TEPAV Perakende Güven Endeksi, Mart 2023'te bir önceki aya göre 2,1 puanlık azalış, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise 4,9 puanlık artışla -6,8 puan değerini almış olup negatif değerinin ima ettiği olumsuz görünüm korunmuştur. TEPE anketine katılan perakendecilerden geçtiğimiz 3 ayda işlerin durumunun kötüleştiğini belirtenlerin oranı Mart 2023'te yüzde 31'den yüzde 48,9'a yükselirken, önümüzdeki 3 ayda işlerinde iyileşme bekleyenlerin oranı ise yüzde 33,2'den yüzde 17,6'ya gerilemiştir. Önümüzdeki 3 ayda satış fiyatında artış bekleyen perakendecilerin oranı yüzde 73,5'ten yüzde 87,9'a yükselmiştir. "Birden fazla türde ürün satan bakkal, market ve büyük mağazalar" sektörü Mart ayında perakende güveni en fazla artan sektör olurken, "elektrikli ev aletleri, radyo ve televizyonlar" ve "mobilya, aydınlatma ekipmanı ve ev içi kullanım ürünleri" sektörlerinde 20 puanı aşan düşüşler yaşanmıştır. Bu durumun alım gücünün düşmesi ve talebin temel ihtiyaçlarda yoğunlaşması ile ilişkili olduğu düşünülmektedir. Benzer şekilde, geleceğe yönelik satış beklentilerindeki düşüşler de yükselen maliyetler ve satış fiyatlarındaki artış ile alım gücünün düşmesi, zorunlu ihtiyaç kalemleri dışında satışların gerilemesi ile gerekçelendirilmiştir. Bölgeler bazında incelendiğinde ise Mart ayı perakende güveninde en fazla artış Doğu Karadeniz Bölgesi'nde yaşanırken, Diyarbakır ve Gaziantep'in içerildiği Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve İstanbul'da düşüş görülmüştür. Depremin Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ni doğrudan etkilerken, İstanbul'u da tedarik zincirinin zarar görmesinden kaynaklı etkilediği düşünülmektedir. Girişimci Bilgi Sistemi (GBS) 2020 yılı iller arası ticaret verilerine göre İstanbul'un en fazla alım yaptığı 25 il arasında Gaziantep, Adana, Kahramanmaraş, Hatay ve Şanlıurfa yer almaktadır.
TEPE değeri, -6,8 puan değerini alarak geçen yılın aynı dönemine göre 4,9 puan artarken, geçen aya göre 2,1 puan azaldı. TEPE değerinin aylık değişiminde geçtiğimiz 3 ayda işlerin durumu göstergesindeki 6,7 puanlık, önümüzdeki 3 aya ilişkin satış beklentisi göstergesindeki 9,5 kötüleşme etkili oldu. Diğer taraftan, mevcut stok düzeyinin normalin altında olduğu yönündeki 10,0 puanlık değişim endekse olumlu yansıdı.
Perakendecilerin geleceğe yönelik satış beklentisi bir önceki aya kıyasla azaldı
Önümüzdeki 3 aya ilişkin satış beklentilerinin denge değeri Mart 2023'te -2,8 puan oldu. Buna göre önümüzdeki 3 aya ilişkin satış beklentileri, bir önceki aya göre 9,5 azalırken, bir önceki yılın aynı ayına göre 3,0 puan arttı. Mart 2023'te TEPE anketi katılımcılarının yüzde 17,6'sı önümüzdeki 3 ayda işlerinde iyileşme beklerken, yüzde 15,2'si işlerinde kötüleşme beklediğini belirtti. İşlerinde bir değişiklik beklemeyenlerin oranı ise yüzde 67,2 oldu. İyileşme beklentileri mevsimsel geçiş, ramazan ayı ve bayramının yaklaşması, kötüleşme beklentileri ise yükselen maliyetler ve satış fiyatlarındaki artış, alım gücünün düşmesi, deprem ve sel felaketleri ile gerekçelendirilmiştir.
İşlerin durumuna ilişkin değerlendirmeler geçen yıla kıyasla iyileşti ancak, olumsuz görünüm korunuyor
İşlerin (geçen yılın aynı dönemine göre) durumuna yönelik değerlendirmeler, Mart 2023'te -36,7 puan değerini alarak Şubat 2023'e göre 35,9 puan azalırken, Mart 2022'ye göre 26,1 puan arttı. Mart 2023'te TEPE anketi katılımcılarının yüzde 9,3'ü geçen yılın aynı dönemine göre işlerinde artış olduğunu belirtirken, işlerinde düşüş olduğunu belirtenlerin oranı yüzde 47,1 olarak belirlendi. Geçen yıla göre işlerinde bir değişiklik olmadığını belirtenlerin oranı ise yüzde 43,6 oldu.
Perakende güveni en fazla "birden fazla türde ürün satan bakkal, market ve büyük mağazalar" sektöründe arttı
Perakende güvenine alt sektörler itibarıyla bakıldığında, Mart 2023'te, geçen yılın aynı dönemine göre "birden fazla türde ürün satan bakkal, market ve büyük mağazalar" ve "diğer (akaryakıt istasyonu, eczane, parfümeri, nalbur, züccaciye, kırtasiye, vb.)" sektörlerindeki değişim ortalamanın üzerinde gerçekleşirken, "motorlu taşıtlar", "yiyecek, içecek ve tütün ürünleri", "tekstil, hazır giyim ve ayakkabı", "elektrikli ev aletleri, radyo ve televizyonlar" ve "mobilya, aydınlatma ekipmanı ve ev içi kullanım ürünleri" sektörleri ise ortalamanın altında değer aldı. Perakende güveninin "elektrikli ev aletleri, radyo ve televizyonlar" ve "mobilya, aydınlatma ekipmanı ve ev içi kullanım ürünleri" sektörlerinde azalmasının alım gücünün düşmesi ve talebin temel ihtiyaçlarda yoğunlaşması ile ilişkili olduğu düşünülmektedir.
Perakende güveni en çok Doğu Karadeniz Bölgesi'nde arttı
Perakende güvenine bölgeler itibarıyla bakıldığında, Mart 2023'te, Doğu Karadeniz, Orta Anadolu, Kuzeydoğu Anadolu, Batı Karadeniz, Akdeniz, Doğu Marmara ve Ege bölgelerindeki değişim ortalamanın üzerinde gerçekleşirken, Batı Marmara, Ortadoğu Anadolu, Batı Anadolu, İstanbul ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde ise ortalamanın altında gerçekleşti. Deprem nedeniyle Güneydoğu Anadolu Bölgesi perakende güveninin en çok azaldığı bölge olurken, perakende güveninin azaldığı bir diğer bölge İstanbul'dur. İstanbul'da görülen bu düşüşün, depremden etkilenen illerle yapılan karşılıklı ticaretin zarar görmesinden kaynaklı olduğu düşünülmektedir. Girişimci Bilgi Sistemi (GBS) 2020 yılı iller arası ticaret verilerine göre İstanbul'un en fazla alım yaptığı 25 il arasında Gaziantep, Adana, Kahramanmaraş, Hatay ve Şanlıurfa yer almaktadır. Deprem felaketi tedarik zincirinin de hasar görmesine neden olmuştur. Diğer taraftan, depremden en fazla hasar gören Kahramanmaraş, Hatay ve Adıyaman illerinin TEPE anketinin örneklem kapsamında olmaması nedeniyle bölgedeki olumsuz etkilerin yeterince ölçülemediği de değerlendirilmektedir.
-iDeal Haber Merkezi-