İngiltere'nin mevcut AB üyesi partnerleriyle gelecekteki ilişkisini belirlemeden 31 Ekim'de AB'den ayrılma ihtimali giderek artıyor. Aynı zamanda "anlaşmasız" Brexit olarak tabir edilen gelişme, milli ekonomileri, piyasa sektörlerini ve çeşitli iş alanlarını zor durumda bırakabilir.
Yıllar süren beyhude müzakere çabalarının ardından iki tarafın aldığı pozisyon giderek daha da kemikleşti. İngiltere'nin yeni Başbakanı Boris Johnson ülkenin iki ay içinde AB'den anlaşmalı ya da anlaşmasız bir şekilde çıkacağını belirtti ve AB'nin Kuzey İrlanda'da bir sınır çizgisinin çekilmesini önlemek amacıyla tasarlanan İrlanda dayanağını her türlü çekilme anlaşmasından çıkarması gerektiğinde ısrar etti.
Maliye bakanlığına ait, basına sızan bir belgeye göre Almanya artık düzensiz bir Brexit ihtimalini "çok yüksek" görüyor. Belgede aynı zamanda Johnson'ın pozisyonundan taviz verme ihtimalinin "hayal edilemez" olduğu ve AB'nin bugüne kadar izlediği yolda devam etmesinin çok önemli olduğu belirtiliyor. AB, İngiltere Eski Başbakanı Theresa May'le ulaşılan çekilme anlaşmasını yeniden açmayı reddetmişti.
İngiltere'nin AB'den gerekli anlaşmalar sağlanmadan çıkması durumunda, blok içinde malların, hizmetlerin, kişilerin ve sermayenin serbest akışını sağlayan gümrük birliği ve diğer kurumlar gümrük vergileri ve sınır kontrolleri gibi konularda Dünya Ticaret Organizasyonu'nun kurallarına geri dönmek durumunda kalır. Bu da tabii ki evrak işlerinde büyük bir artış anlamına gelir.
Otomotiv Sektörüne Darbe
İngiltere'nin anlaşmasız bir çıkış yapması durumunda darbe alacak kilit sektörlerden biri otomotiv endüstrisi. Bu hem İngiltere, hem de AB için geçerli.
Bu senaryoda, Almanya'da 100.000 işçi işini kaybedebilir.
Halle Institute for Economic Research'ün Şubat ayında yayınladığı rapora göre en büyük darbeyi Volkswagen (DE:VOWG) ve BMW'ye (DE:BMWG) ait fabrikalar alacak.
Mevcut durumda, Alman otomobil üreticilerinin açık ara en çok ihracat yaptığı pazar İngiltere. Alman otomotiv endüstrisi birliği VDA'ya göre ülkenin geçen yıl İngiltere'ye ihraç ettiği araç miktarı, talepteki azalma sebebiyle %13,4 düşüşle 665.573 seviyesindeydi. İkinci büyük pazar ise, 470.474 otomobilin ihraç edildiği ABD oldu.
VDA'ya göre "anlaşmasız bir çıkışın sonuçları ölümcül olur,". BMW, Wolkswagen, ve Mercedes-Benz araçlarının üreticisi Daimler (DE:DAIGn), İngiltere hükümetine bu en kötü senaryodan kaçınması ve gümrük vergisiz ticaretin devamlılığını sağlaması konusunda çağrıda bulundu. BMW CEO'su Harald Krueger Johnson'a anlaşmasız Brexit planını terketme çağrısı yaptı ve bunun "iki tarafın da kaybedeceği" bir senaryo olacağını ekledi.
Ünlü İngiliz otomobil üreticilerinin birçoğu artık yabancı sermaye kontrolünde olsa da—Mini Cooper BMW, Jaguar ile Land Rover Hintli otomotiv devi Tata (NS:TAMO), Bentley ise Volkswagen tarafından üretiliyor—büyük bir kısmının montajı hala İngiltere'de yapılıyor; bunların %80'i ise ihraç ediliyor. Otomobil ihracatı, İngiltere'nin toplam ihracatının %14,4'ünü oluşturuyor.
Sektör 168.000 kişilik istihdam sağlarken, İngiliz hazinesine de direkt olarak 82 milyar Sterlin (99 milyar Dolar) vergi geliri sağlıyor. Gümrük vergilerini içeren herhangi bir anlaşmanın hayata geçmesi dahilinde İngiltere bu açıdan AB ülkelerine kıyasla daha büyük bir darbe alır.
