Bu makale 09.07.2020 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır.
Dünya koronavirüs pandemisinden toparlanırken petrol piyasalarındaki önemli belirsizlik sürüyor. Talepteki toparlanmanın nasıl görüneceği veya ne zaman tamamen düzeleceği hala belirsiz.
Üretim kısa vadede artış sinyalleri gösteriyor ancak bunu zapt eden birkaç kuvvet var. Özellikle ABD’deki rafineri ve boru hattı meseleleri belirsizliği artırıyor.
Petrol fiyatını bir taraftan diğerine çeken altı mesele var:
1. Küresel petrol talebi büyümesi hayal kırıklığı yaratıyor
Enerji Bilgilendirme Dairesi (EIA) şimdi ekonomik kısıtlamalar gevşedikçe küresel petrol talebinin Nisan-Haziran arasında günlük 10 milyon varil artmış olduğunu tahmin ediyor. Bu pozitif görülebilir ancak küresel talebin günlük yaklaşık 30 milyon varil düştüğünü düşündüğümüzde, bu ivme muazzam değil.
Onun yerine bu, hükümetin uyguladığı ekonomik kısıtlamalar sona erdiğinde petrol talebinin hızla toparlanacağı teorisine karşı bir kanıt. Karantinalar her yerde tamamen kaldırılmadı ancak kısıtlamalar epey gevşetildi.
Korku, tüketici davranışını kontrol etmeye ve karantinaların yol açtığı küçülmeler de küresel ekonomiden yankılanmaya devam ediyor.
2. ABD’nin zayıf benzin tüketimi
Dünyanın en büyük petrol tüketicisi olan ABD’de benzin talebi, karantina tedbirlerinin geri çekilmesiyle ilk olarak güçlü toparlanma sinyalleri gösterdi. Ekonomiler yeniden açılmaya başladıktan sonra benzin stokları azaldı. Ancak bu artışların gittikçe azaldığı görülüyor.
ABD’nin dönemsel benzin tüketimi şimdi yirmi yılın düşük seviyesinde ve GasBuddy’nin 4 Temmuz için – genellikle yüksek benzin tüketiminin olduğu zaman – ön verileri pek ümit verici değil.
3. ABD rafinerileri tam kapasite çalışmıyor
ABD’deki rafineriler tam kapasitelerinin sadece %77’siyle çalışmaya devam ediyor. Geçen aya göre artış yaşanmış olsa da yaz aylarının bu zamanlarında normalde görülene göre daha az.
Temmuz ayında çoğu rafineri benzin talebini karşılamak için maksimum kapasitede çalışır. Mevsim güz olunca rafineriler ya seviyesini düşürür ya da bakım nedeniyle geçici olarak kapanır. Ancak bu süreç muhtemelen yarıda kesilecek ya da ertelenecek. Marathon Petroleum (NYSE:MPC) St. Paul, Minnesota rafinerisindeki bakım programını erteleyeceğini söyledi bile – bu rafinerinin günlük 102.000 varil işleme kapasitesi olsa da petrol ürünlerine olan düşük talep nedeniyle şu an azaltılmış seviyelerde çalışıyor.
Rafineriler bakım yapmazsa piyasanın kullanmaya hazır olmadığı kadar çok fazla ürün üretecek. Bu da dizel, benzin vb. stoklarda daha büyük artışlara yol açacaktır.
4. ABD ham petrol üretimi henüz toparlanmaya başlamadı
Geçtiğimiz birkaç ay boyunca düşük petrol fiyatlarına karşılık ABD’nin petrol üretimi büyük oranda geriledi.
EIA, ABD petrol üretiminin Temmuz ayında 10,907 milyon varile kadar düşmesini bekliyor ve bundan sonra üretim artmalı. ABD'nin ham petrol ihracatı artmazsa bu sorun yaratabilir.
Depolama kapasitesi şimdiye kadarki en yüksek seviyesine yakın ve rafineri kullanımının yılın bu zamanı için normalden düşük olması ile ham petrolün ihracat dışında gidecek yeri yok.
5. OPEC üretimi 1990 seviyelerine düştü ancak artacak
S&P Platts’den gelen OPEC üretiminin Haziran anketine göre OPEC’in genel üretimi günlük 22,31 milyon varile düşmüş durumda. Bazı OPEC üreticileri vaat ettikleri kesintilere tamamen uyum sağlamasa da Suudi Arabistan Haziran ayında günlük ekstra 910.000 varil kesinti yaparak onların hatasını telafi etmeye yardımcı oldu. Rusya üretimi günlük 8,5 milyon varile düştü.
OPEC üretiminin Temmuz ayında yükselmesi beklenebilir çünkü Suudi Arabistan 8,49 milyon varillik kotasını karşılamak için üretimini artırıyor. OPEC+’nın, kısmen şimdiye kadar kesintiler konusunda başarı gösterememiş üye ülkelerden gelen kesintilerle telafi edileceği umudu ile Ağustos ayında üretimi günlük 2 milyon varil artırma planı ile ilerleyeceğini de beklemeliyiz.
BU OPEC+’dan gelen iyimser bir söylem gibi görünüyor. OPEC+’nın Ağustos ayında üretimde net bir artış gördüğünü varsayarsak bu, küresel stoklarda artışa neden olabilir. Yazın ikinci yarısında piyasada daha çok petrol arzı için talep hazır olmayabilir.
6. Mahkeme kararı Bakken’in petrol üretimini azaltabilir
ABD’de Columbia Bölgesi Yerel Mahkemesi bu hafta Energy Transfer’in (NYSE:ET) sahip olduğu Dakota Access Boru Hattı’nın operasyonlarını durdurması ve petrolü 5 Ağustos’a kadar boşaltması gerektiğine hükmetti. Bu durum Bakken’deki sorunlu petrol sanayisi için majör bir yenilgi olabilir çünkü boru hattı Kuzey Dakota’dan Illinois’ye günde 557.000 varil petrol taşıyor.
Ancak dava henüz bitmedi ve karar son söz olmayabilir. Hatta Energy Transfer, boru hattına petrol için adayları kabul etmeye devam ediyor çünkü hâkimin, şirketin operasyonlarını durdurma emri verme yetkisi olmadığını düşünüyor.
Şirket gerekirse kararı Temyize taşımayı düşünüyor. Diğer yandan üreticiler, boru hattı kapandığı takdirde petrolü vagonlarla taşımaya hazırlanıyor. Lojistik anlamda demiryolu taşımacılığına dönme zorunluluğu, kusursuz bir geçişi önleyebilir ve eğer boru hattı kapatma kararı onaylanırsa petrol üretimi muhtemelen yavaşlayacaktır.