Temmuz ayında ve üçüncü çeyrek başlangıcının ilk işlem gününde risk iştahının, küresel gelişmeler paralelinde, azalmaya devam ettiğini görüyoruz.
Avrupa’da Macaristan’ın “mülteciler krizi” konusunda herhangi bir mutabakat yapılmadığı iddiası ve Almanya hükümetinin net bir anlaşmaya varamamış olması siyasi risklerin artmasına neden oluyor. Avrupa gösterge endeksi geçen ayı %0,82 kayıpla 379,33 Euro’dan kapadı. Mayısta da %0,59 değer kaybıyla 383,66 Euro’dan fiyatlandı. Artan siyasi tansiyon nedeniyle bu ayda %1,22 kazançlarından geri vererek 375,31 Euro’dan başladı. Böylece bu ayı da değer kaybıyla bitirirse, yüksek bir ihtimal, 3 ay üst üste değer kaybetmiş olacak. Almanya 10 senelikleri ise %5,84 gerileyerek %0,29 seviyesine düştü. Görünüşe göre hisse senetler gibi riskli varlıklardan çıkan yatırımcılar devlet tahviline yönelmeye devam ediyorlar. Bugün bütün Avrupa endeksleri (İspanya, İtalya, Fransa, Almanya ve İngiltere) kırmızı alanda işlem görüyorlar. Vadeli kontratlarında da ortalama olarak %1,00 değer kaybı görünüyor. EURUSD paritesi Euro PMI rakamının beklenti altı kalmasından dolayı 1,1633$ seviyesine gerilemiş durumda.
Wall Street tarafında da durum pek parlak görünmüyor. Ticaret savaşları haber akışının ağır bastığı bir ayda DJIA %1,07 değer kaybederken NASDAQ %0,92 ve S&P 500 %0,48 kazançlarını genişlettiler. Fakat, bir önceki aya göre NASDAQ ve S&P endekslerinde ivme kaybının yaşandığı görülüyor. Temmuzda ise “ticaret savaşı” gerilimi devam ediyor. AB ve Kanada’dan ABD’ye gelen misilleme vergi cevabı üzerine Trump’ın ABD’yi DTÖ’den çıkaracağını açıklaması endeksler üzerindeki baskıyı destekliyor. Güne ABD vadelileri ortalama %0,70 satışla başladılar. VIX (oynaklık, korku) ve ima edilen oynaklık göstergeleri 17,90 $ ve 15,26$ seviyelerine kadar yükseldiler. Özellikle VIX’in güne %11.31 değer kazancıyla başlamış olması piyasalardaki tedirginliği gösteriyor. ABD 10 senelikleri, Almanya’ya paralel olarak, %0,77 gerileyerek %2,829’dan fiyatlanıyor. ABD dolar endeksi 94,87 $ seviyesine yükselerek 95 $ olan kritik noktayı zorlamaya devam ediyor.
Asya’da ise yatırımcılardaki tedirginlik devam ediyor. Bu sabah açıklanan hem Japonya hem de Çin imalat PMI endekslerinin beklenti altında kalması endeksler üzerindeki baskıyı destekliyor. Çin endeksinin %20 kazançlarından geri vererek ayı piyasasına girmiş olması ve ticaret savaşı geriliminin devam ediyor olması endekslerdeki baskıyı destekleyen diğer nedenler arasında yer alıyor. Bugün Hang Seng endeksinin kapalı olmasına rağmen Asya piyasalarında ortalama %0,80’lik değer kaybı yaşanıyor. Japonya 10 senelikleri %0,024 seviyesine gerilerken Çin 10 senelikleri %3,488 seviyesinde yatay hareket ediyor. USDJPY paritesi 110,75 Yen’e gerilemiş durumda.
Seçim belirsizliğinin bitmiş olması endeks ve ekonomi üzerindeki risklerden birini azalttı. Yerel seçimler, açıklanacak olan ekonomi kabinesi, kurulacak olan hükümet, yapılacak olan ekonomi reformları ve TCMB’nın bağımsızlığı konurları ise endeks ve ekonomide yaşanan belirsizlikler arasında yer almaya devam ediyor. TL bazında, geçen haftayı %0,30 değer kazancıyla 95.520,07 TL’den kapatan endeksin haftalık artışı %2,67 olurken aylık (22 iş günü) %7.08 düştü. Dolar bazında ise %0,27 yükselerek 21.041,63 $’dan fiyatlandı. Haftalık %4,77 kazançlarını genişletirken aylık %9,46 değer kaybına uğradı. Bu sabah ise endeksteki satış baskısının, küresel nedenlere ve yurtiçi nedenlere paralel olarak, arttığını gözlemliyoruz. Başbakan Sn. Binali Yıldırım’ın “borçlanarak büyümeye” devam edeceğiz açıklamaları hem ekonomi hem de endeks tarafına negatif yansına ihtimali oldukça yüksek. 10 senelik Türkiye getirisi %16,30 ve 1 senelikleri %18,80’den işlem görüyorlar.
Dolar/TL (4,62TL) ve Euro/TL (5,39 TL) yönlerini tekrardan yukarıya çevirmiş durumda. Kısa zamanda, özellikle FED ve AMB faiz arttırmaya devam etme konusunda karar değiştirmeden, dövizin trendini değiştirme olasılığı oldukça düşük.