ABD, İngiltere ve Avustralya’nın nükleer denizaltı iş birliğini meşrulaştırmak için bulundukları gizli girişimler, bir kez daha başarısızlığa uğradı. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın (UAEA) önceki gün düzenlenen yönetim kurulu toplantısında, üç ülkenin nükleer denizaltı iş birliğine dair meselelerin resmî konu olarak ele alınması kararı verildi. Girişimin dördüncü kez reddedilmesi anlamına gelen karar, üç ülke arasındaki nükleer denizaltı iş birliğinin sadece söz konusu ülkelerce özel olarak tartışılamayacağı, ajansın tüm üyeleri tarafından ortaklaşa yönetilmesi gerektiğini gösteriyor.
ABD ve İngiltere’nin girişimlerinin değiştiremeyeceği bir gerçek var: Üç ülke arasındaki nükleer denizaltı iş birliği, silah derecesinde zenginleştirilmiş uranyum ve ilgili teknoloji ve cihazların transferini içeriyor. Bu, ciddi bir nükleer silahlanma riskini de barındırdığı gibi, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması’nın amaç ve hedeflerine de aykırılık teşkil ediyor. UAEA’nın sorumluluk kapsamını aşan meselenin, örgütün bütün üye ülkeleri tarafından ortaklaşa tartışılması ve kararlaştırılması gerekiyor.
ABD, İngiltere ve Avustralya’nın nükleer denizaltı iş birliğine dair gizli girişimleri dört kez UAEA toplantılarında hüsrana uğradı. Bu durum, bir yandan Kore Yarımadası’ndaki nükleer sorundan ve İran nükleer sorunundan kaygı duyduklarını, ancak diğer yandan Avustralya’yla nükleer denizaltı iş birliği için çabalayan ABD ve İngiltere’nin çifte standardını ve riyakârlığını herkese gösterdi.
Ancak üç ülke, şu ana kadar uluslararası toplumun endişelerine herhangi bir yanıt vermezken, nükleer denizaltı iş birliğiyle ilgili ayrıntıları saklamaya devam ediyor, UAEA’ya denetim ve yönetim uygulamaları konusunda zorluk çıkarıyor. Söz konusu Anglo-Sakson kliğinin Asya-Pasifik bölgesinde NATO kopyası bir oluşumla bölgesel çatışmalar başlatmayı hedeflediğini görmek zor değil.
Nükleer denizaltı iş birliği, ABD, İngiltere ve Avustralya arasındaki özel bir mevzu değil, bu konuda sadece üç ülke tarafından karar alınamaz. Üç ülke, gizli kapaklı girişimlerine son vererek, nükleer silahların yayılmasını önleme konusundaki yükümlülüklerini yerine getirmeli.
Kaynak: Çin Uluslararası Radyosu-Wang Juemian, CRI Haber Merkezi
Hibya Haber Ajansı
Bu makale ilk olarak Hibya Haber Ajansı üzerinde yayımlanmıştır