* Çin yuan kuru orta noktası belirleme yöntemini değiştirdi
* Orta noktada en keskin değişikliği yaparak %2 devalüasyona gitti
* Devalüasyon kararı ihracattaki sert düşüşü izliyor (Görüş, ayrıntılar ve geçmiş bilgi eklendi)
Pete Sweeney / Lu Jianxin
SHANGHAI, 11 Ağustos (Reuters) - Çin Merkez Bankası (PBOC) son dönemlerde gelen zayıf ekonomik verilerin ardından yuanı devalüe ederek neredeyse üç yılın en düşük seviyesine indirdi.
Merkez bankası bu kararı serbest piyasa reformu olarak tanıtırken, bazı uzmanlar yuanda uzun sürecek değer kaybının başlangıcı olabileceğinden şüpheleniyor.
Merkez bankası, piyasa etkenlerine daha hızlı tepki vereceğini belirttiği yeni yöntem çerçevesinde yuanın değerini yaklaşık yüzde 2 düşürdü. Yani dolar/yuan kurunun resmi orta noktası 6.1162'den 6.2298'e yükseltildi.
Merkez Bankası tarafından yapılan açıklamada, "Çin'in mal ticareti görece yüksek düzeyde fazla vermeyi sürdürdüğü için reel efektif yuan kuru, küresel para birimleri karşısında görece güçlü kalmaya devam ediyor ve piyasa beklentilerinden sapma gösteriyor. Bu nedenle piyasanın ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde yuanın orta noktasını daha da iyileştirmek gerekmektedir" denildi.
PBOC kararı, "tek seferlik değer kaybı" olarak nitelerken, ekonomistler ülkenin son dönemdeki güçlü yuan politikasından vazgeçtiğine işaret eden bu değişikliğin ne anlama geldiği konusunda farklı görüşler dile getiriyorlar.
Güçlü yuan politikası yurtiçi tüketimi ve yurtdışı yatırımları artırmayı amaçlıyordu.
Ekonomist Patrick Chovanec, "Uzun süredir yuan politikasında çizgisini koruyan merkez bankasına saygı duyuyorum. Her ne kadar devalüasyonla ekonomik büyümeyi hızlandırmak gibi eski yöntemler çekici olsa da aslında çıkmaz bir yol" dedi.
Chovanec yuandaki devalüasyonun piyasada şu an var olan arz talep koşullarını daha iyi yansıtabileceğini, ancak ekonomide ağırlığın düşük katma değerli imalattan tüketime kaydırılmasını gerektiren "acı verici" dönüşüm hedefine güçlü yuan politikasının cevap vereceğini belirtti. "Dünyanın Çin'den gelecek daha yüksek arzdan ziyade talebe ihtiyacı " dedi.
Shanghai merkezli Founder Securities ekonomisti Guo Lei ise, yuandaki devalüasyonun ihracatçıların sorunlarına bir çare olmayacağını, ancak çok daha büyük bir sorun olan deflasyon baskılarını hafifletebileceğini belirtti.
Hafta sonu açıklanan verilere göre Çin'in ihracatı başlıca ticari ortakları Avrupa, ABD ve Japonya'da talebin düşmesiyle beraber yüzde 8.3 gerilerken, üretici fiyatları dört yıldır düşüş kaydediyor.
Üretici fiyatlarının küresel emtia fiyatlarındaki çöküşten kaynaklandığı belirtilse de ülkenin Japonya'nın on yıllardır muzdarip olduğu deflasyon sarmalına kapılacağından endişe ediliyor.
Dünyanın ikinci büyük ekonomisi Çin bu yıl gözle görülür bir yavaşlama yaşarken, bazı uzmanlar büyümenin 2015 hedefi olan yüzde 7'nin altında olacağını tahmin ediyor. Bu hedef tutturulsa bile ekonomi son 25 yılın en düşük büyümesini kaydedecek.
KUR YÖNETİMİ
Spot dolar/yuan kuru TSİ 1100 itibariyle merkez bankasının belirlediği yeni orta noktanın yüzde 1.5 üzerinde 6.3185 seviyesinde işlem görüyor.
Şu anki kur rejimine göre yuan spot piyasada CNY=CFXS belirlenen orta noktadan yüzde 2 aşağı veya yukarı gidebiliyor.
Merkez bankası daha önceleri orta noktayı döviz sepetine göre belirlenen gizli bir yönteme göre belirliyordu. Birçok uzman Çin yönetiminin hedefleri doğrultusunda piyasayı yönlendirmek için bu yöntemi kullandığını düşünüyordu.
Yeni yönteme göre yatırımcıların varlıklarını yuandan çıkarmaları önümüzdeki dönemde yuanın daha da değer kaybetmesine yol açabilir.
Yuan Mart ayından bu yana gün içinde yüzde 0.3 gibi çok dar bir bant içinde hareket ediyordu. Bugünkü kararın ardından ise yuan spot piyasada Eylül 2012'den bu yana en düşük düzeyi gördü.
Tüm bunlara karşılık bazı ekonomistler de kur rejimindeki bu değişikliğin ihracattaki düşüşe bir tepkiden ziyade Beijing'in Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) borç verme işlemlerine temel oluşturan SDR adlı rezerv para birimleri sepetine yuanı dahil etmek için attığını belirtiyorlar.
FXpro analisti Angus Campbell, "Merkez bankası yuanın daha fazla serbest dolaşımda olması ve el değiştirebilmesini istiyor. Bunlar aynı zamanda IMF'nin rezerv (para birimi) onayı vermesi için zorunlu ve (yuanın) daha geniş bir bantta işlem görmesini sağlayacak" dedi.