Petrol 2020'de henüz işlem görmeye başlamadan önce, Donald Trump piyasaya bir yeni yıl hediyesi verdi.
ABD Başkanı yeni yıl arifersinde Washington ile Pekin arasındaki beklenen öncül ticaret anlaşmasının iki hafta içinde tamamlanacağını açıkladı. Artık standart haline gelen hepsi büyük harflerden oluşan tweetinde Trump "Çin'le yaptığımız çok geniş ve kapsamlı Birincil Aşama Ticaret Anlaşması'nı 15 Ocak'ta imzalayacağım," dedi.
Trump tweetine "Tören Beyaz sarayda gerçekleşecek. Çin'den üst seviyede temsilciler bulunacak. İleri bir tarihta İkincil Aşama için görüşmelere başlanacak olan Pekin'e gideceğim!" diye devam etti ve cümlesini geleneksel ünlem işaretiyle tamamladı.
Trump'ın Yeni Yıl Öncesi Tweeti Petrolü Yükseltmedi
Başkan da anlaşma konusunda bu kadar heyecanlıyken, bu haberin ham petrol boğalarını bir keyif çılgınlığına, petrol fiyatlarını ise güçlü bir yükselişe götürmesi gerekiyordu.
Ancak, New York Borsası'nda işlem gören, ABD ham petrol benchmarkı West Texas Intermediate 2019'un son işlem gününü 62 cent, ya da %1'lik bir düşüşle varil başına 61,06 Dolar'da kapattı. Londra Borsası'nda işlem gören küresel petrol benchmarkı Brent de 67 cent, ya da yaklaşık %1,0'lik bir düşüşle varil başına 66,65 Dolar'a geriledi.
Buna Rağmen Ham Petrol Yıllık, Çeyreklik ve Aylık Bazda Büyük Kazanç Elde Etti
Bu düşüşe rağmen, ABD ham petrol benchmarkı Aralık ayında %11'lik artışla, Ocak ayından bu yana en büyük aylık kazancını elde etti.
Brent ise Aralık'ta yaptığı %7'lik yüselişle, Nisan ayından bu yana en büyük aylık artışını yaşadı. Yıllık bazda ise WTI %34, Brent ise %24'le 2016'dan bu yana en büyük yükselişlerini kaydetti.
Peki o zaman ham petrol boğaları ve onların gündeme odaklı algoritmaları Trump'ın yeni yıl tweetini neden görmezden geldi? Piyasanın tüm yıl boyunca beklediği haber bu değil miydi? Ticaret savaşı petrolün yükselişini birçok kez engelledi, hatta jeopoliti gerginliklere ve arz eksikliğine rağmen elden çıkarmalara neden oldu.
Çin'in dünyanın bir numaralı ham petrol alıcısı —özellikle de 2018 ortasında gümrük savaşı başlamadan önceye kadar ABD ham petrolünün en büyük ithalatçısı—olduğunu düşünürsek, bu anlaşmanın petrolün 2019'daki yükselişini sembolize edecek bir şekilde 31 Aralık'ı da artışla kapatmasını sağlaması gerekmez miydi?
Evet, ve hayır.
Ticaret Anlaşmasında Şu Ana Dek Gerçeklerden Çok Heyecan Var
Birincil aşama anlaşmayı saran tüm bu heyecana rağmen, bunun uzun süredir üzerinde çalışılan bir anlaşma olduğunu unutmamak gerek. Hatta, Trump'ın Ekim başından itibaren Washington ile Pekin arasında bir imzaya yönelik beklenti yaratmaya başlamasının ardından dördüncü çeyreğin tamamında petrol fiyatları serbest bir yükseliş yaşadı.
Trump ve ekibinin— Beyaz Saray Ekonomi Danışmanı Larry Kudrow, Ticaret Temsilcisi Robert Lighthizer, Hazine Bakanı Steve Mnuchin ve Ticaret Bakanı Wilbur Ross—piyasalara gerçeklerden çok heyecan yaratma amaçlı sürekli güncellemeler vermesiyle birlikte Wall Street'in yıl sonu yükselişinin tamamı bir ticaret anlaşmasının gerçekleşeceği sözü üzerinde yaşandı.
Petrol fiyatları sadece dördüncü çeyrekte %13 arttı. Piyasanın, Trump'ın "çok geniş ve kapsamlı" bir anlaşma olacağına dair sözü (ki bunlar başkanın kullanmayı çok sevdiği sıfatlar) dışında henüz detayları hakkında bilgi sahibi olmadığı bir ticaret anlaşması için büyük bir yükseliş.
Ancak bu, petrol fiyatlarının imzalar atılana kadar bu iki haftada yükselmeyecek demek değil.
Fiyatlar Ticaretteki İyimser Hava Sayesinde Yukarı Yönlü Hareketi Sürdürebilir
Çin'in ekonomik durumu üzerindeki bulutlar ve Trump'ın açıklaması ardından yükselişe geçen petrol talebiyle birlikte piyasa da yükselişe geçebilir.
Çin Ulusal İstatistik Kurumu'nun geçen hafta yayınladığı veriler, Kasım ayında endüstriyel işletmelerin kârlılığında ciddi bir iyileşme ve yıllık bazda kârda %5,4'lük artış yaşandığını gösterdi. Ekim ayındaki yıllık %9,9'luk düşüşün ardından bu ciddi bir toparlanma.
Toparlanma, Çin Kasım ayı endüstriyel üretim ve perakende satışları verilerinin iyi gelerek genel çapta ekonomide bir iyileşme işareti vermesinin ardından yaşandı. Daha da dikkat çeken gelişme, Kasım ayındaki iyileşmenin Aralık ayındaki birincil aşama anlaşması haberlerinden önce yaşanmasıydı.
