(Veriler güncellendi, gelişmeler eklendi)
Nevzat Devranoglu
ANKARA, 17 Aralık (Reuters) - ABD Merkez Bankası'nın (Fed) yaklaşık 10 yıldır ilk faiz artışına gitmesinin ardından bundan sonraki sıkılaştırma adımlarının kademeli olacağı mesajı verilmesiyle dolar/TL yönünü aşağı çevirdi.
Para politikasında sadeleşme ve faiz artırımını Fed sıkılaştırma sürecine paralel götüreceğini açıklayan Merkez Bankası (TCMB) Fed sonra ilk adım olarak dolar cinsi tutulan zorunlu karşılıklara uyguladığı faiz oranını artırırken piyasalar "bir kredibilite testi olarak" gördükleri TCMB'nin bundan sonraki adımlarına odaklanacak.
Bugüne kadar siyasi baskının da etkisiyle uygulanmak zorunda kalınan üstü kapalı faiz artışları nedeniyle TCMB'nin politika faizi ile piyasaya uygulanan faiz arasında uzun süredir belirgin bir fark var. TCMB'nin politika faizi yüzde 7.5 seviyesinde bulunurken, piyasaya sağladığı fonlamanın ortalama maliyeti CBTWACF= ise yüzde 8.80 civarında. TCMB'nin söylemleri ve piyasa beklentisi bankanın politika faizini ortalama fonlama maliyetine yaklaştırarak daha sade bir politikaya geçmesi. urn:newsml:reuters.com:*:nL8N13T2JK
Reuters'ta geçen hafta yayımlanan bir analizde de belirtildiği üzere politika faizinde bir artış anlamına gelen bu adıma faizler konusunda oldukça hassas olan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın nasıl bir tepki vereceği ise bir başka endişe nedeni olmaya devam ediyor. urn:newsml:reuters.com:*:nL8N13T2JK
Erdoğan'ın Ekonomi Başdanışmanı Yiğit Bulut dün Fed kararı ardından Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Fed'in faiz kararı piyasa fiyatlaması içinde olan ve beklenen bir gelişmeydi... İlk tepkiyi yurtdışında dolar/TL kotasyonlarında gördük; kur 2.92'den işlem görüyor. Türkiye'de faiz artışı söz konusu bile olmadığı gibi faizi indirmek için fırsat kollamakta yarar var... Türkiye'de piyasaların sağlıklı işlemesi için sayın Cumhurbaşkanımızın her zaman ifade ettiği gibi faizlerin düşmesi sağlanmalıdır" dedi. urn:newsml:reuters.com:*:nL8N1460DN
Düşük faiz ve yüksek büyüme konusundaki ısrarı bilinen Erdoğan daha önceki söylemlerinde TCMB'yi ve yöneticilerini "bir yerlerin nüfuzu altına olup olmadıkları" şeklinde eleştirmiş ve TCMB bağımsızlığının sınırının "ülke ve millet menfaatlerine dokunana kadar" olacağını söylemişti.
Piyasalar TCMB'den daha önceki söylemlerinde belirttiği politika faizini artışını beklerken bunun gerçekleşmemesinin ise kredibilitesi açısından iyi bir sinyal olmayacağını öngörüyorlar.
Aynı şekilde bu süreç yaklaşık 10 yıldır ekonominin koordinasyonundan sorumlu olan ve bir çok kez TCMB ile AKP hükümeti arasında özellikle faiz konusunda yatıştırıcı rol oynamak zorunda kalan Ali Babacan'ın ardından göreve başlayan Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek ve ekibi için de önemli bir test olabilir.
TCMB politika faizindeki son artışı 29 Ocak 2014'te olağan dışı bir toplantı ile gerçekleştirmek zorunda kalmış ve politika faizini yüzde 4.5'ten yüzde 10'a yükseltmişti. Bu dönem TCMB'ye yönelik siyasi eleştirilerin en yoğun görüldüğü dönem olmuştu.
Fed'in dün TSİ 2100'de açıkladığı karar öncesi 2.95 civarında işlem gören, kararın açıklanmasından birkaç dakika sonra ilk tepki olarak illikit piyasada 2.96'ya yükselen dolar/TL TRYTOM=D3 Fed Başkanı Janet Yellen'ın devam eden sıkılaştırmanın kademeli olacağına yönelik mesajlarıyla yönünü tekrar aşağı çevirdi. Güniçinde en düşük 2.9178'e kadar gerilediyen kur saat 1700'da 2.9246/2.9247 seviyesinden işlem gördü.
