ABD hisse piyasası 2019 üçüncü çeyreğin geçen hafta başında mütevazi bir tarzda tamamladı. S&P 500 ve Dow %1,19 yükselirken, NASDAQ %0,09'luk bir düşüş yaşadı.
Ekim'le birlikte piyasa yeniden düşüşe geçti; Salı ve Çarşamba günü yaşanan büyük kayıpları, Perşembe ve Cuma günkü yükselişler telafi edemedi. SPX ve Dow sırasıyla %0,33 ve %0,92 düşerken, NASDAQ %0,9 yükseldi.
Daha önemli olarak, Ekim'in ilk haftasında piyasa performansında görülen ve hisseleri etkileyen 5 trend vardı ve bu trendler yıl sonuna kadar etkilerini göstermeye devam edebilir. İşte bu 5 trend ve bunlardan yapılması gereken çıkarımlar:
1. SPX Temmuz Sonunda Zirve Yaptı ve O Günden Beri Zorluk Çekiyor
S&P 500 19 Eylül'den beri 3.000 üzerinde bir kapanış gerçekleştiremedi ve 26 Temmuz'da ulaştığı 3.027,98'lik gün içi zirvesinin de %2,5 uzağında. 19 Eylül'de bu gün içi zirvesine ulaşmaya yakınlaşsa da, başarılı olamadı.
Teknik açıdan, bu iyi bir işaret değil. Bir hisse ya da endeks, yakın zamanda ulaştığı bir zirveye yakınlaşıp üzerine çıkmayı başaramazsa, bu yatırımcıların yükselişin devamlılık gücüne yönelik şüpheleri olduğunun işaretidir. S&P 500 için de bu şüpheleri makro endişeler yaratıyor.
Aynı derecede önemli bir şekilde, hisseler momentumlarını kaybediyor olabilir. Çeyrek sonunda S&P 500 yıllık %18,7 yükseliş sağladı, ancak bu kazancın %70'i endeksin %13,1'lik bir sıçrama yaptığı ilk çeyrekte elde edildi. SPX üçüncü çeyrekte %0,8 düştü.
2. Piyasaları Baskılayan Jeopolitik Faktörlerde Çözüme Ulaşılmalı
ABD-Çin arasındaki sonu gelmeyecek gibi görünen ticari anlaşmazlık yatırımcıları ve algoritmalarını zorlamaya devam ediyor. Anlaşmazlık artık ABD'deki imalat da dahil olmak üzere bazı sektörlerde etkisini göstermeye başladı. Müzakerelerin önümüzdeki hafta başlaması bekleniyor ancak Çin siyasi olarak kararlı bir tutum sergiliyor.
Gümrük savaşı ABD ekonomisindeki yavaşlamanın da en önemli sorumlularından biri ve ABD Başkanı Donald Trump'ın kızgın tweetler atarak piyasalarda gerginlik yaratmasına neden oldu (gerçi Trump mevcut gerileme için genelde FED'i suçluyor). Tabii ki Trump, ABD-Çin anlaşmazlığının yanı sıra tarımdaki üretici fiyatlarının düşüklüğü ve Boeing'in (BA) hala 737 MAX modelini yeniden faaliyete geçiremeyişi gibi çok daha önemli negatif etkenlerin de hisseleri baskıladığını unutuyor.
Buna ek olarak Almanya ve İngiltere olmak üzere Avrupa genelinde ekonomideki yavaşlama da yatırımcıları endüşelendiriyor ve şimdi iki yeni gelişme daha yaşandı:
Belki de, özellikle Çin ve FED konusunda en büyük joker Trump'ın tweetleri. Bu yıl içinde attığı bazı tweetler ciddi elden çıkarmalara sebep oldu.
3. Kazançlar Giderek Daha Az Sayıda Hisseden Elde Ediliyor
Dow'ı ele alalım. 30 öğeli endeksin 2019'daki %13,9'luk kazancının yaklaşık %54'ü sadece beş hisse sayesinde elde edildi: Apple (NASDAQ:AAPL), Home Depot (NYSE:HD), Boeing, Visa (NYSE:V) ve Microsoft (NASDAQ:MSFT).
NASDAQ 100'ün bu yılki %22,5'lik yükselişinin yaklaşık %59'u da Apple (NASDAQ:AAPL), Microsoft (NASDAQ:MSFT), Amazon.com (NASDAQ:AMZN), Facebook (NASDAQ:FB), Comcast (NASDAQ:CMCSA), Google'ın ana firması Alphabet'in iki sınıfı (NASDAQ:GOOG), (NASDAQ:GOOGL) ve Costco Wholesale (NASDAQ:COST) tarafından elde edildi.
