(detaylar ve geçmiş bilgiler eklendi)
ANKARA, 4 Ocak (Reuters) - Yeni anayasa yapımı için meclisteki partilerin eşit sayıda üye ile temsil edileceği bir uzlaşma komisyonu kurulmasında AKP, CHP ve MHP mutabık kalırken, AKP'nin savunduğu başkanlık sistemine karşı muhalefet partilerinin parlamenter sistem ısrarı devam ediyor.
Siyasi partiler TBMM'de bulunan dört partinin de oluşturulacak uzlaşma komisyonunda yer alması gerektiğini söylediler ancak, HDP'nin bu süreçte olup olmayacağı net değil.
Başbakan Ahmet Davutoğlu HDP Genel Başkanı Selahattin Demirtaş'ın ve bazı üst düzey parti yöneticilerinin demokratik özerklik ve öz yönetim ile ilgili açıklamaları nedeniyle Anayasa konusunda görüşmek üzere belirlenen randevuyu iptal etmişti.
AKP Genel Başkanı ve Başbakan Ahmet Davutoğlu ile MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin bugün yeni anayasa çalışmaları çerçevesinde Meclis'te biraraya gelmelerinin ardından bir açıklama yapan AKP Sözcüsü Ömer Çelik, CHP'nin ardından MHP ile de bir anayasa uzlaşma komisyonu kurulması konusunda mutabık kaldıklarını söyledi.
Çelik, "Geçmişte görev yapan uzlaşma komisyonunu aynı şekliyle bir çalışma yapması yönünde mutabakat sağladık" dedi.
Daha önce 2011 yılında parlamentodaki aralarında HDP'nin de olduğu dört partinin eşit temsiliyle kurulan Meclis Anayasa Uzlaşma Komisyonu, 2 yıl süren çalışmalarında 60 madde üzerinde mutabakat sağlamış, ancak anayasanın bütününde uzlaşma sağlanamaması nedeniyle çalışmalarını sonlandırmıştı.
Geçtiğimiz hafta Davutoğlu'nun CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ile yaptığı görüşmede de uzlaşma komisyonunun tekrar canlandırılması konusunda anlaşma sağlanmıştı.
HDP'NİN SİYASİ MEŞRUİYET KURALLARINA UYGUN DAVRANMASI GEREKİR
Yeni dönemde HDP'nin sürece dahil edilip edilmeyeceğine ilişkin gazetecilerin sorusu üzerine Çelik, "...Tabii ki uzlaşma komisyonunda Meclisteki bütün partiler olmalıdır. Çünkü bütün partilere vatandaşlarımız oy vermiştir. AK Parti'nin HDP'yi muhatap alması için siyasi nezaket kurallarına uygun davranması, siyasi meşruiyet kuralları çerçevesinde hareket etmesi lazım. Dünyayı terörü destekleyen partiler kapanmıştır. Bu da ileri demokrasinin kırmızı çizgisidir. Dünyada durum böyledir. Biz AK Parti olarak kapatmalara karşıyız ama teröre destek verenlerin de bir şekilde bedel ödemesi gerektiğini düşünüyoruz" karşılığını verdi.
Davutoğlu-Bahçeli görüşmesiyle ilgili MHP adına açıklama yapan Genel Başkan Yardımcısı Oktay Öztürk ise, "Teklifimiz Anayasa Uzlaşma Komisyonu'nun daha önce anlaştığı 60. maddeden itibaren çalışmalarını sürdürmesi yönünde. Bu öneri Başbakan tarafından da kabul gördü. Sivil bir anayasa için hemfikir olduğumuz ortaya çıktı" dedi.
Başkanlık sistemine mutlak surette karşı olduklarını da dile getiren Öztürk şunları söyledi:
"Parlamenter sistem güçlendirilmeli görüşünü ortaya koyduk.. Davutoğlu parlamenter sistem olmaz demedi ama başkanlık sisteminin tartışılması gerektiğini söyledi, başkanlık sistemini kabul etmeyeceğimizi ilettik"
Öztürk HDP'nin komisyona katılıp katılmayacağı sorusuna ise şöyle yanıtladı:
"Parlamentoda bulunan bütün partiler dedik... Parlamentoda bütün partilerin iştirak edebileceği bir komisyon söyledik. Eşit temsil. Üye sayısı telaffuz edilmedi. Eşit sayıda genel başkanımızın özellikle üzerinde durduğu."
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve AKP Türkiye'de yönetim şeklinin başkanlık sistemine dönüştürülmesi gerektiğini savunurken, Parlamento'daki üç muhalefet partisi de öneriye "otoriterleşmeye gidileceği" endişesiyle karşı çıkıyorlar.
Bir partinin anayasayı tek başına değiştirebilmesi için 367 oya ihtiyacı varken, 330 oyla anayasa değişiklikleri referanduma götürülebiliyor.
AKP'nin Meclis'te 317 sandalyesi mevcut. Oy kullanma imkanı bulunmayan Meclis Başkanı da hesaba katıldığında olası bir anayasa değişikliğinin referanduma götürülmesi için dahi AKP'nin 14 sandalyeye daha ihtiyacı bulunuyor.
AKP-MHP görüşmesinde, kurulacak anayasa uzlaşma komisyonunun olası çalışma süresi de gündeme gelirken MHP'li Öztürk "(AKP'nin) Altı ayda biterse iyi olur gibi bir yaklaşımları var, ama buna komisyonda karar verilir dedik" diye konuşurken, AKP'li Çelik, "Anayasa Komisyonu'nun çalışmaları için belli bir süre olacak, vakit kaybetmemek gerektiği konusunda bir uzlaşma var" dedi.
Çelik süre ve çalışma yöntemi konusunda uzlaşma komisyonunun başkanı olması muhtemel Meclis Başkanı İsmail Kahraman'ın insiyatif sahibi olacağını, partilerin bu konuda ortak karara varacaklarını dile getirdi.
Partilerin anayasa temaslarında, mevcut anayasanın değiştirilemez hükmündeki ilk dört maddesi de gündeme gelirken, CHP'den sonra MHP de bu maddelerin korunması konusunda ısrarcı olacaklarını, AKP'nin de buna itiraz etmediğini açıkladı.
Öztürk, "Anayasa konusunda hassasiyetimiz olan noktaları dile getirdik, Davutoğlu bunda sıkıntı olmadığını ifade etti.. Devletin çözülmesine sebebiyet verecek adımların karşısında olduğumuzu ilettik" dedi.
Anayasa'nın ilk dört maddesi Türkiye'nin yönetim şeklinin cumhuriyet olduğunu, laiklik ilkesini, üniter devlet yapısını tanımlarken, Türk bayrağının şeklini, milli marşı ve başkentin Ankara olduğunu düzenliyor.
Davutoğlu-Bahçeli görüşmesinde AB uyum yasaları da gündeme gelirken, Öztürk, "Milletin lehine olduğunu görürsek AB uyum yasalarına destek vereceğimizi söyledik" ifadesini kullandı.
(Haberi bildiren Ercan Gürses, yazan Gülsen Solaker, Redaksiyon Birsen Altaylı)