İSTANBUL, 31 Ağustos (Reuters) - Otomobilde artan ÖTV, başta Volkswagen satıcısı Doğuş Oto DOAS.IS olmak üzere ithalatçıların satışlarını baskılaması beklenirken, araç satışlarının yaklaşık yüzde 60'ını ithal araçların oluşturması nedeniyle pazarın da olumsuz etkileneceği tahmin ediliyor.
Binek otomobillerden ne kadar özel tüketim vergisi (ÖTV) alındığını belirleyen fiyat matrahları artırılırken, en alt iki dilim dışında kalan orta sınıf ve ithal araçlardan alınan ÖTV oranları yükseltildi.
Otomobil distribütörleri matrahların artırılmasını memnuniyet verici ancak yetersiz olarak nitelerken, öte yandan vergi oranlarındaki artışın ise pazarın büyümesini zorlaştıracağını belirtti.
Sattığı araçların %90'dan fazlasını yurt içinde üreten Tofaş'ın hisseleri TOASO.IS bugün %2,3 yükselişle 22,6 liraya çıkarken, başta ithal araç satıcısı konumunda olan Doğuş Otomotiv %4 düşüşle 14,98 liraya geriledi. Binek modellerinin neredeyse tamamını ithal eden Ford Otosan FROTO.IS da %2,6 düşüşle 85,5 liraya indi.
Analistler %45 ile %50 vergi dilimine giren araçları üreten binek araç üreticilerinin düzenlemeden daha fazla fayda sağlayacağını ifade ederken, Doğuş Otomotiv DOAS.IS gibi orta ve üst sınıf ithal otomobil ithalatçılarının ise düzenlemeden olumsuz etkileneceğini ifade ettiler.
İş Yatırım Analisti Esra Süner Şirinel, "Matrah artışı bir anlamda yerli üreticiye destek oluyor. Tofaş'a olumlu yansır, Doğuş gibi ithalatçılara ise olumsuz yansıyacaktır." dedi.
Pazarda ağırlıklı payı olan Doğuş Oto VW Binek Araç, VW ticari araç, Audi, Porsche, SEAT ve Skoda markalarının yetkili satıcısı konumunda.
Yeni taşıt satışlarında alınan ÖTV hem aracın fiyatı hem de motor hacmine göre belirleniyor. Cumartesi günü resmi gazetede yayımlanan düzenlemeye göre Türkiye'de satılan araçların %95'inin yer aldığı 1.600 cc'den küçük motor hacmine sahip araç kategorisinde, matrah sınırları 70.000 liradan 85.000 liraya ve 120.000 liradan 130.000 liraya çıkarıldı.
En alt matrah dilimi olan 85.000 liraya kadar olan ve ikinci alt dilim olan 85,000-130,000 lira aralığındaki araçların ÖTV'si %45 ve %50'de bırakıldı. 1.600 cc'den küçük motorlu ancak 130.000 liradan pahalı araçların ÖTV'si %60'tan %80'e çıkarıldı.
Matrah bedelleri iki yıldır yükseltilmediği için en alt dilimde yer alan model sayısı azalmıştı. Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) yükseltilen matrahlara rağmen en düşük vergi dilim giren model sayısının "son derece kısıtlı" olacağı ve tüketiciler için "mağduriyetlere" yol açacağı uyarısında bulundu.
Yatırım Finansman tarafından yayımlanan notta, "Yerli üreticiler ve düşük fiyatlı ürünleri olan markaların satışları ve kâr marjları daha dirençli olacak. İthalatçılar ve premium markalar ise en çok etkilenecek olanlar" denildi.
Değişiklik ile motor hacmi 1601-2000 cc arasında yer alan araçlardan 170,000 TL'ye kadar olanların ÖTV'si %100'den %130'a, 170.000 TL'nin üzerinde değeri olanlarınki %110'dan %150'ye çıkarıldı.
Motor hacmi 2001 cc'nin üzerindeki araçların ÖTV'si ise %160'tan %220'ye yükseltildi. KDV oranında ise değişiklik yapılmadı.
PAZARDA AŞAĞI YÖNLÜ RİSKLER ARTTI
Son iki yılda TL'deki değer kaybı ve artan kredi faizleri nedeniyle %50 daralarak yaklaşık 500,000 adede gerileyen otomobil ve hafif ticari araç pazarı, son aylarda koronavirüs salgınına rağmen toparlanma eğilimindeydi.
Geçen yılın sonundaki vergi indirimleri ve bankaların taşıt kredisi faizlerini düşürdükleri kampanyalar satışların son iki ayda keskin artmasını sağladığı gibi Temmuz sonu itibarıyla satışlar geçen yıla göre %60 artarak 342.000 adede çıktı. Otomobil üreticileri ve satıcıları da yıl sonu pazar tahminlerini yukarı yönlü güncellemişti.
Otomotiv yetkili satıcılarını temsil eden OYDER'in Yönetim Kurulu Başkanı Murat Şahsuvaroğlu, Pazar günü yayımladığı değerlendirmede en alt iki dilim dışında kalan ÖTV oranlarının yükseltilmesinin "araçlara ulaşım maliyetlerinin artması, talepte önemli bir azalma yönünde potansiyel" taşıdığını ifade etti.
Vergi artışı öncesi iç pazarın bu yıl 700,000 adede çıkacağını tahmin eden ODD de "yeni ÖTV artışlarının otomotiv iç pazarın(ın) büyümesine" olumsuz etki yapacağını belirtti.
VERGİ SİSTEMİ DEĞİŞTİRİLMELİ
Türkiye'nin motor büyüklüğü ve satış fiyatına dayalı kademeli motorlu taşıt vergilendirme sistemi ilk yürürlüğe girdiği tarihten beri hem otomotiv sektörü hem de tüketiciler tarafından eleştiriliyordu.
ODD Yönetim Kurulu Başkanı Ali Bilaloğlu, değişikliklerin ardından dün yayımlanan değerlendirmesinde, "Türkiye otomotiv sektörüne uygulanan vergilendirme yapısının yeniden gözden geçirilmesi ihtiyacının bir kere daha ortaya çıktığı görülmektedir." dedi.
Toyota Türkiye Pazarlama ve Satış'ın CEO'su Ali Haydar Bozkurt ÖTV düzenlemesinin yeni araç teknolojilerini desteklemekte eksik kaldığına dikkat çekerek, "Mevcut vergi sisteminin artık değiştirilmesi gerekmektedir... (mevcut) sistemin, sıklıkla güncellenmesi ihtiyacı doğmaktadır... Yeni teknolojilerle donatılmış olan araçlara ulaşabilmesini destekleyecek bir vergi sisteminin vakit kaybetmeden oluşturulması gerekmektedir." dedi.