Ancak son dönemlerde piyasaların karşı karşıya olduğu belirsizlik bir rotasyona yol açtı. Cuma kapanışı itibariyle Dow'daki beş hisse, 52 haftalık zirvelerine iki yüzdelik puan yakınlıkta işlem görüyor: Nike (NYSE:NKE), Procter & Gamble (NYSE:PG), Walmart (NYSE:WMT), Home Depot ve Verizon(NYSE:VZ). Ortalama Dow hissesi, 52 haftalık zirvesine %10'dan daha uzak. Bir zirveden yaşanan %10'luk bir düşüş, geleneksel olarak bir düzeltme ölçütüdür.
NASDAQ 100'deki hisselerden sadece 10'u 52 haftalık zirvelerine iki yüzdelik puan (ya da daha altı) yakınlıkta. En yakın olan, %0,6'yla Apple (NASDAQ:AAPL). Diğerleri arasında ise Dollar Tree (NASDAQ:DLTR), PepsiCo (NASDAQ:PEP), Celgene (NASDAQ:CELG) ve Charter Communications Inc (NASDAQ:CHTR) gibi şirketler var.
Microsoft (NASDAQ:MSFT) 52 haftalık zirvesinin %3,2 altında. Amazon (NASDAQ:AMZN) ise yaklaşık bir yıl önce ulaştığı, tarihinin en yüksek zirvesinin %14,7 altında.
4. Emlakta ve Emlakla İlgili Hisselerde Bir Balona Doğru Gidiliyor Olabilir
Bu kolay bir çıkarım değil, çünkü emlak satışları ve yeni bina inşaatları 2007'de başlayan büyük inşaat çöküşünden hala toparlanamadı.
Ancak düşük mortgage faizleri, önde gelen pazarlardaki ciddi alım gücü sıkıntılarına rağmen inşaat izinlerini ve inşaat başlangıçlarını bu yılın en yüksek seviyesine çıkarmış gibi görünüyor.
Düşük mortgage faiz oanlarını 2000'lerin başlarında büyük bir balona neden olmuştu.
İnşaat hisseleri ise ciddi bir yükselişte. Satış hacmi olarak en büyük dört şirket olan D.R. Horton (NYSE:DHI), PulteGroup (NYSE:PHM), Lennar (NYSE:LEN) ve NVR (NYSE:NVR) bu yıl ortalama %50'lik bir yükseliş kaydetti.
Batı Yakası'nın en büyük inşaat firmalarından biri olan William Lyon Homes (NYSE:WLH) %91 yükseldi. Diğer yandan S&P 500 ise sadece %17,76'lık bir artış sağladı.
Fiyat-gelir oranları bu hisselerin değerlerinin üzerinde bir seviyede işlem görmediğini gösteriyor ancak bu büyüklükte kazançların sürdürülmesi olası değil.
5. İlk Halka Arzlarda Sıkıntı: Uber-Lyft-WeWork-Peloton Problemi
Fazla ısınmış piyasalarda bile, yatırımcılara çok tuhaf gelen bir gelişme yaşanılması kaçınılmazdır. Örneğin 2007'de Texas bazlı bir kamu hizmetleri devi olan TXU'nun Goldman Sachs ve Berkshire Hathaway tarafından 45 milyar Dolar'a alınması.
Enerji fiyatlarındaki çöküşün ardından TXU çok zor bir durumda kalmıştı. Anlaşmadaki cüretlilik ise finans piyasalarının ne kadar ısındığının bir işaretiydi. O yılın ilerleyen günlerinde hisseler zirve yaptı ve 2008 sonunda neler yaşandığını tabii herkes hatırlıyordur.
Bu yılki tehlike uyarısı da bolca övülen, uçuk değerlerin verildiği ilk halka arzların işlem başlangıcından itibaren fena tökezlemeleri, ya da WeWork'ün ana firması We'nin yaşadığı şekilde, işlem başlangıcından önce vazgeçmeleri.
Uber (NYSE:UBER), Lyft (NASDAQ:LYFT), WeWork ve Peloton Interactive (NASDAQ:PTON) şirketlerinin hepsi gelirlerinde hızlı bir büyüme kaydetti. Ancak kâr edemiyorlar ve yakın gelecekte de edebilecek gibi görünmüyorlar. Şimdi de yatırımcılar kayıpların kendilerinden çıkmasını reddediyor.
İleriye bakan yatırımcılar için soru çok basit. Hafta sonundaki yükselişe rağmen ilk halka arzlardaki bu sorunlar ve yukarıda belirttiğimiz diğer faktörler hisselerde olumsuz bir hava yaratacak mı? Tabii ki bunu şimdiden bilemeyiz, ancak temeller kadar teknik faktörlerin de farkında olmak önemlidir.