Bu yazı Investing.com için özel olarak kaleme alınmıştır.
- Tarım sektörü için her yıl yeni bir macera
- Mısır, fasulye ve buğday fiyatları düştü
- Enerji ve et 2020'de yeni zorluklar getiriyor
ABD soya fasulyesi ve mısır üretimi ve ihracatında dünyanın lideri konumunda. ABD'nin tarım sektörü ayrıca ekmek yapımında kullanılan en önemli içerik olan buğday üretiminde de ön sıralarda.
Tarım ürünleri, dünya çapında nüfusları besleyen en temel ürünlerdir. ABD Nüfus İdaresi'ne göre Nisan 2020 sonu itibariyle dünya genelinde yaklaşık 7,65 milyar insan bulunuyor. Dünya nüfusu her yıl yaklaşık 80 milyon artış yaşıyor. Bu sebeple gıda denkleminde talep tarafı her zaman yükseliyor.
Kuzey yarımkürede hasat yılı ilkbaharda ekimlerle başlıyor. Ürünler yaz aylarında büyüyor ve sonbaharda hasat yapılıyor. Konu mısır, soya fasulyesi ve buğday vadeli işlemlerine geldiğinde ise, yıllık hasat miktarını ABD'nin ve diğer üreticilerin en önemli tarım alanlarındaki hava koşulları belirliyor.
İlkbahar döneminin ortasında olduğumuz şu anda olduğu gibi de, yılın bu zamanında genellikle önümüzdeki aylarda hava koşullarının belirsizliği tahıl vadeli işlem piyasalarında dalgalılığa yol açar. Ancak küresel salgın sebebiyle 2020 hiçbir piyasa için normal geçmiyor ve tarım ürünleri de buna bir istisna değil.
Her Yıl Yeni Bir Macera
Dünyayı doyuran tarım ürünleri ham petrol ve bakır gibi diğer emtiaya benzer raf ömrüne sahip değil. Üretimin tüketimden fazla olduğu dönemlerde tahıllar ve diğer tarım ürünleri silo ve terminallerde depolansa bile, zaman içinde bozulma yaşıyorlar. Bu sebeple, artan nüfusun her yıl daha fazla taze gıda ürününe ihtiyaç duymasıyla birlikte her hasat yılı yeni bir macera haline geliyor. Bereketli mahsüller iştahlı bir dünya için bir bağımlılık haline geldi.
Tahıl kıtlığının yaşandığı son dönem, kuraklık sebebiyle mısır ve soya fasulyesi fiyatlarının tarihi zirvelerine ulaştığı, buğdayın ise son rekorunu kırdığı 2008'den bu yana en yüksek seviyesine ulaştığı 2012'ydi. Doğa Ana her yıl hava koşullarını belirliyor ve fiyatlarda en az dirençli yol için bu en önemli faktör.
Mısır, Soya Fasulyesi ve Buğday Fiyatlarında Düşüş
ABD'deki ekim sezonu Mayıs'taki ve yaz aylarındaki büyüme sezonuna doğru ilerlerken, küresel deflasyon sarmalı tahıl fiyatlarını düşük seviyelere yolladı. Büyüme sezonunda muhtemel kuraklık koşulları fiyatlarda sıçramaya neden olabilir.
Kaynak, tüm grafikler: CQG
Chicago Ticaret Odası'nın yakın vadeli mısır sözleşmelerini gösteren aylık grafiğe göre geçen haftaki 3,11 dolarlık seviyede fiyat son on yılın en düşük seviyesine yakındı. Mısırın kile başına 3 dolar altında işlem gördüğü son dönem 2009'daydı. Mısır 2012'de 8,4375 dolarlık rekor seviyeden işlem görmüştü.
CTO'nun aylık soya fasulyesi vadeli işlem grafiği 8,4625 dolarlık yağlı tohum fiyatının son on yılın en düşük seviyesine, en yüksek seviyesinden çok daha yakın olduğunu ortaya koyuyor. Fiyat ABD'nin en ciddi kuraklığının yaşandığı 2012'de 17,9475 dolarlık zirveye ulaşmıştı.
Kış dönemi buğday vadeli işlemleri grafiği ise kile başına 5,21 dolarda fiyatın 2012'deki 9,4725 dolarlık zirvenin çok uzağında olduğunu gösteriyor. Tarihi zirve ise 2008 yılında kile başına 13,3450 dolardı.
