Geçtiğimiz yılı değerlendirdiğimiz ve en popüler yazarlarımızın 2020 öngörülerini sunduğu makalemizin ikinci bölümüyle tekrar karşınızdayız.
Bu hafta içinde yayınladığımız 2020 Yılına Genel Bakış makalesinin birinci bölümünü henüz okumadıysanız bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz: 2020 Yılına Genel Bakış - 1. Bölüm
Helin Çelik – ICrypex – Kripto Paralar 2020’ye Nasıl Giriyor, Beklentiler Ne Yönde?
Kripto paralarda volatilitesi yüksek bir yıl daha geride kalıyor. 2019 yılı, Bitcoin başta olmak üzere, fiyat hareketi yaratacak gelişmelere ve bu kapsamda gelişen teknik detaylara sahne oldu. 2019 yılı başlarında 3861 seviyelerinden fiyatlanan BTCUSD’de ilk 7 ay yükseliş hakim olurken; Bitcoin %228, Ethereum %135, Litecoin %337 ve XRP %35’lik artış gösterdi. Bu gelişimin ardından geri çekilme sürecine giren kripto paralarda fiyatlarda düşüşün hakim olduğu bir periyoda geçiş yaşandı. Yükselişin bitişini hazırlayan en önemli etken, Bitcoin’in hızlı yükselmesini sağlayan ve kripto para yatırımcısını heyecanlandıran Facebook’un Libra projesi oldu. Bitcoin’in yaklaşık olarak 12688 seviyesine kadar ivmelenmesine sebep olan Libra’nın, yapılan SEC toplantısının ardından geri çekilme sürecinde payı olsa da kripto para piyasasında ciddi derecede heyecan yarattığı söylenebilir.
Zaman içerisinde gerçekleşen alımların etkisiyle yukarı yönlü eğilim gösteren kripto para birimlerinin 24 Eylül 2019 tarihinde yapılan SEC toplantısının ardından 10000 seviyesinden 7780 seviyesine çekildiğini gözlemliyoruz. 25 Ekim 2019’a kadar yaklaşık 1 aylık süre boyunca 8700 ile 7700 bant aralığında ilerleyen Bitcoin’in, 25 Ekim 2019’da Çin’in Blokzincir ile ilgili yaptığı pozitif açıklamalar doğrultusunda 10500 seviyesine kadar ivmelendiği görülüyor. Kripto paralara karşı mesafeli bir tutum sergileyen, ancak elinde güzel bir pazar bulunduran Çin’in ılıman açıklamalarının ardından kripto para yatırımcısı hacimli alımlarda bulunmuştur. Sonraki süreçte Blokzincir ile kripto paraların aynı eksende değerlendirilmediği açıklamalarının ardından piyasada sert satış baskısı yaşanmış ve kripto para birimi 6400 seviyelerine kadar çekilmiştir. Bu geri çekilmede tetikleyici unsur Çin’in açıklamalarıdır ancak Libra projesi, madencilikle ilgili yaşanan gelişmeler ve kripto paralarda gerçekleştirilmek istenen düzenlemeler Bitcoin öncülüğünde kripto paraların düşüş trendindeki fiyatlamasını sürdürmesine sebep olmuştur.
Trend içerisindeki senkronize hareketlerin dışında kripto paraların kendi özelinde yaşadığı gelişmeler de yıl içerisindeki performanslarına yansımıştır. Bu sebeple, XRP’nin Ripple yönetimi tarafından aşırı satışa maruz bırakılması ve Ethereum’un PoS sürecine geçişinde yaşadığı sorunlar, yıl içerisinde güzel bir ivme kazanmasına rağmen yıl sonunu ekside kapamasına sebebiyet vermiştir. Yıl sonunda yüzdelik değişimi yaklaşık olarak inceleyecek olursak, Bitcoin’in %87 civarında çekildiğini belirtebiliriz. Tepki alımlarıyla birlikte yukarı yönlü trendin gücüne inanan yatırımcının davranışıyla 9700 seviyesinden 13246 seviyesine kadar ivmelenme görülse de Bitcoin çift tepe yaparak geri çekilmeye başlamıştır. Bu kapsamda, korelasyonları yüksek olan para birimlerini yıl sonunda değerlendirdiğimizde Ethereum’un -%12, Litecoin’in %24, XRP’nin ise -%45 oranında değişim gösterdiğini gözlemliyoruz.
