olası hareket akışını daha başarılı bir şekilde yorumlayabilmek adına pratik bilgiler olarak düşünülmelidir.
5 Temmuz 2024 tarihinde yani bir önceki ay açıklanan ABD verileri ile birlikte EURUSD ve Ons Altın ilk dakika fiyatlama davranışında önemli bir dalgalanma ancak pozitif bir seyir izlemekteyiz. Ancak bu pozitiflik ikinci dakikadan itibaren hacimsel anlamda sınırlanmakta ilerleyen dakikalarda da davranışı biçimini değiştirmektedir. Bu süreç, mevcut haberin açıklandığı anın ne kadar önemli olduğunu ve haberin sonucunun yorumlanmasında zamana endeksli değişimlerin önemini artırmaktadır. Bu nedenle veriye hızlı bir şekilde ulaşmak ve ilgili veriyi doğru bir şekilde yorumlamak kritik bir önem taşımaktadır. “GCM Forex / Viop / Borsa Yatırımcıları”, verilerin sonucuna ilişkin GCM MT4 / GCM MT5 platformları içerisinde yer alan ve anlık olarak veri akışının geçtiği “Haberler” bölümünden yararlanabilir.
4 Ağustos 2023 tarihinde yani bir önceki yılın aynı ayında açıklanan ABD verileri ile birlikte EURUSD ve Ons Altın ilk dakika fiyatlama davranışında önemli bir yükseliş izlemekteyiz. Ancak bu yükseliş ikinci dakikadan itibaren hacimsel anlamda sınırlanmakta diğer dakikalarda da davranışı biçimini değiştirmektedir. Bu süreç, mevcut haberin açıklandığı anın ne kadar önemli olduğunu ve haberin sonucunun yorumlanmasında zamana endeksli değişimlerin önemini artırmaktadır. Bu nedenle veriye hızlı bir şekilde ulaşmak ve ilgili veriyi doğru bir şekilde yorumlamak kritik bir önem taşımaktadır. “GCM Forex / Viop / Borsa Yatırımcıları”, verilerin sonucuna ilişkin GCM MT4 / GCM MT5 platformları içerisinde yer alan ve anlık olarak veri akışının geçtiği “Haberler” bölümünden yararlanabilir.
Önemli Finansal Varlıklar Bu Verilerden Nasıl Etkilenir!
Yukarıda gerek 1 ay gerekse 1 yıl öncesine ilişkin verilerin EURUSD ve ONS ALTIN 1 dakikalık grafik üzerindeki etkisine değindik. Peki, dünyanın en fazla işlem gören EURUSD paritesi, kritik ABD verilerine göre nasıl bir performans oluşturabilir. Bu sorunun cevabı için 2013 Ocak'tan itibaren ilgili haberlerin sonuçlarının parite üzerindeki 5, 15 ve 30 dakikalık zaman dilimlerinde kaç pip hareket ettiğini aşağıdaki tablolardan görebilirsiniz.
139 tane veri (11 yıl + 7 ay) sonucunun EURUSD paritesi üzerindeki etkisini incelediğimizde 5 dakika içerisinde ortalama 44 pip, 15 dakika içerisinde ortalama 50 pip ve 30 dakika içerisinde ortalama 54 pip hareket ettiğini, 5 ile 30 dakika arasındaki ortalama değerler incelendiğinde önemli bir pip farkının olmadığını ve bu nedenle de özellikle istihdam verilerinin ilk 5 dakika üzerindeki olası etkisinin çok daha önemli olduğunu söyleyebiliriz. Tablo içerisinde yeşil renkli olanlar genel ortalamanın üzerindeki performans, kırmızı renkli olanlar ise genel ortalamanın altındaki performans olarak dikkate alınabilir. 2024 yılının ilk 7 ayını geride bıraktık. Fiyat etkisine baktığımızda genel ortalama üzerinde bir seyir izlemektedir. Bu tutum ABD Merkez Bankası Fed politikasının makro gelişmelerdeki değişimlerde oynaklık oluşturduğunu ve traderların anlık reaksiyonda daha fazla efor sarf ettiği şeklinde okunabilir. Bu sebeple de yılın kalan bölümlerindeki veri sonuçları kendi iç dinamiklerinde ayrı ayrı öneme sahiptir.
