(Ayrıntılar eklendi, seviyeler güncellendi)
İSTANBUL, 15 Ekim (Reuters) - Suriye'nin kuzeydoğusuna yönelik geçen hafta başlayan harekatın ardından ABD'nin Türkiye'ye uygulayacağını açıkladığı ekonomik yaptırımların piyasa tarafından beklendiği kadar sert bulunmamasıyla dolar/TL geriledi.
ABD Başkanı Donald Trump, son olarak, Türkiye'nin sınırötesi harekatına karşılık eski ve mevcut Türk yetkililere yönelik uygulanacak yaptırımların yanı sıra, Türkiye ile olan 100 milyar dolarlık ticaret anlaşmasının görüşmelerini durduracak ve Türkiye'den çelik alımlarına uygulanan gümkük vergisini %50 artıracak yaptırımları yakında uygulayacağını söyledi. yaptırımların Türk bankalarını veya finansal sistemi hedef almaması nedeniyle geçen haftadan bu yana baskı altında olan TL varlıklarda rahatlamaya neden olduğunu belirtti.
Ancak Alman otomobil üreticisi Volkswagen'in VOWG_p.DE Türkiye'de araç fabrikası kurma kararını ertelediğini açıklaması piyasadaki rahatlamayı sınırladı. Karar gün içinde dolar/TL'de yukarı yönlü dalgalanmaya neden oldu.
Volkswagen Türkiye'de yatırım kararının itibarını zedelemesinden endişelenirken, Suriye'de yürüttüğü sınır ötesi harekat nedeniyle Türkiye'ye yönelik uluslararası tepki artıyor.
AB Ülkeleri Suriye harekatından dolayı Türkiye'ye silah satışını blok olarak ambargo uygulamak yerine sınırlandırma kararı aldı. Asset'ten Tim Ash, ABD'nin açıkladığı önlemleri "minimal yaptırımlar" olarak nitelerken, "Birkaç birey, her halükarda yıllar sonra mümkün olabilecek bir ticaret anlaşması. Trump vitrin süslüyor. Daha kötüsü olabilirdi, Halkbank konusunda birşey yok, dolayısıyla piyasada rahatlama yaratma olasılığı var" dedi.
Artan jeopolitik endişeler ve ABD'nin yaptırım tehditleri geçen haftadan bu yana TL'nin benzer para birimlerinden negatif ayrışmasına ve dolar/TL'de yükselişe neden oluyor. Dün yaklaşık 4.5 ayın en yüksek seviyesine gelen dolar/TL bu sabah ise 5.8620 seviyesine kadar geriledi.
Eylül ayı başından geçen haftaya kadar genel olarak 5.60-5.75 bandında oldukça yatay bir seyir izleyen, geçen haftaya da 5.70 civarından başlayan dolar/TL, Cuma günü 5.90 seviyesini aştı, dün ise 30 Mayıs'tan bu yana en yüksek olan 5.9395'i gördü. Kur dün 5.9270 seviyesinden kapandıktan sonra bu sabah 5.89 civarındaydı. Dolar/TL saat 1622'de 5.8975/5.8995 seviyesinde bulunuyor.
Aynı saatte sepet bazında TL 6.1916/6.1940, euro/TL 6.4883/6.4913 seviyesinde.
Ata Yatırım Direktörü Cem Tözge, yaptırımların içerik olarak çok korkutucu olmadığını, özellikle bankacılık sektörü ve finansal kesime yönelik yaptırımların izlendiğini söyleyerek,
"Detaylarda bu yok, dolayısıyla piyasada bir miktar pozitif algılanacaktır, başta borsa olmak üzere TL varlıklarda dünkü negatif fiyatlamanın bir miktar geri alımını geri getirebilir ki bu sabah kurda bunu görüyoruz. Ancak çok korkulan olmasa da ABD ile ilişkiler açısından negatif algı devam edecektir" dedi.
ABD yaptırımlarında savunma, enerji ve içişleri bakanlarının adı geçerken, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak yer almadı.
