15.11.2013/ Deniz Kahraman
ABD Merkez Bankası Fed, 2008’den bu yana güçlü bir genişlemeci para politikası izliyor. Yaklaşık olarak 2 yıl önce belirlenen çıkış stratejisi ve piyasalara olası etkileri son günlerde yüksek sesle ifade ediliyor. Tüm kamuoyunun ortak sorularından biri olan bu sorunun cevabını, bu çalışmada aramaya çalışacağız.
"Enflasyon riski yaratan bir para politikası, deflasyon riskiyle savaşmaktan daha kolay.”
“Fed, enflasyon sözü vererek tüketicilerin moral düzeyini yükseltiyor.”
1) Eylül 2012 MBS Aksiyonu, Tüketicilerin bilançosunda Mortgage borçları sürüyor, 90.000 dolarlık bir evde oturan Amerikalının borcu hala 250.000 dolar, bu yüzden Mortgage’a Dayalı Menkul Kıymetlerin desteklenmesi gerekiyor. Bu amaçla Eylül 2012’den bu yana her ay 40 milyar dolar MBS (Mortgage Backed Security) alımı yapılıyor.
2) Aralık 2012 “Yeni Forward Guidance”, alınan kararla, zaman tanımlamasının yerine daha öngörülebilir politika seçilmişti. İşsizlik 6.5%’a gelene kadar enflasyon artsa bile, (2.5%) faizler rekor düşük seviyede tutulmaya devam edilecek.
Maliye Politikası Meselesi, “Çarpan, devlet harcamaları artırıyor, tüketim artıyor gelir artıyor, diye yıllardan beri iktisat eğitiminde biline gelmiştir. Maliye politikası ve para politikası doğası gereği ters yönde çalışması gereken politika araçlarıdır.”
ABD’de maliye politikası tartışmalarının sürmesi, 7 Şubat’a ötelenmesi ve durumun ABD ekonomisi üzerindeki olumsuz etkileri, gevşek para politikasının süreceğine yönelik kısa vadeli beklentileri güçlendiriyor. Cumhuriyetçilerin kongredeki uzlaşmaz tutumu ve sonrasında hükümetin kapatılması, kamuoyu tarafından yoğun tepkiyle karşılanması dolayısıyla Şubat’ta Cumhuriyetçiler cephesinde uzlaşıyı getirebilir.
1) Çıkış Stratejisi, “Azaltımdan korkulur mu?”
Fed’in temel riski, “bilançodaki tahvillerin satılması durumu, sonrasında tahvil fiyatları düşecek ve en fazla tahvil tutan ABD Bankaları zora girecek. peki buna izin verilecek mi? cevap: hayır!
Tapering, likiditenin artış hızının yavaşlatılması operasyonu olarak tariflenebilir. Likidite çekilmeden önce, likiditenin artış hızı yavaşlatılacak, yani 85 milyar dolar kademeli olarak azaltılacak, sonrasında ise faizler artırılarak, repo yoluyla likidite yavaş bir şekilde uzun dönemde çekilecek. Bernanke’nin ifadeleri arasında yer alan, “tahvil alım programının hızı duruma göre yeniden ayarlanabilir.” ifadesi pek bilinmez, bu ifade de Fed’in teşvikleri arasında değerlendirilebilir. Azaltımın en fazla etkileyeceği aktörler Fed’in ilgi alanında olmasa da, bilindiği gibi gelişmekte olan ülkeler olacaktır. Bu ülkelerin kırılganlık düzeyinde, tasarruf/gdp oranı yol gösterici olabilir.
ABD’de istihdam piyasasının QE aksiyonlarıyla birlikte geliştiğini gözleyebilmek mümkün, hep ifade edildiği gibi genişlemeci politikanın faydaları maliyetlerinden fazladır. Fed, para politikasını oluştururken, Tarımdışı İstihdam verisini aylık izlemek yerine çeyrekler bazında izlemektedir.
- 3 Aylık Ortalamanın 12 aylık ortalamadan yüksek seyretmesi, Eylül’de 238K gerçekleşen rakamdan kaynaklanmaktadır. Aralık’ta “220K” gelebilecek bir veri, 3 aylık ortalamayı 12 aylık ortalama seviyesine çekecektir.
- 6 Aylık Ortalamanın, 12 aylık ortalamanın gerisinde kalması, “Tapering” aksiyonunu desteklememektedir. Bu nedenle geçmiş ortalamaların dikkatle izlenmesi gerekiyor.
Source: advisorperspectives
- Core PCE Inflation, Fed’in yakından izlediği bir enflasyon alt kalemi, neredeyse 20 yılın dip seviyesinde seyrediyor. Fed’in 2% enflasyon hedefinde net alt kalem tanımlaması yapmasa da, Core CPE, gevşek para politikasına devam sinyali veriyor.
Sonuç Olarak,
- ABD’de daralan maliye politikası, gevşek para politikasının süreceğine yönelik kısa vadeli beklentileri güçlendiriyor.
- İstihdam piyasası, 7.3% İşsizlik ve 12 aylık ortalamalarda Tarımdışı İstihdam verisi ile birlikte istenen ölçüde gelişme gösteremiyor olabilir. Fed’in değerlendirme ölçütleri farklı olabilir.
- Enflasyon, Ekim ayında YoY 1.2% ile 2% hedefinin oldukça gerisinde gerçekleşti, bir diğer yandan PCE’de 20 yılın dip seviyesinde.
Tapering ne zaman başlar?
- Janet Yellen’in Ocak sonu itibariyle görevine başlayacak olması dolayısıyla, Bernanke’nin etik olarak azaltımı Aralık’ta başlatmaktan geri durması beklenebilir. Yellen’ın 14 Kasım tarihli konuşmasının ardından, Aralık’ta başlatılma ihtimali daha da zayıflamıştır.
- Piyasada yaygın kanı, azaltımın Mart’ta başlatılacağı yönünde.
Yellen, ilk 3 aylık periyotta verileri izlemek üzere, azaltımın başlatılmasını Nisan toplantısına bırakabilir.
Yellen’ın Ocak toplantısına katılması beklenmese de, (Bernanke görevde), sürpriz olabilir, rüştünü ispat etmek adına ilk toplantısında azaltıma ilişkin bir takvim açıklama ihtimali de gözden kaçmamalı.
Son Söz: Gelişmekte olan ülkeler net yabancı yatırım pozisyonu dolayısıyla risk altında, sorun gelişmekte olan ülkeler açısından sanıldığından daha büyük olabilir.