İlk 5 dakikanın öneminden bahsediyoruz ancak bu düşünce 5 dakikanın sonuna kadar ilgili etkinin devam ettiği anlamına gelmemelidir. Bu konu ile alakalı en net bilgi hiç şüphesiz ki bir ay ve bir yıl önce vurgusu ile paylaştığımızı EURUSD ve ONS ALTIN 1 dakikalık grafiktir. Burada ilk iki dakikada hareket alanının genel itibariyle yoğunlukta olduğu zaman dilimi olarak söyleyebiliriz.
Bu istatistik DOLAR ENDEKSİ (#DOLLAR_IND), GBPUSD, USDJPY, DAX40, USDTRY, EURTRY, HAM PETROL (CRUDE OIL) ve BRENT PETROL (BRENT OIL) gibi diğer finansal varlıklarda da benzer özellikler taşımakla birlikte süreyi daha da uzattığımızda etki nasıl şekilleniyor görebilmek adına SP500, DAX40, TESLA, NVDIA ve BRENT PETROL üzerinden örneklendirmeye devam edelim.
Tarım Dışı İstihdam verisi açıklanması ardından SP500 fiyatının ilk 30 dakikalık performansının son 1 yıllık görüntüsü yer almaktadır. Veri açıklandığı andan itibaren hareket alanı oluşmaya başlarken bu hareketin ilk 10 dakikaya kadar etkin, kalan zamanlarda ise belirli dalgalanmalarla yatay bir seyir oluşturduğunu izleyebilmekteyiz. Fed ile piyasa arasındaki faiz ayrışmasının keskin olduğu zamanlarda etki 15 dakikaya kadar çıktığını daha önceki raporlarımızda görmüştük. Şimdi Fed ile piyasa arasındaki ayrışma devam etse de piyasa oyuncularının faiz indirimi konusunda Fed cephesinde keskin bir baskı oluşturmayacağı bir ortamda benchmark gösterge daha kısa zamanlı bir etki sunmaktadır.
Tarım Dışı İstihdam verisi açıklanması ardından Dax40 fiyatının ilk 30 dakikalık performansının son 1 yıllık görüntüsü yer almaktadır. Veri açıklandığı andan itibaren hareket alanı oluşmaya başlarken bu hareketin ilk 5 dakikaya yaklaştığını izleyebilmekteyiz. Bu tutum benchmark gösterge SP500 ile zamansal olarak ayrıştığı bir süreçte daha erken fiyatlama tarafında içerisinde yer bulduğu görülmektedir.
Tarım Dışı İstihdam verisi açıklanması ardından BRENT PETROL fiyatının ilk 30 dakikalık performansının son 1 yıllık görüntüsü yer almaktadır. Veri açıklandığı andan itibaren hareket alanı oluşmaya başlarken bu hareketin EURUSD ve Ons Altın’daki gibi ilk 5 dakikanın etkili ancak 10. dk’ya kadar da esneyebildiğini izleyebilmekteyiz. Bu tutum her varlığın kendi iç dinamiklerinde farklı bir etki yarattığını görmemize olanak tanımaktadır.
Tarım Dışı İstihdam verisi açıklanması ardından Tesla fiyatının ilk 30 dakikalık performansının son 1 yıllık görüntüsü yer almaktadır. Veri açıklandığı andan itibaren hareket alanı oluşmaya başlarken bu hareketin ilk 15 dakikaya yaklaştığını izleyebilmekteyiz. Bu tutum benchmark gösterge SP500 ile genel çerçevede paralellik taşıdığı anlamına gelmektedir.
Tarım Dışı İstihdam verisi açıklanması ardından NVDIA fiyatının ilk 5 dakikalık performansının son 1 yıllık görüntüsü yer almaktadır. Veri açıklandığı andan itibaren ilk dakika fiyatlamasının etkili, kalan 4 dakikalık dönemde ise belirli bir dalgalanma ile yataya bağladığını görmekteyiz. Son zirvesinden %30 düşen ve yine Fed ile birlikte ABD borsa endekslerinin toparlandığı / küllerinden doğduğu bir ortamda teknoloji sektörünün öncü şirketi NVDIA hassas bir dönemde veri ile birlikte anlık görünümde daha etkili bir reaksiyon verebilir.