(Abbas'ın konuşması ve diğer detaylarla derlendi)
ANKARA, 13 Aralık (Reuters) - Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, uluslararası hukuka saygılı ülkelere Kudüs'ü Filistin'in başkenti olarak tanıma çağrısında bulunurken, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas da Kudüs'ün her zaman Filistin'in başkenti olacağını belirtti.
İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ülkeleri ABD'nin Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıma kararının ardından dönem başkanı Türkiye'nin çağrısıyla bugün İstanbul'da olağanüstü toplandı.
Erdoğan, zirvenin açılış toplantısında yaptığı konuşmada İsrail'in bir "terör" devleti olduğunu belirterek, uluslararası hukuka saygılı ülkelerin Kudüs'ü Filistin'in başkenti olarak tanıması gerektiğini söyledi.
Erdoğan, Kudüs'le ilgili aldığı karar sonrası arabuluculuk vasfını yitirdiğini dile getirdiği ABD'nin yerine, uluslararası toplumun bölgede barış için sorumluluk almasını da istedi.
ABD Başkanı Donald Trump, ülkesinin yıllardır uyguladığı politikada değişikliğe giderek, geçen hafta Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanımış, Tel Aviv'deki ABD büyükelçiliğinin Kudüs'e taşınması için de gerekli hazırlıkların yapılması talimatını vermişti.
Ankara karara sert tepki gösterirken, Erdoğan İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) dönem başkanı sıfatıyla İstanbul'da Kudüs konulu olağanüstü liderler zirvesinin toplanması kararı vermişti.
Erdoğan, Trump'ın uluslararası hukuku hiçe sayarak Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıdığını söyleyerek, "Zaten işgal altındaki bir şehirle ilgili alınan böylesi bir kararın hiçbir hükmü olamaz. Hiçbir ülke Kudüs'te büyükelçilik bulunduramaz" dedi.
Erdoğan, Trump'ın Kudüs kararı sonrasında, gerek Müslüman ülkelerin liderleri ile gerekse Katoliklerin ruhani lideri Papa Francis, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron gibi önemli isimlerle telefon görüşmeleri gerçekleştirmişti.
"İSRAİL BİR TERÖR DEVLETİ"
Erdoğan zirvedeki konuşmasına şöyle devam etti:
"ABD'nin Kudüs kararı, Filistinlilerin cezalandırılmaları anlamına geliyor. İsrail bir işgal devletidir. İsrail aynı zamanda bir terör devletidir. Trump'ın kararıyla işgal, abluka, yasadışı yerleşimler, arazi ve mülk gasp etme, orantısız şiddet suçlarının faili İsrail, yaptığı tüm terör eylemleri için ödüllendirilmiştir. Bu ödülü veren tek başına Trump'tır."
Kudüs kararıyla ateşlenen fitilin, ABD ve İsrail ile birlikte tüm insanlığa yönelen tehditlerin kapısını açtığını da belirten Erdoğan, "196 dünya ülkesinin bu karara tavır koyacağına inanıyorum. Uluslararası hukuka sahip çıkan tüm ülkeleri, Kudüs'ü, Filistin devletinin işgal altındaki başkenti olarak tanımaya davet ediyorum" diye konuştu.
Erdoğan, şu değerlendirmeleri de yaptı:
"İslam ülkeleri olarak başkenti Kudüs olan egemen ve bağımsız Filistin devleti talebinden asla vazgeçmeyeceğiz. Kudüs bizim kırmızı çizgimizdir. Bu vesileyle Filistin'in uluslararası anlaşmalara dahil olma süreci de hızlandırılmalıdır."
Erdoğan, "ABD'yi bu yanlış, hukuk dışı ve provokatif kararından geri dönmeye davet ediyorum... Arabuluculuk vasfını yitiren ABD'nin yerine uluslararası toplumu dünya barışı için sorumluluk almaya çağırıyorum" ifadelerini kullandı.
ABBAS: "KUDÜS FİLİSTİN'İN BAŞKENTİDİR"
Zirvede Erdoğan'ın ardından uzun bir konuşma yapan Filistin Devlet Başkanı Abbas da Trump'ın Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıma kararının "en büyük suç" ve uluslararası hukukun "açıkça ihlali" olduğunu söyledi.
Abbas, Kudüs'ün her zaman Filistin'in başkenti olduğunu ve olmaya da devam edeceğini belirterek, ABD'nin artık barış sürecinde bir rolü olamayacağını çünkü bu kararla İsrail'in tarafında yer aldığını kaydetti.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise zirve sürdüğü sırada Twitter hesabından yaptığı açıklamada Trump'ın Kudüs kararının ABD'nin "dürüst bir arabulucu olmadığını" gösterdiğini belirtti.
Ürdün Kralı Abdullah Kudüs'ün statüsündeki herhangi bir değişikliği reddettiklerini söylerken, İİT Genel Sekreteri de ABD'nin kararını reddederek kınadıklarını kaydetti.
İİT Olağanüstü Zirvesi'ne 16'sı lider düzeyinde 48 ülkeden temsilciler katılıyor.
Zirve kapsamında ABD'nin Kudüs kararını kınayan bir sonuç bildirgesinin yayımlanması bekleniyor.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu dün yaptığı açıklamada ABD'nin kararının yanlış olduğunu bu zirveyle bütün dünyaya göstermeleri gerektiğini, bu nedenle güçlü bir mesaj vereceklerini belirtirken, Türkiye olarak yaptırımlara ise karşı olduklarını kaydetmişti.