Yaşanan temel gelişmeleri ölçümlemek ve haber değerlerinin kripto para fiyatlarına olan etkisini incelemek için haber öncesi verilerle haber sonrası verileri istatistiksel olarak incelediğimizde olumlu sonuç elde edildiğini gözlemledik. Bu kapsamda, Facebook’un Libra projesi ve Çin’in kripto para tutumunun yıl içerisinde kripto paralara etkisi olduğu gözlemlenmiştir. Paired Sample T-Test (Eşit Varyanslar arası iki örnek) ile ölçümlenen 24 Eylül 2019 SEC Toplantısı’nın sonucunda “H0 – anlamlı bir fark yoktur” hipotezi reddedilmiştir. Yani seçilen dönem aralığında beliren haber etkilerinin, BTCUSD fiyatlamaları üzerinde yansımaları görülmüştür. Aşağıdaki tabloda örnek olarak verdiğimiz bu meselenin benzer etkileri Çin’in Blokzincir konusunda verdiği pozitif etkide ve sonrasındaki süreçte de test edilmiş ve benzer bir sonuç elde edilmiştir.
Böylelikle, benzer etki yaratabilecek haber değerlerinin önümüzdeki yıl içerisinde takip edilebileceği düşünülmektedir. Yukarı yönlü trendden dönüşün haber etkisiyle tetiklendiği gibi, temel ile teknik veriler, düşüşten dönüşü de süreç içerisinde etkileyecektir. Bu şekilde, trade alanlarından hem istatistiksel analiz hem de teknik analizle maksimum fayda sağlanabileceği düşüncesi hakimdir.
2020 Yılı Fiyatlamaları Hangi Eksende Gelişebilir?
2020 yılı için temel olarak takip edeceğimiz önemli konuları yukarıda belirttik ve teknik verileri kullanarak önümüzdeki süreçte test edilmesi muhtemel seviyeleri derledik. Yakın zamanda 6445 desteğinden dönen BTCUSD’de kritik dirençlerin aşılmasıyla sürecin atlatılması ve yukarı yönlü trendin hüküm sürdüğü bir durumda, fiyatlanması halinde ilk etapta daha önce test ettiği 13974 seviyesi takip edilebilir. Eğer belirtilen direnç yukarı yönlü kırılırsa, orta ve uzun vadede 16647, 18042 ve sonrasında 20047 seviyelerine ulaşılabileceği düşünülüyor. Ancak, bu seviyelerin kademeli olarak takip edilmesinde yarar görülmektedir. Yıl içerisinde test ettiği 13974 seviyesine kadar geçen süreç içerisinde de kritik olan 8000 direnciyle birlikte sırasıyla 9060, 10220, 11871 ve 13974 dirençleri takip edilebilir. Bitcoin'de oluşan gelişmeler ışığında ise kritpo paraların fiyatlamaları korelasyon tablolarına ve coinlerin kendi nezdinde gerçekleşen haberlere bakılarak orantılanabilir.
Barış Ürkün – Ahlatcı Forex – 2020 Yılına Genel Bakış
Genel olarak 2019 yılının küresel piyasalar için durgunluk korkusu ile geçtiğini bunun nedeni olaraktan 2018 yılında Merkez Bankalarının faiz artırma yönündeki para politikalarını değiştirerek 2019 yılında faiz genişlemeci para politikasına yönelmesi olarak gördük. Yılın 3. Çeyreğinde ABD’de açıklanan ekonomik veriler ile resesyon endişelerinin azaldığı gözlenirken, Avrupa’da özellikle Almanya’da bu risklerin devam ettiğini, İngiltere’nin ise Brexit risklerine ve yaşadığı siyasi belirsizliklere rağmen resesyona girmeyerek sınırlı büyümesini devam ettirdiğini izledik. Asya ülkelerine baktığımızda gündemde olan ABD-Çin ticaret anlaşmasına ilişkin müzakereler devam ederken, yıl içerisinde yaşanan belirsizlikler ile birlikte Çin ekonomisinin büyüme ivmesindeki yavaşlamalar takip edildi. Japonya’da ise BoJ açıklamaları doğrultusunda %2 enflasyon hedefine ulaşılana kadar parasal genişleme uygulanacağı belirtildi.