2008'de dünya genelinde yaşanan kuraklık, ekmek üretiminde kullanılan en önemli hammadde olan buğdayda kıtlığa yol açmıştı. Ekmek dünya genelinde insanlar için en temel gıda ürünlerinden biri ve vatandaşlarının karnını doyurmak hükümetlerin en önemli görevleri arasında. Tarih boyunca buğday kıtlığı ya da artan fiyatlar sebebiyle birçok sivil isyan yaşanmıştı. Bize en yakın örnek ise, 2008 hasadının azlığı sonrasında Tunus ve Mısır'da ekmek isyanları olarak başlayan 2010 Arap Baharı'ydı.
2020 hasadına yaklaşırken fiyatlar düşük seviyede ve piyasalar yine bereketli bir mahsül alınacağına inanıyor. Eğer Doğa Ana'nın farklı düşünceleri varsa, dikkatli olun. Ciddi bir kuraklık yaşanırsa buğday fiyatlarında ani bir sıçrama yaşanabilir.
Enerji ve Et 2020'de Yeni Zorluklar Getiriyor
Yakın vadeli NYMEX sözleşmelerinin teslim tarihi öncesinde sıfırın altına inmesi ve ham petrolün tarihinin en düşük seviyesinde işlem görmesiyle birlikte enerji piyasası Nisan ayında çöküş yaşamıştı. ABD'deki etanol yasaları bir biyoyakıt ve benzin karışımını gerektiriyor. ABD'nin ürettiği etanolün en önemli katkı maddesi mısır.
Aylık grafik Nisan sonunda benzin fiyatının, 2019'un aynı dönemindeki galın başına 2 dolar üzerine kıyasla 75 cent olduğunu gösteriyor. ABD'nin yıllık mısır hasadının yaklaşık %30'u etanol üretiminde kullanıldığı için, benzin ve petrol fiyatlarındaki zayıflık belirsizlik sezonuna giren tahılın fiyatını baskıladı.
Soya fasulyesinde ise, üreticiler yağlı tohumu ezme işlemiyle soya küspesi ve yağ olmak üzere ikiye ayırır. Soya küspesi hayvan yemlerinin ana maddesidir. Büyükbaş hayvanlar ve domuzlar mezbahalara gitmeden önce soya küspesi yiyerek kilo alır.
Domuz vadeli işlemleri aylık grafiği domuz fiyatının Nisan'da 2002'den beri en düşük seviyesine gerilediğini gösteriyor.
Canlı büyükbaş ise 2009'dan bu yana en düşük fiyatına geriledi. Korona virüs sebebiyle işlem tesisleri üretimi yavaşlatırken, düşen et fiyatları çiftlik işletmecileri hayvanları beslemek yerine ötanazi yapmaya başlamalarına yol açtı.
Nisan 2019'da canlı büyükbaş ve yalın domuz fiyatları sırasıyla pound başına 1,2375 dolar ve 84,285 cent seviyelerindeydi. Bu Nisan'da ise fiyatlar sırasıyla 90 cent ve 60 cent altı seviyesinde.
Mevcut enflasyon sarmalı döneminde enerji ve et fiyatlarındaki düşüklük tahıl fiyatları için özel problemler yaratıyor. Aynı zamanda dünya çapında 7,6 milyar üzerinde insan beslenme ihtiyaçlarını karşılamak için tarım ürünlerine gereksinim duyuyor. Hava koşulları arzı belirleyeceği için şu an belirsizliğin en yüksek seviyesinde olduğu dönemdeyiz.
ABD ve Çin arasında ticaret cephesinde işlerin yeniden kızışması ihtimali de belirsizliği artırıyor. İki ülke Ocak ortasında ticaret anlaşmasının birincil aşaması için imza atmış olsa da, COVID-19 bu dinamiği değiştirdi. ABD ve diğer ülkeler, virüsün yayılarak salgına dönüşmesini engelleyebilecek şekilde bilgi paylaşımı yapmadığı için Çin hükümetini suçluyor.
Çin geçmişte ABD'nin yıllık soya fasulyesi mahsülünün çeyreğini tükettiği ve geçen yıl Çin'in domuz arzı Afrika domuz ateşi sebebiyle yok olduğu için ticarette ilişkilerin yeniden bozulması başta soya fasulyesi ve domuz olmak üzere tarımsal emtia fiyatlarında dalgalanmaya neden olabilir.
Fiyatlar son yılların en düşük seviyelerine yakınken, aşağı yönlü bir hareket potansiyeli düşük, yukarı yönlü hareket ise patlayıcı olabilir. Kuraklık koşulları 2020 hasadını kısıtlarsa, ileride Nisan sonunu tahılların kelepir fiyattan satıldığı dönem olarak hatırlarız.