Fed'in para politikasını belirleyen Açık Piyasa Kurulu (FOMC) politika faizini 25 baz puan artırarak yüzde 0.25 ile yüzde 0.50 aralığına yükseltti. Kurul böylece uzun süredir devam eden ekonominin faiz artırımına hazır olup olmadığı tartışmalarına da son verdi.
Yellen, faiz kararının ardından dün akşam düzenlenen basın toplantısında, "Kurul, ekonominin iyi performans gösterdiği ve bunun devam etmesinin beklendiği dönemde faiz oranında ılımlı bir artışın uygun olduğuna kanaat getirdi... Açıkça görülüyor ki ekonomideki toparlanma büyük mesafe kat etti" dedi. Yellen, bundan sonraki faiz artırım kararlarının uzun aralıklarla alınabileceğini ifade ederek, "Süreç büyük ihtimalle kademeli ilerleyecek" dedi.
Dün akşam saatlerinde 3.0950 civarında işlem gören sepet bazında TL TRYBASKETD3= ise bu sabah 1700'da 3.0483/3.0496, 3.23 civarında olan euro/TL ise aynı saatte 3.1705/3.1725 seviyesinde işlem görüyor.
Faiz kararıyla birlikte yayınlanan FOMC üyelerinin gelecek yıla dair faiz beklentilerinin aynı kaldığı görüldü. Buna göre 2016 sonunda faizlerin yüzde 1.375'e yükseleceği tahmin ediliyor.
ALB Forex araştırma uzmanı Enver Erkan, Fed'in normalleşme politikasına yumuşak bir geçiş ile başladığını belirterek, "2015 yılı boyunca piyasayı normalleşme politikalarına hazırlayan Fed'in, piyasanın beklentisi dahilinde politika faizini 0.25 puan artırarak yumuşak bir geçişe işaret etmesi piyasalar açısından olumlu bir senaryo oluşturmaktadır" dedi ve ekledi:
"Yaklaşık 2.5 yıla dayanan Fed'in normalleşme hikayesi ve bir yılı geçen faiz artırma sürecinde nihayet önemli bir dönemeç kazasız bir şekilde geçilmiş oldu. Faiz artırımı sonrasında yapılan politika açıklamaları, Fed'in daha önceki söylemleri dahilinde ilk faiz adımından sonra sabırlı davranacağına ve kademeli faiz artışı yapacağına işaret etmektedir" dedi.
TCMB İLK ADIMLARINI ATTI
Fed sonrası TCMB dolar cinsi tutulan zorunlu karşılıklara, rezerv opsiyonlarına ve serbest hesaplara uyguladığı faiz oranını yüzde 0.24'ten yüzde 0.49'a ve teminat döviz depo işlemlerinde 1 ay vadeli teminat döviz depo faiz oranını dolar için yüzde 0.35'ten 0.65'e yükseltti. urn:newsml:reuters.com:*:nL8N1460UH
Bir bankanın likidite masası yöneticisi, "TCMB'nin bu adımı piyasayı destekleyici yönde ancak sembolik denebilecek adımlar. TCMB daha önce verdiği mesajlara paralel olarak Fed kararının hemen ardından bu yönde adımları zaten bekliyorduk" dedi ve ekledi:
"Bu adımlar şu açıdan önemli: TCMB açıkladığı sadeleştirme adımlarına 'devam ediyorum' mesajı veriyor ki bu da 22 Aralık'ta politika faizinin artması ile sonuçlanacak bir PPK toplantısı anlamına geliyor."
Tahvil-bono piyasasında ise 12 Mart 2025 itfalı 10 yıllık gösterge tahvilde dün spot kapanış yüzde 10.79 seviyesinden gerçekleşirken valörde 1648 itibarıyla son işlem yüzde 10.80 oldu. Bugün spot kapanışta ortalama bileşik faiz yüzde 10.73 olurken valörde son işlem yüzde 10.66 oldu.
Öte yandan 14 Haziran 2017 itfalı iki yıllık gösterge tahvil ise spot kapanışta ortalama yüzde 10.99 seviyesinden gerçekleşti. Bugün spot piyasada ortalama bileşik faiz yüzde 10.97 oldu.
(Redaksiyon Orhan Coşkun)