Yurtiçerisinde, yerel seçimler ile birlikte İstanbul seçimlerinin tekrarlanması ekonomideki belirsizliğin bir kaynağı olurken, Temmuz ayında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya, Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle görevden alındı ve yerine yardımcısı Murat Uysal atandı. Murat Uysal’ın atanması akabinde ilk Merkez Bankası toplantısı ile birlikte TCMB faiz indirim sürecine başladı. 2019 yılında bir diğer risk unsuru ise Ekim ayında Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Suriye Milli Ordusu ile birlikte Suriye'nin kuzeyinde PKK/YPG ve DEAŞ terör örgütlerine karşı Barış Pınarı Harekatı'nı başlatması oldu. Kasım ayına geldiğimizde, gündemde ABD Başkanı Trump ile Cumhurbaşkanı Erdoğan görüşmesi vardı. Başkan Trump’ın açıklamalarından sonra iki ülke arasındaki ilişkilerin normale döndüğü izlenirken, Kasım ayının sonuna doğru Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rus Devlet Başkanı Putin’in uzun süren görüşmenin ardından iki lider ortak basın toplantısı düzenleyerek 10 maddelik mutabakat ve güvenli bölge konusundaki açıklamaları takip edildi. Türkiye'nin Rusya'dan aldığı S-400 hava savunma sistemlerini test etmeye başlamasının ardından, Ankara ve Washington'dan konuyla ilgili yapılan karşılıklı açıklamalar ile iki ülke arasındaki gerginliğin tekrar arttığı gözlenmişti.
Yılın son ayına girdiğimizde ise ABD Başkanı Trump’ın NATO zirvesi öncesi “Türkiye’yi seviyorum ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’la çok iyi anlaşıyoruz. Çok iyi bir NATO üyesi ya da öyle olacak” söylemleri ve Türkiye’nin terör örgütü DEAŞ lideri Bağdadi’nin öldüğü operasyonda kendilerine çok destek verdiğini ifade ederken, “Türkiye daha iyi davranamaz, daha fazla destek olamazdı” söylemlerinin iki ülke arasındaki ilişkilerin tekrar iyiye gittiğini işaret etmişti. 2019 yılının son günlerine girdiğimizde ABD Senatosu'nun Ermeni tasarısını onaylaması ve Türkiye'ye Rusya ile S-400 anlaşması nedeniyle yaptırım içeren savunma bütçesinin kabul etmesi ve ABD Başkanı Donald Trump’ın imzalaması ile iki ülke arasındaki siyasi risklerin arttığı gözlendi. ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin, Türkiye’ye yaptırım uygulanmasını öngören yasa tasarısına karşı çıktığı ve bu yönde senatörlere bu tasarının yasalaşması durumunda Türkiye-ABD savunma ticaretinin tamamen sona ereceğini savunduğu bir not gönderdiği ortaya çıkması ile iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleşme yönündeki adımları yakından takip ediliyor…
2019 yılının ikinci yarısından itibaren yurtiçinde ekonomik verilerin dipten dönüşe dair işaretlerini biraz daha belirginleştiği, siyasi-jeopolitik risklerin nispeten de olsa geri planda kaldığı, enflasyonda beklentilerin yılsonu için iyileştiği, CDS’lerde aşağı yönde eğilimin sürmesiyle 280 seviyesi yakınlarına geri çekilmeler yaşanması, ABD-Çin arasında bir ticaret anlaşması imzalanması yönünde somut gelişmelerin olması ve Dünya genelinde birçok ülkenin faiz indirimine gittiği ortamda küresel piyasalardaki riskli varlıklara yönelimle birlikte içeride endeksin de bu gelişmeleri fiyatladığı ve bu sonuçla 115.000 seviyesi yakınlarına kadar yükselişlerin devam ettiği gözlendi. Tüm bu gelişmeler risk iştahındaki artışla yükselişe zemin hazırlasa da ABD’de temsilciler meclisinden geçen savunma bütçesi ve içinde yer alan yaptırım tasarısı ile bu gündemin hala sıcak tutulması, ABD-Çin arasında bir anlaşma olamama ihtimalinin değerlendirilmesi ve merkez bankalarının son tur faiz indirimlerinden sonra beklemeye geçeceği yönündeki beklentiler yurtdışında son yükselişlerden sonra düzeltme hareketlerine işaret edebilir. Bu yılın en iyi performans gösteren endeksleri arasında yer alan S&P500’de 2019 yılında %30 civarında yükseliş yaşandı. İstatistiksel olarak bakıldığında ABD endekslerinde yıl boyunca %20 ve üzeri yaşanan yükselişlerin ertesi yılında %6-%7 civarında düzeltmelerin geldiği gözlenmiş.
