Nevzat Devranoglu
ANKARA, 30 Mart (Reuters) - Koronavirüsün dünya genelinde insanları daha az temasla yaşamaya yönlendirmesi, aynı yöndeki sınırlamalar ve bunların birçok ekonomiyi durma noktasına getirmesiyle TL cinsi yatırım araçlarında ve küresel piyasalarda satış baskıları devam ediyor.
Bu sabah itibarıyla dünya ekonomilerinin uzunca bir süre durabileceği endişesi satış baskısının ana gerekçesi konumunda.
Dolar/TL geçen hafta Eylül 2018'den beri ilk kez 6.60'ın üzerini test ettikten sonra merkez bankaları ve hükümetlerin açıkladığı önlemlerle 6.38'e kadar geriledi. Bu düşüş global piyasalarda da olduğu gibi geçici bir iyimserlik getirebildi. Kur haftayı 6.45'li seviyelere yükselerek tamamladı.
Dolar/TL bu sabah itibarıyla saaat 0906'da 6.4865/6.4950 seviyesinde işlem görüyor. Aynı saatte sepet bazında TL 6.8407/6.8509, euro/TL 7.1954/7.2069 seviyesindeydi.
TL yılbaşından beri bakıldığında; ruble, peso, real ve rand ise kıyaslandığında daha iyi bir performans gösteriyor. Bankacılar bu gelişmede kamunun artan döviz arzı ve petrol fiyatlarındaki sert düşüşün belirleyici olduğunu belirtiyorlar.
Geçen hafta iyimserliğin temel gerekçesi ise küresel merkez bankaların ve hükümetlerin ekonomik etkileri sınırlamak adına attıkları trilyonlarca doları bulan adımlar olmuştu. Fed ayrıca emsali görülmemiş bir adım da atarak kurumsal krediler için doğrudan destek vereceğini bile açıklamıştı. endeksinde sene başından bu yana görülen değer kaybı geçen hafta kapanışa göre %23 aynı dönemde bankacılık endeksindeki kayıp ise %28 oldu.
Asya borsaları ve petrol fiyatları bu sabah da, koronavirüs nedeniyle dünya ekonomilerinin uzunca bir süre durabileceği ve merkez bankalarının eşgüdümlü tedbirlierine rağmen dünya ekonomisinin tahrip olacağı kaygılarıyla geriledi. kayıp TL'deki değer kaybında da belirleyici oldu. JPMorgan (NYSE:JPM)'ın tahminine göre yılın ilk yarısında dünya genelindeki gayrisafi yurtiçi hasıla yıllık bazda %10.5 düşecek.
Brent ham petrolünün en yakın vadeli varil fiyatı LCOc1 %6.7 düşerek 23.25 dolar seviyesine gelirken, ABD hafif ham petrolü CLc1 ise %5.4 gerilemeyle 20.34 dolar seviyesine geldi. Türkiye'de de yayılımı devam ederken sosyal ve ekonomik hayat da her geçen gün daha da etkileniyor. Türkiye'de vaka sayısı dün gece itibarıyla 9,217'ye ulaştı, 131 kişi de hayatını kaybetti. Bakanı Süleyman Soylu Türkiye'de hayatın durma noktasına geldiğini eve çekilmenin %95 seviyesine ulaştığını belirtti. Üretim, tedari ve sağlık dışında bir izolasyonun sağlandığını belirten Soylu "Şimdi sokağa çıkma yasağı koyulabilir de... Hiçbir tedbir almaktan çekinmeyiz" dedi. tedbirlerin Türkiye ekonomisine etkisi de piyasalarda yakından takip edilen bir süreç.
Merkez Bankası Başkan Yardımcı Oğuzhan Özbaş, TCMB'nin elinde geniş ve etkili bir araç seti olduğunu, bunları güçlü ve hızlı bir şekilde kullandıklarını ve gerektikçe de kullanabileceklerini söyledi. aylarındaki güçlü seyir nedeniyle ilk çeyrek genelinde yüksek oranlı büyüme öngördüklerini belirten Özbaş, seyahat harcamaları dışında tüketimde henüz belirgin bir zayıflama sinyali almadıklarını da belirtti.
Reuters'ta geçen hafta yayımlanan bir analizde de dikkat çekildiği üzere koronavirüsün etkileri global ölçekte ülkelerin ekonomilerini altüst ederken, Türkiye'de de büyümeye ciddi etkiler bekleniyor. yakından takip edilen bir diğer etki ise işsizlik. Prof. Seyfettin Gürsel işsizlikte etkinin Mart döneminden itibaren hissettirmeye başlayacağını ardından ise etkinin "Giderek bir tsunami boyutu" kazanacağını belirtiyor. 100 baz puanlık faiz indiriminin de aralarında yer aldığı adımları sonucunda geçen hafta açıkladığı verilere göre brüt rezervleri 1 haftada 104 milyar dolardan 93.5 milyar dolara geriledi.
TCMB ayrıca uyguladığı likidite adımlarıyla ortalama fonlama maliyetini de %9.24 ile politika faizinin 50 baz puan altına getirmiş durumda. bono piyasasında ise getirilerde yukarı yön sürüyor. Yıl başında tek haneye yaklaşan gösterge 10 yıllık tahvilde bileşik getiri Cuma günü spot kapanışta ortalama %13.08 seviyesindeydi.
Türkiye'nin beş yıllık kredi iflas takası (CDS) primi ise Cuma günü 580 seviyesini aştıktan sonra bugün 490/510 puan civarında bulunuyor. CDS'ler yılbaşında 20 ayın en iyi risk iştahına işaret eden 240 puanda bulunuyordu.