ABD, koronavirüs salgınında Çin’i dürüst olmamak, olayı gizlemekle suçlarken Dünya Sağlık Örgütü’nü ise geç kalmakla suçladı ve yardımların kesileceğini belirtti. Dünya Sağlık Örgütü ise 30 Ocak’ta acil durum ilan edildiğini ve ülkelerin bunu ciddiye almadıklarını belirterek kendini savundu. Son veriler Avrupa ve ABD’de vaka sayısındaki artışın azaldığını gösteriyor, ancak DSÖ, Afrika, Latin Amerika ve Asya’daki vaka artışının ciddiye alınması gerektiğini belirtirken salgının da bittiğini söylemek için erken olduğunun altını çizdi. Avrupa ve ABD ise ekonomik faaliyetleri peyderpey açma konusunda plan yapmaya başladı ve Mayıs ayının 2. yarısında imalat, inşaat gibi sektörlerin aktif olması, cafe ve dükkan gibi sosyalleşme ortamlarında da kurallara uygun olarak açılmasını hedefliyor.
Piyasalar, geçen hafta gelen bu haberlerle yaşadığı yükselişini bu hafta da sürdürüyor, ancak petroldeki düşüşün devam etmesi alımların da temkinli olmasına neden oluyor.
Malum petrol vadeli kontratları geçen hafta -40 dolar ile rekor düşüş yaşamıştı. Spot fiyatta da ham petrol ve brent petrolde yine rekor düşüşler olmuştu. Petrol fiyatları dün de oldukça sert düşüş yaşadı ve gösterge brent bugün de %3 üzeri düşüşle 19$ seviyesinde işlem görüyor.
Petrol fiyatlarındaki düşüşün ana sebebi koronavirüs nedeniyle Çin ve Avrupa başta olmak üzere önemli tüketici ülkelerde ekonomik faaliyetlerin durması ile günlük tüketimin de durması oldu. Fiyatlar, virüs etkisi arttıkça düşüş hızını da artırdı, ardından S. Arabistan’ın Rusya ile anlaşmazlığı ile fiyat düşürüp üretimi artırma kararı ile dalga derinleşti. Her ne kadar sonrasında arz kesintisi kararı alınsa da süreç artık öncekilerden çok farklı boyuta geldi ve tüketim olmadığı için azalan üretime rağmen depolar doldu. Üstüne bir de yatırımcıların ellerindeki petrole dayalı yatırım fonları kontratlarını satmasıyla fiyatlar tarihi seviyelere geriledi. Normal süreçte petroldeki bu sert düşüş ithalat yapan ülkeler için maliyet azaltıcı/olumlu, düşük enflasyon sorunu yaşayan ülkeler için ise olumsuz bir gelişmedir. Ancak dediğimiz gibi süreç çok farklı ve bu düşüş küresel ekonominin daraldığına işaret ediyor. Haliyle bu daralma tüm ülkeleri etkileyecektir, ama etki ticaret oranı, dışa bağlılık ve virüsten ne ölçüde etkilendiğine paralel değişim gösterecektir.
Türkiye cephesinden bakarsak, ülkemiz birçok alanda dış sermayeye bağımlı ve yakın zamanda yaşanan sorunların faturası ekonomi için oldukça fazlaydı, 2019 da bu hasarı toparlama yılı olarak geçmişti. 2020’nin ilk 2 ayına yani virüsün ülkemizi etkisi altına almadığı döneme baktığımızda; imalat, sanayi ve perakende gibi önemli alanlarda toparlanma başlamıştı, ancak altını çizmekte fayda var, toparlanma 2018 yılındaki sert düşüşe göre yani göstergeler yine zayıf ama 2018’e göre kısmi iyileşme vardı. Bu süreçte CDS , gösterge tahvil ve 10 yıllık tahvil gerilerken kur ise hafif hafif yükselişine devam ediyordu. Enflasyon da yine baz etkisindeki düşüş sonrası %12 yakınında kaldı.
Türkiye’de TL varlıklarda baskı yaratan ve 2018’de de rekor düşüşe neden olan siyasi-jeopolitik gelişmeler başlık olarak değişse de süreç yine devam etti. Özellikle Suriye meselesinde bazen ABD bazen de Rusya ile gerilim sürdü ve yılın ilk 2 ayında yabancı yatırımcıların çıkışları devam etti.
Bugün tüm dünyada ve ülkemizde en önemli sorun koronavirüs, bu salgın ne zaman etkisini kaybetmeye başlar ve normalleşmeye dönülürse o zaman ülkeler özelindeki riskler de yeniden fiyatlanmaya başlayacaktır. Bununla beraber bu süreçte piyasaları kontrol altında tutmak için adımlar atan merkez bankalarının politikaları da yine risk azaldıkça fiyatlanmaya başlayacak. Şimdilik virüse dair olumlu/olumsuz haberlerle fiyatlamalar görmeye devam ediyoruz.
Geçen haftaki seyrin bu hafta da devam ettiği piyasalarda ABD Dolar Endeksi 100,0 üzerinde zorlanıyor ve dolar küresel piyasalarda geri çekilme yaşıyor. Fed ve ECB öncesinde EURUSD yükselişini 3. Güne taşırken 1,09 hedefli hareket devam ediyor, ancak paritede 1,0950 üzerinde ivmenin yavaşlamasını bekliyoruz. Ataklar elbet olabilir, ancak kalıcılık şimdilik zayıf görünüyor.
Altın, bu hafta piyasalardaki iyimserlikle 1,700$ altına doğru gerileme yaşıyor, ancak bu seviyeler bile son 7 yılın zirvesi dolayısıyla altında yaşanacak geri çekilmeler normal. Haftalık harekette 1,660$ seviyesini destek olarak izliyoruz, orta vadede ise 1,580$ ana destek konumunda. Özetle altında yükseliş trendi devam ediyor ve bu trend içinde soluklanmalar normal.
USD/TRY kurunda ise geçen haftanın ardından bugün de 7,0 seviyesi test edildi, ancak gün içi harekete baktığımızda 6,98 bölgesinde sıkışma var. Geri çekilme sınırlı, ama ataklar 7,0’yi aşmıyor! Kritik bölge olarak izlediğimiz 6,80 korundukça 7,10’a doğru hareket devam edebilir.
Gram altında onstaki geri çekilmeye bağlı düşüş var, fiyatta her yükseliş yeni rekor olduğu için seviye vermek doğru değil, sadece 400 TL’yi artık psikolojik seviye olarak izliyoruz. Düşüşlerde ise ilk destek olarak 370 TL, ardından 355 TL’yi takip ediyoruz.