Geçtiğimiz yıl Avrupa Merkez Bankası (ECB) hemen hemen tüm sözlü yönlendirmelerinde 2022 yılında faiz artırımına gitmeyeceğini dile getiriyordu. Bu noktada temel savunuları da Avrupa’da enflasyonun ağırlıklı olarak maliyet enflasyonu olmasıydı. Hatta ECB Başkanı Lagarde, “Bizim Fed kadar agresif gitmemize gerek yok çünkü bizde hem enflasyon ABD kadar yüksek değil hem de talep kaynağı çok güçlü değil.” açıklamaları yapıyordu. Fakat daha savaş çıkmadan önce Ocak ayında Lagarde 2022 için faiz artırımına gidebileceklerinin sinyalini verdi, bu piyasa açısından oldukça sürpriz oldu, çünkü biraz önce de söylediğim gibi ECB her seferinde 2022’de faiz artırmayacağını dile getiriyordu. Lagarde’ın bu açıklamalarından sonra piyasa ECB’den bu yıl için 2 faiz artırımını fiyatlıyordu.
Savaşın çıkması merkez bankalarının işini daha da zorlaştırdı. Ama en çok da ECB’nin işini zorlaştırdığı kesin. Çünkü savaştan belki de Rusya ve Ukrayna’dan sonra en çok olumsuz etkilenen ülkeler AB ülkeleri olacak. Çünkü AB petrol, doğal gaz ve diğer birçok emtiada Rusya’ya oldukça bağımlı. Dolayısıyla savaşla birlikte artan emtia fiyatları zaten yüksek olan AB enflasyonunu daha da tırmandıracak. Ayrıca bir yandan savaş nedeniyle emtia tedariğinde yaşanacak sıkıntılar, bir yandan Rusya’nın uygulayacağı yaptırımlar ve aynı zamanda artan emtia fiyatlarının da üretimi olumsuz etkilemesi ile Euro Bölgesi ekonomilerinde ekonomik büyüme giderek yavaşlayacak. Hatta Goldman Sachs savaş nedeniyle Euro Bölgesi’nde enflasyonunun %7,7 ile zirve yapacağı, bu yılın enflasyon ortalamasının ise %6,8 olacağını beklerken bu yıl için AB’nin büyüme tahmini de %3,9’dan %2,5’e düşürdü.
Haliyle savaşla birlikte gözler 10 Mart’ta yapılan ECB faiz kararı toplantısına çevrildi. ECB’nin böylesine zor bir konjonktürde ne yapacağı bir hayli merak konusuydu. Kimilerine göre AB geçmişte enflasyondan çok çekmişti, bu nedenle büyümedeki azalmaya rağmen tavrını enflasyondan yana koyacak ve savaşla birlikte artan risklerle enflasyonun daha da artmasına müsaade etmeyerek sıkılaşmaya gidecekti. Diğer tarafa göre ise ECB bu savaş ortamında çok agresif giderse kendi fişini çekmiş olacak ve ekonomi stagflasyona girecekti. Bu tartışmaların ortasında 10 Mart’ta Lagarde çıktı ve tahvil alımlarını 3. çeyrekte aşamalı olarak kaldırma kararı aldıklarını söyledi. Yani ECB daha sıkı giderek tahvil alımlarını daha erken sonlandıracağı mesajını verdi. Lagarde faiz artımına ilişkin olarak da tahvil alım programı “bittikten sonra” ifadesini kullanmış olmasına rağmen piyasa tahvil alımları biter bitmez faiz artımı gelebileceğini fiyatlamaya başladı. Bir diğer deyişle piyasa ECB’yi beklenenden çok daha şahin bulmuş, bu nedenle de AB’nin “stagflasyona gireceği” fiyatlamasını da yaparak Lagarde’ın konuşması sonrasında euro/dolar paritesi 1,08 kritik desteğine kadar gerilemişti.
