Bu makale 26.03.2020 tarihinde İngilizce olarak eklenmiştir.
Geçtiğimiz hafta petrol talebini etkileyebilecek etkenlere değindim. Bu yazıda petrol arzına ilişkin pozitif ve negatif senaryoları ortaya koyacağım.
En iyi durum senaryosu, petrol arzının azalarak fiyatların yükselmesine destek olacağı. En kötüsü ise arz yüksek kalmaya devam eder ve petrol fiyatları düşük kalır ya da daha da düşer.
En İyi 5 Durum Senaryosu (Petrol Arzı Daralır)
Pozitif her arz senaryosu diğerlerinden bağımsızdır. Her birinin oynayacağı rol şöyle olabilir:
1. Rusya, petrol üretimini artırma aleyhinde karar verir. Bunun yaşanabileceğine işaret eden göstergeler var. Rusya enerji bakanı Alexander Novak ile yapılan son toplantıda Rusya’nın pek çok petrol şirketi, koronavirüsten kaynaklı talep düşüşü nedeni ile Rusya’nın Nisan ayında petrol üretimini artırmasına karşı çıktı.
2. ABD ekonomisi için negatif bir durum olacak olsa da ABD kayaç petrol endüstrisindeki harcamalarda, konsolidasyonlarda ve iflaslarda bir azalma olması, petrol üretiminde majör bir etkiye sahip olabilir.
Enerji Bilgilendirme Dairesi’nin (EIA) 2020 tahminlerine göre günlük üretim 13 milyon varilden daha düşük olabilir. Rystad Energy’nin analizine göre bu yıl kayaç petrol sanayisi %30 oranında küçülebilir. Geleceğe, özellikle koronavirüse yönelik hükümet tepkilerinin ekonomik sonuçlarına ilişkin büyük bir belirsizlik olmasından dolayı ABD petrol üretiminin 2020 yılında ne kadar düşüş yaşayacağını tahmin etmek imkânsız. Günlük 10 milyon varil altına düştüğünü görmemiz mümkün. Bu kadar büyük bir düşüş, bölgesel meslekler ve refah açısından yıkıcı olacaktır ancak küresel arzı düşürüp petrol fiyatlarını yükseltmeye başlayacaktır.
3. Küresel ekonomi kepenk indirmişken Suudi Arabistan aslında günde 12 milyon varil üretim yapmak ve günlük 300.000 varili depodan çıkarmak istemediğinin farkındadır.
Bunun sebepleri, bu kadar artmış bir üretimin kendi petrol sahalarının uzun vadeli sağlığı için zararlı olduğuna karar vermesinden Aramco’nun, kapasitesini günlük 13 milyon varile çıkarabilene dek ortaya çıkan atıl kapasite yetersizliğine dair endişeye kadar sıralanabilir. Olası bir başka sebep: Suudi Arabistan böylesi büyük bir petrol arzını yerleştirmekte ve elinde bu arz için müşteri tutmakta zorlanabilir.
4. Yaptırımların gevşememesi ve siyasi ve ekonomik hengamenin devam etmesinden dolayı Venezuela, İran ve Libya petrolleri piyasadan çekilmiş halde olmaya devam eder.
5. OPEC petrol piyasasını dengelemek için anlaşmaya varır ve en azından bir kısım OPEC+ ortağını kurulda tutmayı başarır. Eğer gerçekleşirse Haziran sonu gibi olabilir.
En Kötü 4 Durum Senaryosu (Arz Artar)
Petrol arzı için bağımsız 4 negatif senaryo şöyle olabilir:
1. Rusya ucuz petrol ile Çin piyasalarına akmaya devam eder ve Nisan ayında üretimi artırır. Yatırımcılara göre Rusya, gelecek dört hafta içinde deniz yoluyla 12 milyon varil rekor miktarda petrolü Çin’e zaten gönderecek.
2. ABD’deki kayaç petrol şirketleri hükümet tarafından desteklenir ya da ek finansman sağlanır.
Wall Street ve diğerleri, niceliksel genişleme politikalarından gördükleri faydalarla ek finansman sunabilir ya da diğer yatırımcılardan para aldıkça kayaç petrol faaliyetlerini finanse etmeyi seçebilir.
Yardım ve finansmanın sonucunda kayaç petrol üretimi, 2020 yılında piyasaların korktuğu kadar daralmaz.
3. Başkan Trump’ın olağanüstü düşük talep döneminde piyasalara petrol akışı olmaması konusunda yalvarışlarına rağmen Suudi Arabistan inatçı ve belirttiği niyetlerin dışına çıkmaz.
Suudi Arabistan, günlük 12 milyon varili üretimden gelecek şekilde arzı Nisan ayında 12,3 milyona çıkaracağına dair önceki açıklamalarına sadık kalır. Dahası, Suudi Arabistan bu yüksek arz politikasını yaza kadar sürdürebilir.
4. OPEC Haziran ya da Aralık ayında üretim anlaşmasına varamaz.
Sözün Özü
Her zamanki gibi finansal olarak işlem yapanlar için petrol piyasasının en etkili unsuru fiziksel petrolle işlem yapmak değil, hissiyat. Dikkate alınması gereken esas soru: petrol yatırımcıları arzın yüksek ya da düşük olduğunu düşünüyor mu?
Kayaç petrol üretiminde düşük de olsa yaşanan bir düşüş, yatırımcıların verdiği reaksiyona göre fiyatlar üzerinde ölçülemez bir etkiye sahip olabilir. Suudi Arabistan’ın politikasında yaşanan bir değişim de aynı şekilde. Benzer şekilde Suudi Arabistan’ın inadına ya da ABD kayaç petrolünün ısrarına ilişkin gelişmeler, önümüzdeki haftalarda ya da aylarda fiyatlarda ciddi düşüşlere sebep olabilir.