Kripto para piyasaları için 2018’in çalkantılı geçtiğini söylemeye artık gerek dahi yok. Bu düşüşten etkilenen birçok kripto para ise, yatırımcısını maalesef pişman etti. Bugün, Bitcoin’in ve sektörün genelinin yaşadığı ciddi düşüşten en fazla etkilenen, yani 2018’in en kötü performans gösteren kripto paralarını ele alacağız. Listeden alınacak dersler, yatırım nasıl yapılır sorusunda bizlere de önemli kılavuzluklar yapabilir.
2018’in En Kötü Performans Gösteren Kripto Paraları Aslında, bu değerlendirmeyi yapmak çok da zor değil çünkü piyasa geride bıraktığımız 10 ayı aşkın süredir, bir türlü 2017 sonundaki boğa emarelerini yakalamayı başaramadı. Bitcoin karşısında iyi performans gösteren alt koinler de mevcut ancak büyük resme baktığımızda, işlerin pek de kimsenin istediği gibi gittiğini söylemek güç. Burada, gerçekten yatırım konusunda ciddi dersler almak da mümkün.
Örneğin, bir Reddit kullanıcısı geçtiğimiz günlerde yazdığı bir ileti ile, birçok kripto para yatırımcısının sesi olmayı başardı. Bu yıl en az 10 kere dip seviyelerden alım yaptım (!) diyen kullanıcı, aslında durumu çok net bir şekilde özetledi. 2017’nin üçüncü çeyreğinden itibaren giderek güçlenen hodl süreci ise, şu an için alt koin yatırımı konusunda kaybettirmesinden ötürü bazılarınca felaket bir yatırım stratejisi olarak değerlendiriliyor. Artık birçok yatırımcı, dipten alım yapma fenomeninin de yanlış olduğunu ifade ederken, dip diye tarif edilen seviyelerin, her zaman bir sonraki tepe olduğu çıkarımı gibi karamsar ifadeler kullanıyor. Dilerseniz gelin, en kötü performans gösteren kripto paralar üzerinde, bu stratejilerin doğruluğunu yanlışlığını ve bu noktalardan çıkarılması gereken dersleri birlikte inceleyelim.
Ders 1: Yüzde 90 Kayıpla Yüzde 95 Kayıp Arasında Sandığınızdan Daha Büyük Bir Fark Var Wanchain ya da kısa adıyla WAN, birçok kişinin bildiği bir proje. WAN kripto parası, bu yıl ise kaydettiği en yüksek değerden, yüzde 90’lık bir düşüş yaşadı. Verilere bakıldığında, WAN’ın yeniden tarih boyunca kaydettiği en yüksek değere ulaşabilmesi için tam 10 katlık bir artış yaşaması gerektiği ifade ediliyor.
Bir diğer kripto para projesi Icon (ICX) ise şu anda yüzde 95’lik bir kayıp yaşıyor. Kağıt üzerinde ICX’in WAN’a kıyasla sadece biraz daha az değer kaybettiği düşünülebilir ancak ICX’in yeniden en yüksek seviyesine ulaşmak için bu sefer tam 20 katlık bir artış yaşaması gerekiyor ki bu da, bu iki rakam arasındaki farkın aslında pratik olarak yüzde 5’ten çok daha fazla olduğunu ortaya koyuyor.
Tablo: 2018’in En Kötü Performans Gösteren Kripto Paraları Tabloya baktığımızda, verileri net bir şekilde ortaya koymakta fayda var. Gelin, ufak bir ara verelim ve rakam rakam, en yüksek değerlerden (EYD) bu düşüşlere ve isimlere yakından bakalım.
10. Bitcoin Private: EYD: 77 dolar / Şu anki fiyat: 2,48 dolar, düşüş %97Ders 2: Fork Yapılmış Koinlerde Market Cap’e Güvenmeyin Market Cap, temel olarak sirkülasyonlardaki koin miktarının, koin fiyatı ile çarpılması ile hesaplanan ve hepimizin bildiği, aşina olduğu bir olgu. Bu sayı, aslında gerçekten önemli ancak iş hard fork yapan koinlere geldiğinde, ciddi yanıltıcı olabiliyor. Örneğin Bitcoin Private ya da Bitcoin Diamond gibi fork sonucu oluşmuş kripto paraların market capleri, bu koinleri almaya hak kazanacak olan potansiyel Bitcoin holderlarının sayısı ile çarpılarak hesaplanıyor. Ancak işin aslı, birçok Bitcoin yatırımcısı bu tarz ufak forklara hiçbir ilgi göstermiyor hatta çoğunun haberi dahi olmuyor. Bu da, şişmiş bir market cap olarak o koinlere dönüyor ve bu da o koinlere yatırım yaparken tecrübesiz yatırımcıları yanıltıyor.9. QTUM: EYD: 106 dolar / Şu anki fiyat: 3,42 dolar, düşüş %97
8. LBRY Credits: EYD: 1,26 dolar / Şu anki fiyat: 0,0040 dolar, düşüş %97
7. NXT: EYD: 1,94 dolar / Şu anki fiyat: 0,061 dolar, düşüş %97
6. SALT: EYD: 17,74 dolar / Şu anki fiyat: 0,52 dolar, düşüş %97
5. Einstenium EYD: 2,83 dolar / Şu anki fiyat: 0,082 dolar düşüş %97
4. Ethos: EYD: 10,41 dolar / Şu anki fiyat: 0,3 dolar düşüş %97
3. Bitcoin Diamond (BCD): EYD: 59 dolar / Şu anki fiyat: 1,71 dolar düşüş %97
2. Game Credits: EYD: 6,90 dolar / Şu anki fiyat: 0,16 dolar düşüş %98
1. Zclassic (ZCL) EYD: 235 dolar / Şu anki fiyat: 3 dolar, düşüş yüzde 99
Bitcoin Atom (BTA) adında bir Bitcoin hard forkunu özel olarak ele alarak bu meseleyi somutlaştıralım. Yaklaşık 5 milyon dolara yakın market cap’i olduğu ifade edilen BTA’nın 24 saatlik işlem hacmi ise sadece 15 bin dolar ve BTA, bu yıl boyunca %99,98’lik bir düşüş yaşayarak neredeyse yok olma noktasına geldi.
