(.)
Tulay Karadeniz / Can Sezer / Dominic Evans
ANKARA, 21 Kasım (Reuters) - Türkiye ve Avrupa Birliği ilişkilerinde gelinen aşamanın yarın Ankara'da yapılacak Türkiye-AB Yüksek Düzeyli Siyasi Diyalog toplantısında masaya yatırılması öngörülüyor.
Ankara AB üyeliğinin "halen stratejik hedef olduğunu" belirterek hem müzakere sürecinde hem de vize serbestisi ve Gümrük Birliği'nin güncellenmesi gibi alanlarda ilerleme kaydetmeyi hedefliyor; reform takviminde ilerleme sağlanıp sağlanmadığını görmek isteyen AB tarafının ise toplantıya günler kala aralarında akademisyenlerin de bulunduğu 13 kişinin gözaltına alınması konusunu gündeme getirmesi bekleniyor.
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi/AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Federica Mogherini ve Komşuluk Politikası ve Genişleme Müzakerelerinden sorumlu AB Komiseri Johannes Hahn yarın Ankara'da Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile biraraya gelecek.
Brüksel, üyelik sürecinde ilerleme için özellikle hukukun üstünlüğü, ifade özgürlüğü ve insan hakları gibi alanlarda ilerleme beklerken, bu kritik toplantı Osman Kavala soruşturması kapsamında 13 akademisyenin gözaltına alınma sürecinin hemen ardından gerçekleşecek.
Aralarında uluslararası alanda tanınmış akademisyenlerden hukuk profesörü Turgut Tarhanlı ve matematik profesörü Betül Tanbay'ın da bulunduğu 13 kişi, hükümeti ortadan kaldırmakla suçlanan iş insanı Osman Kavala ile birlikte hareket ettikleri gerekçesiyle geçen hafta gözaltına alınmıştı. ardından bir bölümü Kavala'nın başında olduğu Anadolu Kültür Derneği'nin yöneticisi ve çalışanı olan 12 kişi geçen Cuma ve Cumartesi günü serbest bırakıldı. Serbest bırakılanlardan bazılarına adli kontrol getirildi. İnsan hakları alanında çalışan Yiğit Aksakoğlu ise tutuklandı. Türkiye'deki tutuklamalar ve yargı süreçlerine ilişkin eleştirilerine ise Ankara 15 Temmuz 2016'da gerçekleşen darbe girişimi sırasında yaşanan güvenlik risklerine karşı alınan güvenlik önlemlerinin gerekli ve yerinde olduğu şeklinde karşılık veriyor.
Hükümet darbe girişiminin hemen ardından ilan edilen olağanüstü hali geçtiğimiz Temmuz ayında kaldırma kararı almıştı. Son dönemde Almanya ve Hollanda gibi ülkelerle ilişkilerde de normalleşme adımları atıldı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan Almanya'ya bir devlet ziyareti gerçekleştirirken, Hollanda ile de büyükelçiler karşılıklı olarak yeniden atandı.
Ancak Reuters'a konuşan Avrupalı bir diplomat, ilişkilerde gerçek bir ilerlemenin zaman alacağını söyleyerek "Sadece bir düğmeye basamazsınız. Daha iyi ilişkiler için treni yeniden raylara oturtmanız gerekir" dedi.
ABD'li rahip Andrew Brunson'ın serbest bırakılmasının ardından Türkiye-ABD ilişkilerinde de bazı adımlar atılması dikkat çekti. İki ülke Brunson'ın tutukluğu nedeniyle karşılıklı olarak bazı Türk ve ABD'li bakanlara uygulanan yaptırımları Brunson'ın serbest bırakılarak ülkesine dönmesinin ardından kaldırma kararı aldı.
Ancak iki ülke arasında Suriye, İran yaptırımları, ABD'nin Suriye'deki Kürt gruplar PYD/YPG ile işbirliği ve Türkiye'nin Rusya'dan S-400'ler satın alma kararı konusundaki keskin görüş ayrılıkları sürüyor.
Bir AB yetkilisi yarın gerçekleşecek toplantı ile ilgili beklentileri düşük tutmakla birlikte Türkiye ile "iletişim kanallarını açık tutmanın önemli olduğunu" söyledi.
Türkiye ve AB arasında vize serbestisine ilişkin süreç oldukça yavaş ilerlerken, Gümrük Birliği'nin güncellenmesi süreci ise yaz aylarında birliğin bu alanda adım atmama kararı alması nedeniyle durmuş durumda.
Brüksel, özellikle vize serbestisi için gerekli kriterlerin yerine getirilmesi için "terörle mücadeleye" ilişkin yasalarda değişiklikler yapılmasını talep ediyor.
AB tarafının kararlarının insan hakları ve hukukun üstünlüğü ile ilgili endişelerle bağlantılı olduğunu da ifade eden AB yetkilisi "Türkiye'nin endişelerini anlıyoruz ve Türkiye'yi terörle mücadeleden alıkoymak da istemiyoruz. Ancak blog yazarlarını ve gazetecileri bir şey söyledikleri için de cezaevine koyarsanız, o zaman bu bir soruna dönüşüyor" dedi.
(Redaksiyon Orhan Coşkun)