Fakat sonrasında Lagarde birkaç kez daha sahneye çıkarak daha fazla açıklama yapma gereği hissetmedi değil. Lagarde “Siz bizi biraz yanlış anladınız, biz aslında tahmin ettiğiniz kadar agresif gitmeyeceğiz, hatta Fed’in gerisinden gelme ihtimalimiz çok yüksek, çünkü biz de ekonomik toparlanma ABD kadar iyi değil, kaldı ki biz savaştan onlara göre daha fazla etkileniyoruz, bu nedenle önümüzdeki dönemde Fed ile ECB’nin para politikaları ayrışabilir.” dedi. “Ayrıca merak etmeyin, AB’de sandığınız gibi bir stagflasyon riski de yok.” açıklamalarında bulundu.
Sizin anlayacağınız ECB ekonomik büyümeyi çok baskılamak gibi niyetimiz yok diyordu ki dün AB’den gelen enflasyon rakamları işleri daha da zorlaştırdı. Dün Almanya’nın Mart ayı aylık TÜFE'si %2,5 olarak açıklanırken (beklentisi %1,6 idi), yıllık TÜFE ise %7,3 (beklenti %6,3 idi) olarak açıklandı. İspanya’da da durum çok farklı değildi. Aylık %1.3 beklenen enflasyon %3 olarak açıklanırken, %8 beklenen yıllık enflasyonun da %9 oranında gerçekleşti. Anlaşılan o ki savaş enflasyon kanadında AB’yi beklentilerin çok ötesinde sarsacak.
Gelen bu rakamlar sonrasında bu yıl ECB’nin faiz artırması gerektiği fiyatlamasından sonra euro da 1,1184 seviyesine kadar yükselerek son 1 ayın en yüksek seviyesini gördü. Yani piyasa ECB’ye dün faiz artırman gerekiyor diyor, hatta dün gelen yüksek enflasyon verileri sonrasında ECB’nin iki faiz artırımı yapacağı fiyatlaması çoktan başladı bile. Ama biliyoruz ki ECB de artırırsam ekonomik büyüme zarar görür diyor. Yani anlaşılan o ki savaş AB’nin dengelerini daha şimdiden altüst etmişe benziyor, işleri bir hayli zor. Bakalım enflasyon rakamları sonrası ECB’nin tavrında bir değişiklik olacak mı.
Euro/dolar paritesinde 1,09 altında satış baskısının yoğunlaşacağını, 1,13 üzeri görülmeden de gerçek bir yükseliş ivmesinden bahsetmenin çok mümkün olmayacağını düşünüyorum.
Dün ABD’den de bu Cuma açıklanacak tarım dışı istihdam verisi için öncü gösterge olan ADP özel sektör istihdam verisi beklentilerden daha iyi 455 bin olarak (beklenti 450 bindi) gerçekleşince yükselen dolar endeksi sonrasında euro/dolar paritesinde de bir miktar düşme gözlendi. Hatırlayacak olursak dolar endeksi geçtiğimiz hafta başlayan “agresif Fed” fiyatlaması ile haftaya 99 kritik direnci üzerinde başlamıştı. Fakat sonrasında gelen yapıcı müzakere haberleri ile 97,7’ye kadar gerileyen endeks hem savaş konusunda olumlu havanın dağılması hem de dün açıklanan beklenti üstü özel sektör istihdam verisi ile yeniden yükselişe geçmiş görünüyor. Bugün enflasyon için öncü gösterge olan çekirdek PCE ve yarın gelecek tarım dışı istihdam verisi volatiliteyi artırabilir ve beklenti üstü güçlü gelen veriler dolar endeksini güçlendirebilir. 99,4 üstü hareket hız kazanacaktır. 96,8 altı görülmedikçe yön yukarı.
İçeride de haftaya geçen haftaki gibi 14,80 civarında yatay başladığımız kurda Salı günü gelen yapıcı müzakere haberleri sonrasında 14,55’e kadar geri çekilme olmasına rağmen sonrasında 14,92’ye varan bir yükseliş yaşandı. Kur şu an 14,65 kritik direnci üzerinde işlem görüyor. Bu seviye üstü yükseliş bölgesi. ABD’den bugün ve yarın gelecek veriler dolar endeksiyle kurda da hareketlilik yaratabilir. Kurda kısa vadede hem içeride hem dışarıda riskler yukarı görünüyor. Ama yapılan müdahaleler ile bir müddet daha yatay hareketin devamı görülebilir.