Ders 3: ‘Dip Fiyat’ Diye Bir Şey Yok Alt koinlerin yaşadığı düşüşler hepinizin malumu. Ethereum ya da XRP gibi dev alt koinler dahi, BTC’nin yaşadığı düşüşten ve piyasalardaki satış baskısında anormal boyutta etkilendi. Bu noktada, aslında fiyat dibi denen kavramın hiç de öyle elle tutulur bir şey olmadığı ve dipten aldığınızı sandığınız seviyenin de dibi olabileceği göz önünde bulundurulmalı.
Yaşanmış bir örnek ile devam edecek olursak, yine bir Reddit kullanıcısı, sosyal medya platformuna yazdığı iletide, belki de birçok kişinin hislerine tercüman olacak şu ifadeleri kullandı:
”Bitclave (CAT) adı verilen bir koini ICO fiyatından aldığımda çok doğru bir şey yaptığımı düşündüm. Ancak sonra %99’luk bir değer düşüşü yaşandı ve ciddi bir kayıp yaşadım.”Telegram’da, Reddit’te ya da Twitter’da yer alan kripto para yatırımcılarının ya da fenomenlerinin de portföyleri haliyle ciddi azalışlar yaşadı. Bu noktada, bazı analistlere göre aradaki temel fark bazıları gemiden, diğerlerine göre daha önce atladı ve piyasayı terketti. Piyasaya genel giriş yapan çoğunluğun Ocak 2018 sonrası bu işe başladığı düşünülürse, şu an birçok dev alt koinde (Ethereum, Bitcoin Cash, XRP gibi) yatırımcılar genelde tarihin en yüksek seviyelerinden bu koinleri aldı. Bu tarz tehlikeli süreçlerin bir çıkışı olup olmayacağını elbette ki zaman gösterecek ancak bunun gibi dönemlerde en güvenli limanın bir kez daha BTC olduğu da açıkça ortaya çıkıyor.
Piyasaların her zaman iyiye gitmeyeeği ve bu tarz düşüşlerin sürekli olarak yaşanabileceği akılda tutularak yapılan yatırımlar, genelde bilinçsizce yapılan yatırımlara kıyasla daha iyi sonuçlar veriyor. ICO çılgınlığının da artık birçok yatırımcıda tokat etkisi yaratarak son bulmasının ardından, bu noktada yaşanan kayıpların gelecekte azalması umut ediliyor.
Özellikle de, yapılacak çeşitli hamleler ile birlikte, ICO’lara getirilecek denetimler, bu noktada yatırımcı kaybını minimal seviyeye indirmeyi amaçlıyor.
Kripto para yatırımı yaparken, bizlerin de üzerine sık basarak söylediği asla kaybetmeyi göze alamayacağınız miktarlarla yatırım yapmayın felsefesi, aslında en çok da bu tarz zamanlar, yani en kötü dönemler için geçerli. Örneğin, Reddit’teki bir kullanıcı, kendine şu itirafta bulunuyor:
”Kripto para piyasalarına ilk girdiğimde, emekli olacak kadar çok para kazanmanın hayalini kurmuştum. Bu fırsatın, hayatta bir kez karşıma çıkabileceğini düşünüp, tonlarca para kazanacağımı ve bundan sonra çalışmama gerek kalmayacağını hayal ettim. Bu sebeple çok ciddi bir risk aldım ve bu fırsatı kaçırmak istemedim. Geldiğimiz noktada ise, hayatın bana bir kazık attığını düşünüyorum. Ben bir aptalım.”Yatırım yaparken, özellikle iyi araştırma yapılması ve doğru projenin belirlenmesi bir yana, kesinlikle kaybedilmeyi göze alacağınız miktarın sizin ekonomik durumunuza kıyasla tolere edilebilmesi gerekiyor. Bu işe karşılayabileceğinden fazla para yatırılması, ya da daha kötüsü kredi ya da borç ile bu işe girilmesi, gerçekten de pek akıl karı bir şey değil. Umarız, bundan sonraki süreçte sizlere bahsettiğimiz gibi olaylar yaşanmaz ve yatırımcıların bilinçlenmesi ile birlikte kripto para piyasaları daha iyi bir yer olarak kalır.
Rapor: 2018’in En Kötü Performans Gösteren Kripto Paraları isimli makale Nihat Emre KOCAASLAN tarafından hazırlanmış ve koinbulteni.comda yayınlanmıştır.