İngiltere'deki üreticiler şimdiden üretimde azalmaya giderken, bazıları faaliyetlerini ülke dışına taşımaya başladı. BMW de daha önce Mini Cooper araç ve motor üretimini İngiltere dışına taşıyabileceği konusunda uyarıda bulunmuştu. Kıtada bulunan ancak ciddi bir İngiliz ünitesini de destekleyen bazı şirketlerin ise iki kez darbe alması muhtemel. Bu sebeple tüm endüstri istikrarlı ve birleşmiş durumuda—Motor Üreticileri ve Tüccarları Birliği (SMMT) Temmuz ayında web sitesinde "anlaşmasız bir Brexit sektöre ve sektörün desteklediği yüzbinlerce işçiye ciddi bir zarar verir," yazdı.
Hava Yolları Zarar Görecek
Zarar görmesi kaçınılmaz olan bir başka sektör ise havacılık. Orijinal 29 Mart son tarihi öncesinde AB yeni bir yasayla İngiltere ile AB arasındaki uçuşların Mart 2020'ye kadar devam etmesine izin vermişti. İngiltere de bu yasaya aynı şekilde karşılık verdi.
Bu yasalarla beraber uçuşlar devam edecek olsa da, bu geçici düzenleme sadece noktasal uçuşları kapsıyor; yani British Airways'in ana firması International Airlines Group (LON:ICAG), EasyJet (LON:EZJ) ve Ryanair (LON:RYA) AB hava sahası üzerinden uçamayacak ve varış noktaları dışında AB içinden yolcu alamayacak.
Ağustos başında yayınladığı video mesajda Brexit dışındaki faktörlerin de dahil olduğu sebepler dolayısıyla çalışan ve uçak sayısında düşüşe gitme planını açıklayan Ryanair CEO'su Michael O'Leary, "Ekim sonunda anlaşmasız bir Brexit'in gerçekleşme ihtimalinin yükselmesi, Ryanair'in İngiltere ve İrlanda'daki merkezlerine zarar verir," dedi.
Finans Hizmetler Şirketleri De Kayıp Yaşayacak
Anlaşmasız çıkış senaryosunda, İngiliz finans hizmetleri şirketleri tekil pazar içinde istedikleri yerde faaliyet gösterme izni veren "pasaport haklarını" da kaybedecek.
Barclays (LON:BARC), HSBC (LON:HSBA) ve RBS (LON:RBS) gibi bankalar, mali sistemde sebep olacakları ciddi bozulma korkuları yüzünden regülatörlerin eleştiri oklarının hedefinde oldukları için diğer sektörlerdeki firmalardan daha hazırlıklı olarak görülüyordu.
Avrupa Finans Piyasaları Birliği Başkanı Michael Cole-Fontayn, geçen ayki bir konferansta buna rağmen, düzensiz bir Brexit'e karşı "ciddi oranda" yapılan hazırlıkların, sektörün karşı karşıya olduğu önemli sorunları çözemediği konusunda uyarıda bulundu.
Deutsche Bank (DE:DBKGn), BNP Paribas (PA:BNPP) ve Credit Agricole (PA:CAGR) gibi en büyük AB bazlı bankaları, her türlü Brexit senaryosuna karşı hazır olduklarını söyledi.
Reuters'ın haberine göre Deutsche Bank CEO'su Christian Sewing Ocak ayında bankasının anlaşmasız çıkış da dahil olmak üzere her Brexit senaryosuna karşı çok iyi bir şekilde hazır olduğunu belirtti. Sewing'e göre düzensiz bir Brexit İngiltere'yi en az iki yıllık bir resesyona iter ve AB'nin geri kalanı için ekonomik verimlilikte yarım puanlık bir düşüşe neden olur.
"Ticarette, mali koşullarda ve yatırımcı güveninde çok ciddi bozulmalar yaşanır."
İngiltere'nin AB'den anlaşmasız bir şekilde çıkması dahilinde mali işlemlerin gerçekleşmeye devam etmesini sağlamak amacıyla bazı geçici kurallar hayata geçirilecek. Takas odaları Mart 2020'ye kadar geçici erişime sahip olacak, merkezi kayıt kuruluşları ise 18 ay boyunca işlem yapmayı sürdürebilecek.
Lobi grubu, daha yüksek seviyede kesinlik sağlanması için regülatörlere geçici izinleri uzatma çağrısı yaptı. Avrupa Menkul Kıymetler ve Piyasalar Otoritesi ise anlaşmasız Brexit senaryosu dahilinde hisse ticaretinin nasıl yapılacağı konusunda endişe duyuyor ve İngiliz mukabiline acilen plan oluşturması konusunda çağrı yaptı.