Bu yıl borsa yatırımcısı açısından oynaklığın çok yüksek olduğu bir yıldı. Özellikle şubat ayında gerçekleşen deprem ve mayıs ayındaki seçim etkisiyle oynaklık muazzam seviyelere ulaştı. Artan bu oynaklık, doğru portföy seçiminin önemini bir kez daha borsa yatırımcılarına hatırlattı. Piyasada kabul gören iki çeşit portföy teorisi bulunmaktadır. Geleneksel portföy teorisine göre oluşturulan portföylerde sektör ve hisse çeşitlendirmenin çok fazla yapılması sebebiyle portföyün karlılığını düşebilmektedir. Bu sebeple son yıllarda portföyler oluşturulurken geleneksel portföy teorisi çok fazla tercih edilmemektedir. Geleneksel portföy teorisinin yerini 1950’li yılların başından itibaren modern portföy teorisi almıştır. Bu teoriye göre hisseler arası korelasyon incelenmeye başlamış ve optimal portföy seçimi kavramı doğmuştur. Optimal portföy seçiminde hisseler arasındaki korelasyonu incelemiş ve korelasyonu -1’e yakın portföy oluşturmanın portföy riskini düşürdüğü tespit edilmiştir. Bu sebeple portföyde bulunan hisseler arası korelasyonlar incelenerek portföy oluşturulmanın önemini bir kez daha anladığımız günlerdeyiz.
BİST’te optimal portföy seçimi üzerine yapılan ampirik çalışmalara göre, portföy büyüklüğüne göre değişmekle beraber, optimal hisse adeti seçimi 2-6 hisse olarak bulunmuştur. Bu hisseler seçilirken öncelikle dünya ekonomisi beklentileri belirlenip, öne çıkan sektörler seçilmelidir. Daha sonra yurt içi ekonomi beklentileri belirlenip, öne çıkması beklenen sektörler belirlenir. Daha sonra hem yurt içinde hem de dünya ekonomisinde ön plana çıkması beklenen sektörler belirlendikten sonra, bu sektörlerde bulunan firmalardan borsaya kote olan şirketlerin finansal durumları ve gelecek beklentileri araştırılmalı; gerekirse, firmaların yatırımcı ilişkileri ile görüşülüp, hisse seçimine geçilmelidir. Hisse seçimlerini yaptıktan sonra, optimal portföy seçimini gerçekleştirmek için geçmiş veriler kullanılarak, seçilecek hisse senetleri arasındaki korelasyon incelenmeli ve korelasyon katsayısı -1’e en yakın olacak hisselerden oluşan portföy belirlenerek, en uygun portföy oluşturulmaya çalışılabilir.
Borsada sektörel bazda son bir yıllık dönemde korelasyon analizi yaptığımızda sektörler arasında farklılaşma olmakla birlikte ortalama korelasyon 0,93 gibi yüksek bir değer bulunmuştur. Endeksler arası korelasyonun yüksek olması borsanın son bir yılda birlikte hareket ettiğinin bir göstergesidir. Bu sebeple BİST’te modern portföy teorisine göre portföy oluşturmanın zorlaştığı bir dönemden geçiyoruz. Sektörel bazda madencilik endeksinin diğer endeksler ile ilişkisi incelendiğinde turizm, sigorta ve bilişim endekslerinin korelasyonlarının 0,7 ve altında gerçekleştiği görülmektedir. Bu sektörler arasında korelasyonun görece daha düşük olması, bu sektörlerde yer alan hisselerin portföylere eklenmesiyle riskin minimize edilmesine katkı sağlayabilir.