2020’de Merkez Bankaları’nın destekleyici politikalarının devam etmesi, düşük faiz ortamının desteklemesi yatırımcıların riskli varlıklara yönelmeye devamına imkan verecektir fakat ticaret belirsizliğinin birinci faz ardından diğer fazlarda devam etmesi ihtimali, düşük büyüme ve enflasyon ortamından kurtulamama, ABD seçimleri gibi etkenlerle endekslerin bu düzeltmeleri yapabileceğini düşünüyoruz. Bu bağlamda özellikle son zamanlarda yurtiçinde endeks hisseleri dışında kalan hisselerde yaşanan güçlü yükselişler de yaşanabilecek düzeltme hareketleri açısından takip edilmeli. 2019’un son çeyreğinde özellikle daha belirginleşen ekonomik aktivitede iç talepteki artışa bağlı canlanmanın 2020 yılının özellikle ilk yarısında daha güçlü seyretmesi ihtimalini yaratması özellikle sanayi hisseleri üzerinde pozitif etkiler yaratmaya devam edebilir. TCMB’nin uyguladığı daha düşük faiz ortamında kredi hacminin de kamu bankaları dışında özel bankalar tarafından da artış göstermeye devam etmesi 2020 yılında banka hisselerinin performanslarına olumlu katkılar sağlayacaktır. 2020 yılında daha düşük faiz, artması beklenen iç talep (ki son perakende satış verileri bu konuda umut veriyor) ve tüketici beklentilerindeki iyileşme otomotiv ve emlak sektörünün de canlanmasında rol oynayabilir.
Bu bağlamda 2020 yılında bankacılık, sanayi sektörü, gayrimenkul, otomotiv hisselerinin ön plana çıkmasını bekliyoruz. Bunun dışında 2020’de yine güçlü seyretmesini beklediğimiz turizm sezonu ile ulaştırma ve havayolu sektörlerini de yine ön planda olabilecek sektörler arasında değerlendiriyoruz. Ayrıca 2020 yılında beklenen birinci faz ticaret anlaşmasına dair iyimserlik, OPEC+ ülkelerinin arz kısıntısını derinleştirmesi gibi etkenler petrol fiyatları üzerinde yukarı yönlü etkiler yaratabilir. Fiyatların yükselişi yönündeki riskler ise birinci faz anlaşma sonrası diğer fazlar için gerilimin artması, ABD petrol arzının talepten daha fazla artış göstermesi, OPEC+ üyeler arasındaki anlaşmazlıklar ki 2020’de daha yüksek bir küresel büyüme ivmesi yakalanacak olursa üretim artışı isteyen ülkelerin sesi daha fazla çıkabilir, bu gibi riskler ise petrol fiyatları üzerinde baskı yaratabilecektir.
Editörün Notu: Vakit ayırdığınız için teşekkür ederiz. Tüm okurlarımıza mutlu yıllar dileriz.