Çin rafinerileri de, bağımsız şirketlerin yeni işleme kapasitesi sunması sayesinde yılın büyük bir kısmını rekor seviyede petrol işlemekle geçirdi. Bloomberg'in Mart ayındaki habere göre bu yıl işleme kapasitesinde yaklaşık 900.000'lik bir artış yaşanacak ve bu da talebi artırmayı sürdürecek.
Çin Konusunun Diğer Yüzü
Ancak Çin aynı zamanda petroldeki yükselişi tehlikeye atacak durumlar da yaratıyor.
Reuters verilerine göre Çin'in bu yıl için yayınladığı ilk petrol ürünleri ihracatı kotası 2019'daki rakamın %53 üzerinde. 28 milyon ton seviyesindeki kota, Asya piyasalarındaki zaten ciddi bir hale gelen petrol ürünü fazlalığını daha da yukarı seviyelere çıkaracak. Bu kotalar ham petrol boğaları için kötü haberler getirebilir.
Petrolün 2019'daki yükselişinin arkasındaki en büyük yardımcı güç, OPEC'in üretim kesintileri oldu. Suudi liderliğindeki OPEC ve Rusya ortaklığıyla oluşan OPEC+, Ocak ayından bu yana üretimde günlük 1,2 milyon varil kesinti uyguladı. Anlaşmanın son tarihi yaklaşırken OPEC+, Aralık ayında 2020 başlangıcından itibaren bu kesintiyi günlük 2,1 milyon varile çıkaracağını açıkladı.
Petroldeki bazı uzun vadeli tacirlere göre, üretimde kesinti planlarına rağmen OPEC+ 2020 yılında ABD kaya petrolü üretiminde bir toparlanma ihtimali yüzünden fiyatları yüksek tutmakta zorlanabilir. ABD'nin ham petrol üretimi bu yıl toplamda günlük 12,9 milyon varillik bir rekora ulaşmış olsa da,—ABD'nin toplam üretiminin yarısından fazlasını oluşturan kaya petrolü üretimi bu yıl biraz daha geride kaldı. ABD'deki ham petrol üreticileri de 2018 sonunda ülke içindeki aktif bir şekilde faaliyet gösteren petrol kulesi sayısını 885'ten 677'ye düşürdü (208 kulelik, ya da %24'lük bir düşüş).
ABD Kaya Petrolü Üretiminde Bir Toparlanma İhtimali Gözardı Edilmemeli
New York bazlı enerji koruma fonu Again Capital kurucu ortağı John Kilduff, "ABD içindeki aktif petrol kulesi sayısındaki %24'lük düşüşün başlıca nedeni, fiyatlarda yıl ortasına kadar devam eden belirsizlikti," dedi. WTI yazın büyük bir kısmında 50-55 Dolar arasında kalarak, genel petrol piyasasını olumsuz etkiledi.
Kilduff'a göre OPEC'in üretim kesintilerini artırma kararının Aralık başında almasıyla birlikte, ABD'li üreticilerin yeniden tam kapasiteye dönmeleri biraz zaman alacak.
"Petrol fiyatlarının mevcut durumu düşünüldüğünde, üretimin gelecekte yeni zorluklarla karşı karşıya kalması kaçınılmaz gibi."
"60 Dolar seviyesindeki WTI, ABD kaya petrolünün yakından tanıdığı bir seviye."
Paris bazlı Uluslararası Enerji Kurumu'na (IEA) göre, ABD kaya petrolünün başını çektiği OPEC dışı petrol arzının 2020'de günlük 2,1 milyon varil büyümesi bekleniyor.
Küresel İhtiyaç Günlük 900.000 Varil Daha Az Olabilir
ABD Enerji Bilgi İdaresi (EIA) ise küresel petrol talebinin önümüzdeki yıl günlük 1,2 milyon varil artmasının beklendiğini söyledi. Bu da dünyanın OPEC ve OPEC dışı üreticilerden toplamda her gün 900.000 daha az varil petrole ihtiyaç duyacağı anlamına geliyor ki, bu durum OPEC+'in üretim kesintilerinin yeterli olmaması anlamına gelebilir.
Washington D.C. bazlı düşünce kuruluşu Institute of International Finance'in yakın zamanda yayınladığı rapora göre, "petrol piyasası ABD, Kanada ve Brezilya'da güçlü bir üretim görmeyi sürdürüyor ve bu da 2020'de bir arz fazlalığına yol açabilir."
IIF'nin Orta Doğu ve Kuzey Afrika baş ekonomisti Garbis Iradian liderliğindeki takım tarafından kaleme alınan rapor, küresel çapta petrol üretiminin 2019'a kıyasla 2020'de günlük 1,9 milyon varil artacağını öngörüyor. Bu miktarın yarısından fazlası ABD'den gelecek. Arzdaki bu artış toplamın %2'sinden daha az olsa da, petrol piyasası şu an zaten ince bir şekilde ayarlanmış durumda ve arz ya da talepteki ufak bir değişim fiyatlarda ciddi bir etki yaratabilir.
Jeopolitik Gerilimler Boğalara Yardımcı Olabilir
Ancak petrol boğalarının yanında hala bir koz var: jeopolitik gerilimler.
ABD ordusu haftasonunda İran destekli Kataib Hizbullah milis kuvvetlerine hava saldırıları gerçekleştirdi. Bu saldırılara öfkeli protestocular ise Çarşamba günü ABD'nin Bağdat elçiliğini bastı, ancak ABD'nin ek askeri kuvvet getirmesiyle birlikte geri çekildi.
Chicago bazlı Price Futures'ta analist olan ve ham petrolde genel olarak yükseliş eğilimine sahip Phil Flynn, "birazcık jeopolitik risk faktörü ... petrole destek olacaktır," dedi.