08.02.2013/ Deniz Kahraman
G
eçtiğimiz haftada alışılmadık şekilde Avrupa’da kur seviyesi tartışılmaya başladı. Fransa Cumhurbaşkanı, Francois Hollande, “hükümet liderlerinin euro seviyesine müdahale etmesi gerektiğini belirterek uyarıda bulundu.” Hollande’in bu açıklamasıyla yükselen döviz oranının resesyonu derinleştireceği uyarısında bulunan ilk bölge lideri oldu. Almanya’nın dövizle ilgili tutumuna ters düşerken ABD ve Çin gibi bölgenin euro’yu ihracatı desteklemek için kullanması gerektiğinin altını çizdi. Almanya ise, güçlü euro’dan yana olduğunu bir kez daha yineledi. Almanya bu açıklaması ile dünyaya kur savaşında, yokum diyor!
Gelelim Euro Bölgesi’ndeki bu hafta açıklanan ekonomi verilere, alınan toparlanma sinyalleriyle birlikte haftaya olumlu başladık. Bu hafta PMI haftasıydı ve Euro Bölgesi’nde hayli olumlu verilere ulaştık. İngiltere Hizmetler PMI, (Purchasing Manager’s Index – Satın Alma Endeksi, Markit Group ve Institute for Supply Management tarafında üretilen ve şirketlerin satın alma yöneticilerinin mal ve hizmet satın alma eğilimlerini gösteren bir gösterge 50” puan seviyesinin altı daralma bölgesi olarak kabul ediliyor), beklentilerin(49.8) üstünde “51.5” ile olumlu geldi. Almanya Hizmetler PMI da, beklentilerin(55.3) üstünde, “55.6” olarak gerçekleşti. Bir diğer yandan, Çarşamba günü açıklanan, Almanya Fabrika Siparişleri beklentilerin(%0.9)altında gelse de, %0.8 ile beklentilere yakın gerçekleşti. Almanya Sanayi Üretimi ise, beklentileri(0.2) aşarak, %0.3 büyüme kaydetti
Bu hafta aynı zamanda, Avustralya, İngiltere ve Avrupa Merkez Bankalarının toplantıları gerçekleştirildi. Avustralya Merkez Bankası, “ülkenin toparlanmasına yardımcı olan emtia fiyatlarındaki yükseliş ve dünya ekonomisinden gelen istikrar sinyallerinin etkisiyle politika faizinde değişikliğe gitmedi ve faizleri yüzde 3'te bıraktı.” İngiltere Merkez Bankası ise, “varlık alım programını 375 milyar sterlin seviyesinde tutarak, faizleri sabit bıraktı.”
Avrupa Merkez Bankası(ECB) ise, daha önce alışılmadık şekilde kur hakkında açıklamalar yaparak, euro kurundan rahatsız olan liderlerin kaygılarına cevap verdi. Draghi, politika faizini 0.75’de bırakma kararının ardından düzenlediği basın toplantısında açıklamalarda bulundu. “Euro kuru para politikasının hedeflerinde yer almıyor.”, “Euro kurunun değerlenmesi Euro’ya duyulan güveni gösteriyor.” Açıklamasıyla Almanya ile paralel açıklamalarda bulunurken, bir diğer yandan “Kur, büyüme ve fiyat istikrarının önemli bir unsuru, değerlendirmenin sürüp sürmeyeceğini izleyeceğiz.” Açıklamasıyla da Hollande’in kaygılarına cevap vermiş oldu.
Avrupa, Yunanistan sorununun kısmen çözülmesiyle yeni ekonomik sorunların arayışında, İspanya ve İtalya yeniden gündeme geldi. İspanya’da yolsuzluk iddialarıyla Başbakan Rajoy’a istifa etmesi yönünde baskılar artıyor. Rajoy’un istifasının reform sürecine zarar vereceğini düşünen Almanya yönetimi Rajoy’un yolsuzluk iddialarında yanında olduğunu ifade ederek desteğini yineledi. Aynı zamanda İspanya hala resmi yardım başvurusunu yapmaktan, IMF’in çağrılarına rağmen geri duruyor. Euro kaynaklı bir karışıklık durumunda tahvilleri hala spekülasyona açık.
İtalya’da ise, Monte Paschi skandalı gündemin ortasında yer alıyor. ”Piyasa manipülasyonundan, sahte defter tutmaya bir dizi iddiayla soruşturulan Monte Paschi, Santorini kod adlı işlemlerden 305.2 milyon euro, Alexandria kod adlı işlemlerden ise 272.5 milyon euro zarar ettiğini açıkladı.” Bu iddialar ile görevini bırakan Mario Monti’nin yerine gelecek isim, 26 Şubat Salı günü yapılacak genel seçimlerle belirlenecek. Seçim süreci ise, Yunanistan seçimlerine benzer şekilde siyasi arenada belirsizliklere gebe. Monte Paschi skandalı İtalya’da yeniden merkez sağa güç kazandırıyor. “IPR tarafından RAI3 televizyonu için yapilan ankete göre Berlusconi ile Sosyalist rakibi Bersani arasındaki fark 1.2 puan azalarak 6.1 puana geriledi.” Seçim sonucu 2 şekilde risk unsuru yaratabilir. 1) Berlusconi reform sürecini kesintiye uğratabilir. 2) Bersani, Berlusconi ile koalisyon kurmaktan geri durabilir ve tıkanan siyasetle birlikte seçimlerin tekrar edilmesi süreci gündeme gelebilir. Bu sürecin yaratacağı etki Avrupa Piyasalarının moralini bozabilir. Özetle, Şubat ayının geri kalanı hayli sancılı geçebilir, İtalya’nın seçim süreci önemli.
ABD cephesinde ise, FED üyelerinin açıklamaları dikkati çekti. 12 Aralık’ta yürürlüğe giren Charles Evans’ın icadı, literatüre “Evans Kuralı” olarak giren, “Range Bazlı Tahvil Alım Programı”, yani yüzde 6.5 işsizlik ve %2 enflasyona gelinene kadar sınırsız tahvil almaya devam edeceğiz kuralından geri adım atmaya yönelik açıklamalar geliyor. FED/Evans’ın “İşsizlik %7 bile olsa tahvil alım miktarı azaltılabilir, yıl sonunda da program kesilebilir.” açıklaması moralleri bozdu. Bir diğer yandan FED/Stein’in açıklaması “Bol likidite getiri arayışını körüklüyor ve devlet tahvillerinden daha riskli olan şirket tahvillerine geçiliyor, bu da şişkinlik yaratıyor.” FED üyelerinin bu açıklaması, FED’in ABD Hazine Tahvillerindeki yükselişten rahatsız olduğunun ifadesi olarak yorumlanabilir. Aynı zamanda, oy hakkı olmayan FED üyelerinin açıklamaları olduğu da unutulmamalı.
Son Söz: Şubat’ın geri kalanı, Avrupa’da İspanya ve İtalya belirsizliklerinin gölgesinde, FED’in likidite musluklarını kısmaya yönelik sinyalleri ile çok da iyi geçmeyebilir.