Bitcoin Çılgınlığı

2013'ün en çok kazandıran enstrumanı bitcoin aslında deneysel bir para birimi. CPU yada GPU'ların kompleks algoritmaları çözmesi yoluyla piyasaya arz edilen sanal bir para birimi ve aslında bir karşılığı da yok. Ancak bu para birimi özellikle 2013 yılında akıllara sığmayacak bir prim yaptı. Bı para biriminin kazandığı değer bana orta çağda hollandada yaşanan lale çılgınlığını hatırlatıyor. Şimdi kısaca bitcoin'in popülerleşmesi ve yaygınlaşmasının mantığını ve risklerini anlatmak istiyorum.
Bitcoin'in popülerleşme ve yaygınlaşması
İyi düşünülmüş para mantığı
Bitcoin'in en önemli özelliklerinden birisi iyi düşünülmüş bir modeli olması. Yani bitcoin arzı belli bir mantığa göre yapılıyor ve diğer para birimlerinin tersine rezerv olarak altın değil de belli bir CPU ve GPU kaynağının ayrılması. Bu CPU ve GPU kaynağı da aslında parasal olarak bir değere sahip ancak altının tersine harcanan bir kaynak olarak duruyor ancak altın her zaman rezerv olarak durmakta. Ayrıca merkezi bir otoritede olmaması da sistemin popülerleşmesinde bir etken.
Uluslararası parasal işlemlerin zorluğu
Bugün ne yazık ki uluslararası işlemlerde çok yüksek komisyon oranları söz konusu. Bankalar ve western union gibi kurumlar bu alanda ciddi bir tekel oluşturmuşken birden bire sanal bir para birimi ortaya çıkıp bu tekele son veriyor. Yani şu fikir güzel bir şey bütün dünyada kabul edilen bir para birimi.

Para birimine değer biçme mantığı
Para birimi olarak diğer para birimlerine göre çok farklı bir mantıkta dizayn edildiğinden insanların psikolojik olarak da hoşuna gidiyor ve bir tutkuya dönüşebiliyor. Sırf bitcoin için cihaz üreten şirketler doğmuş ve bu da aslında para biriminin ardında ciddi bir ekonomi yaratıldığını gösteriyor.

Talep patlaması
Para birimi biraz ilgi gördükçe pek çok kurum bu para birimini çılgınca bir şekilde kabul etmeye başladı. Bazı üniversiteler bile artık bitcoini para birimi olarak kabul etmeye başlamış.

Uluslarası krizler
Uluslararası krizler ve ülke ekonomilerinin para politikaları sonucunda son 4-5 yıldır güvenilir para birimi bulmada bir problem yaşandı. En son altın gibi enstrümanlardan da para kaçınca bitcoin bir nebze de olsa paranın kaçtığı bir enstrüman oldu. Zaten piyasada işlem yapılan altın bile sanalken bitcoinin aslında popülerleşmesine şaşırmamalı.
Bitcoin riskleri
Bitcoin 2013 yılında çok ciddi değer kazanmış bir para birimi. 15 dolarlardan 1000 dolara çıkmış. Yukarıda yazdığım nedenlere bazı illegal bitcoin üreticilerinin kapatılması da eklenince bitcoin almış yürümüş. Ancak ben uzun vadede bitcoinin çok kalıcı olacağını düşünmüyorum. Bankalar parayı bitcoine kaptırmak istemeyecekler ve bir süre sonra uluslarası para değiş tokuşları daha mantıklı hale kesin gelir. Ayrıca para birimini üretmek zor olsa da arka tarafında bir rezerv para olmaması bence işi iyice sarpa sardırıyor.

Ben bitcoin çılgınlığını Hollanda'da ortaya çıkan lale çılgınlığna benzetiyorum. O çılgınlıkta da bir lalenin fiyatının bir evin değerini geçtiği olmuş ve o kadar büyük bir patlama olmuş ki en sonunda resmen koca Hollanda ekonomisi çökmüş. Bence bitcoin aslında bir boom piyasasının da bir göstergesi ve bence piyasalarda çok ciddi bir yükseliş olacağını da simgeliyor. Ancak Hollanda'daki lale çılgınlığı ile olan benzerlikleri beni bu para birimi konusunda çok korkutuyor. Warren Buffet'ın bir lafı vardı sanırım tarih kendini tekrarlar diye. Bu da yüz yılın bir lale çılgınlığı olabilir. Bitcoin'in yükselişi ve ortaya çıkışı aslında para piyasalarında ciddi bir değişiklik ihtiyacının bir göstergesi ancak bitcoin'in kendisini çok mantıklı bir para birimi olarak görmüyorum. Amerikan krizinde iflas eden kompleks türev enstrümanlarına çok benziyor.