Ancak bu hafta ABD'de gerçekleşecek Dünya Bankası ve IMF toplantılarına Albayrak'ın katılmaması, yardımcısı Bülent Aksu ve TCMB yetkililerinin katılması bekleniyor.
Dolar/TL'de kritik 5.85 seviyesine kadar çekilmenin olabileceğini söyleyen Tözge, "Baskı bir miktar hafifleyecek olsa da harekat devam ediyor, yurtdışından negatif haber akışı geldiği sürece TL'de çok hızlı değerlenme beklememek gerek. TL varlıklardaki negatif seyir TCMB'nin bu ayki toplantıda faiz indirmeyeceği beklentisi yaratmış, bu durum swap ve tahvil faizlerine de yansımıştı. Kurdaki çekilmenin sürmesi bu beklentiyi tekrar yeşertebilir ancak şiddeti önceki beklentilere kıyasla düşük kalır" dedi.
Swap verileri ve Reuters'ın görüşlerine başvurduğu üç işlemcinin hesaplamalarına göre ay başında 200 baz puana kadar yükselen TCMB faiz indirimi beklentileri yerini dün itibarıyla indirim gerçekleştirilmeyeceği fiyatlamasına bıraktı. Hazine Bakanı Steven Mnuchin, Cuma günü yaptığı açıklamada Türkiye'ye yönelik "çok kuvvetli" yeni yaptırımlar hazırlanması için Başkan Donald Trump'tan talimat aldığını, Trump ise Kongre ile yaptırımlar üzerinde çalıştığını söylemişti.
Öte yandan Erdoğan dün Azerbaycan'da yaptığı konuşmasında Türkiye'nin 1974 Kıbrıs Barış harekatı kadar önemli bir adım attığını, "tehditlere aldırmadan" harekatı sonuna kadar götürmekte kararlı olduklarını söyledi.
Analistler 13 Kasım'da ABD'de yapılacak olan Erdoğan-Trump görüşmesinin kritik olduğuna dikkat çekiyor.
Öte yandan geçen hafta kamu bankalarının yaptığı döviz satışlarının yanı sıra bireysel ve kurumsal yatırımcının döviz satışlarının da gözlendiğini belirten bankacılar, bunun TL'ye destek olarak daha fazla değer kaybını sınırladığını belirtmişti. Bir işlemci benzer trendin dün de devam ettiğini, kamu bankalarının piyasada dün 2 milyar dolar civarında döviz satışı gerçekleştirdiğini hesapladıklarını söyledi.
Londra swap piyasasında eskisi kadar derinliğin ve spekülatif işlem olmamasının TL'yi savunma açısından kamu bankalarına kolaylık sağladığını belirten bir bankacı, "Kurun 5.90 seviyesinin üzerine gitmesi istenmiyor gibi dolayısıyla 5.90-6 aralığında daha fazla kamu satışı gördük. Ancak kurdaki gerileme nedeniyle bugün biraz daha akışına bırakabilirler" dedi.
Tahvil/bono piyasasında ise getirilerde son aylarda belirginleşen düşüş eğilimi TL'deki değer kaybı ile birlikte yerini geçen hafta yükselişe bıraktı.
Gösterge 10 yıllık tahvilde Perşembe günü son işlem %14.63 seviyesindeydi, Cuma günü ise işlem olmadı. Dün ise spot kapanışta ortalama bileşik getiri %15.25, valörde son işlem %15.70 oldu. Bugün ise spot kapanışta ortalama bileşik getiri %15.63 oldu.
Gösterge 10 yıllık tahvil Mayıs'ta %21 seviyesindeydi.
İki yıllık gösterge tahvilde ise Cuma günü spot kapanışta ortalama bileşik getiri %14.99, valörde son işlem %15.23 oldu. Dün ise spot kapanışta ortalama bileşik getiri %15.76, valörde son işlem %15.99 oldu. Bugün ise spot kapanışta ortalama bileşik getiri %15.89, valörde saat 1621'de son işlem %15.67 oldu.