(TCMB'nin bugün attığı likidite adımlarına yönelik haberler birleştirildi, görüş eklendi)
Nevzat Devranoglu
ANKARA, 9 Mayıs (Reuters) - Merkez Bankası (TCMB) TL'deki sert değer kaybının ardından bugün 150 baz puanlık ek sıkılaştırma ile ortalama fonlama maliyetini yüzde 25.50'ye yükselterek ek sıkılaştırma adımlarına yönelirken, "dolarizasyonu caydırıcı" zorunlu karşılık adımları da attı.
TCMB bugün önce "Finansal piyasalarda yaşanan gelişmeler dikkate alınarak, 1 hafta vadeli repo ihalelerine bir süreliğine ara verilmesi kararlaştırdoğını" açıkladı. Bankanın ana fonlama aracı olan 1 hafta vadeli repo ihalelerine ara vermesi 150 baz puanlık bir sıkılaştırma anlamına geliyor.
Kararın ardından ortalama fonlama maliyeti CBTWACF= 5 işgünü içinde yüzde 24'ten 25.5'e yükselecek.
TCMB benzer bir adımı 25 Mart'ta atmış ve ortalama fonlama maliyetini 150 baz puan artışla yüzde 24'ten yüzde 25.50'ye yükseltmişti.
TCMB'nin adımı piyasada "üstü kapalı faiz artışı" olarak da biliniyor. Banka söylemlerinde ilgili sürece "ek sıkılaştırma" söylemiyle atıfta bulunuyor.
Öte yandan TL'nin yılbaşından bu yana yüzde 15'lik değer kaybı TCMB'yi tekrar ek sıkılaştırmaya döndürse de Ankara'nın duruşu ve mevcut resesyon ortamı nedeniyle kısa vadede politika faizinde bir artırım olası görünmüyor. yerel seçimleri de içeren 25 Mart -8 Nisan dönemi haricinde uzun bir süredir piyasayı sadece yüzde 24 seviyesindeki 1 hafta vadeli repo ihalesi ile fonluyordu. Haftalık vadede yüzde 24 yerine gecelik vadede yüzde 25.50 fonlamasının kullanılması durumunda ilk etapta ortalama fonlama maliyetinin çıkacağı üst nokta TCMB'nin gecelik borç verme faizi olan yüzde 25.50 seviyesi.
TCMB'nin yüzde 24 seviyesindeki politika faizinin 150 baz puan üzerinde yüzde 25.50 seviyesinde gecelik borç verme faizi yüzde 27 seviyesinde ise geç likidite penceresi faizi yer alıyor.
TCMB açıklamasında ortalama fonlama maliyetinin hangi faiz oranına yükseleceğine dair sinyal vermedi. İşlemciler ve ekonomistler ise ilk etapta ortalama fonlama maliyetinin 150 baz puan yükseleceğini öngörüyor. Daha sonra ise bunun 300 baz puana ulaşma ihtimali olsa da bankanın son kredi mercii görevini yerine getiren GLP imkanına bankaları yönlendirmeyi son dönemde tercih etmediği de biliniyor.
Ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti TCMB'nin piyasaya verdiği toplam fonlamanın maliyetini gösteriyor. AOFM'nin yüzde 24 olan bir hafta vadeli politika faizinden farklılaşması genel olarak TCMB'nin alışılagelmişin dışında bir para politikası uyguladığını da gösteriyor.
DOLARİZASYONU CAYDIRMAYI AMAÇLAYAN ZK ADIMLARI
TCMB bugün yaptığı ikinci bir açıklama ile Türk Lirası zorunlu karşılıkların döviz tesis imkânında azami oranını yüzde 40'tan yüzde 30'a indirirken yabancı para zorunlu karşılıkları ise tüm vadelerde 100 baz puan artırdığını açıkladı.
Bankacılar zorunlu karşılık adımının ise TL likiditesini sıkılaştırmaya yönelik bu sabah atılan adımı kuvvetlendirici, bankaların döviz mevduat maliyetlerini yükselterek dolarizasyonu caydırmayı amaçladığını söylediler.
TCMB'den bugün yapılan ikinci yazılı açıklamada, "Finansal istikrarın desteklenmesi amacıyla; Türk lirası zorunlu karşılıkların döviz cinsinden tesis edilebilmesi imkânı azami oranının yüzde 40'tan yüzde 30'a indirilmesine, yabancı para zorunlu karşılık oranlarının tüm vade dilimlerinde 100 baz puan artırılmasına karar verilmiştir" denildi. Açıklama şöyle devam etti:
"Türk lirası zorunlu karşılıkların döviz cinsinden tesis edilebilmesi imkânına ilişkin yapılan değişiklik sonucunda piyasaya 2.8 milyar dolar likidite verilmesi ve piyasadan 7.2 milyar TL tutarında likidite çekilmesi, yabancı para zorunlu karşılık oranlarında yapılan değişiklik sonucunda ise piyasadan 3 milyar dolar likidite çekilmesi beklenmektedir."
TCMB'nin bu açıklamasına göre likidite adımının piyasadaki döviz likiditesine anlamlı bir net etkisi olmayacak ancak TL likiditesini 7.2 milyar TL azaltacak.
Bir bankanın ALM masası yetkilisi, "TCMB'nin ilk adımı 150 baz puanlık sıkılaştırma anlamına geliyor. İkinci adım ise TL'yi daha da sıkılaştıracak ve daha önemlisi bankaların döviz cinsi mevduatlarının maliyetini artıracak. Bu şekilde bankaları daha düşük döviz mevduat faizine yönelterek yerleşiklerin dövizde yeterli getiri öngörmeyerek mevduatını TL'ye geçişi amaçlayacak" dedi.
TCMB'nin ek sıkılaştırma açıklaması öncesi 6.2420 civarında işlem gören dolar/TL ilk açıklama ile birlikte 6.21'in altını test etti. Ancak kur bu seviyelerde kalıcı olamadı. Küresel ticaret savaşları kaynaklı riskten kaçış sertleşirken bir diğer taraftan ise yerel seçimlerin iptali ardından Türkiye'ye yönelik satış baskısı da artıyor. Negatif ayrışmanın belirginleştiği dolar/TL saat 1732'de 6.2392/6.2424 ile TCMB'nin ilgili adımları öncesi seviyelerde işlem görüyor.
Seçim öncesi son işlem gününü 5.5550 seviyesinden kapayan dolar/TL TRYTOM=D3 bugün itibarıyla 6.24 seviyesini aşarken, TL'nin dolar karşısındaki değer kaybı seçimden bu yana yüzde 11'i, yılbaşından bu yana ise yüzde 14'ü aştı.