İSTANBUL, 14 Mart (Reuters) - Ankara saldırısının piyasa üzerindeki olumsuz etkisi gelişmekte olan piyasalara dönük iyimserlik nedeniyle sınırlı kalırken, altı aydan kısa süre zarfında başkentteki üçüncü saldırının güvenlik endişelerini artırması ve benzer saldırıların devam edebileceği kaygısı orta vadede tüketim ve yatırım kararlarını olumsuz etkileyebilir.
Ankara Kızılay'da seyir halinde patlayıcı yüklü bir araçla otobüs durağında bekleyen sivillere yönelik gerçekleştirilen saldırıda 37 kişi hayatını kaybetti. Dünkü saldırı yine Ankara'da 17 Şubat'ta TSK personelini taşıyan servis araçlarına bomba yüklü araçla yapılan ve 29 kişi hayatını kaybettiği saldırıdan yaklaşık bir ay sonra meydana geldi. Ankara'da Ekim 2015'te ise ülke tarihinin en kanlı intihar saldırısı yaşanmış ve 100'den fazla kişi ölmüştü.
"Terör saldırılarının tüketici ve iş dünyasının güveni üzerindeki etkisini kestirmek zor. Ancak turist sayısının düşerek büyümeyi ve cari açığı olumsuz etkileyeceğini söyleyebiliriz" diyen Global Source Partners Analisti Atilla Yeşilada, şunları söyledi:
"Büyük bir şehirde bir alışveriş merkezi ya da sinema gibi bir yeri hedef alınması tüketici davranışını etkileyerek ekonomiye zarar verebilir. Geçmişte bu tür olayların piyasa üzerindeki etkisi kalıcı olmadı, ancak bu defa farklı olabileceğini düşünüyorum. Türkiye'nin politik risk algısının kademeli olarak arttığı aşikar ve ülke artık uzun vadeli yatırımcılar için güvenli değil."
TÜİK verilerine göre, ekonomik güven endeksi Şubat'ta bir önceki aya göre yüzde 14.8 azalışla 71.46'ya gerileyerek, verinin hesaplanmaya başladığı Ocak 2012'den beri en düşük değeri almıştı. Reel kesim güven endeksi ise Eylül 2015'te 99.1 ile üç yılın en düşük seviyesini gördükten sonra toparlanarak Şubat ayında 104.5'e kadar yükseldi.
Avrupa Merkez Bankası'nın para politikasında genişlemeci adımlar atması ve Fed'in faizlerin daha önce öngörülen hızda artırmayacağı beklentisi gelişmekte olan piyasaları desteklemeye devam ederken, dolar/TL'nin dün akşamki saldırıya verdiği tepki de sınırlı kaldı.
Dolar/TL, 1204 itibariyle 2.8836/2.8843 seviyesinden işlem görürken, Cuma günü 3.5 ayın en düşük seviyesi olan 2.8650 seviyesini test etti.
"Ankara saldırısının ardından TL fazla değişim göstermedi ve olumlu global yatırımcı algısından faydalanmaya devam etti" diyen Finansbank Ekonomisti Deniz Çiçek, "Bu muhtemelen politik istikrar üzerindeki potansiyel risklerin bir ölçüde Türkiye'nin ülke risk primine dahil edilmiş olmasından kaynaklanıyor. Ancak jeopolitik gelişmelerin zaten sıkıntıda olan turizm sektörünü daha fazla vurması, büyüme ve ödemeler dengesi görünümünü bozmasıyla orta vadede bunun bazı yansımaları olabilir. Sonuç olarak Türkiye'nin dahil olduğu çatışmaların artması olasılığına karşı temkinli duruşumuzu koruyarak kısa vadeli fiyatlamaların mevcut seviyelerinin riskleri karşılamak için yetersiz olduğu yönündeki görüşümüzü koruyoruz" dedi.
Türkiye'nin borçlarını iflasa karşı sigortalamanın maliyetini gösteren beş yıl vadeli CDS'leri kasım başında 235 baz puan civarında iken Ocak ayı ortasında emtia fiyatlarındaki düşüş ve küresel ekonomik büyümenin yavaşladığına yönelik endişelerle 314 baz puan seviyelerine yükseldi. Cuma günü 248 baz puan civarında kapanan CDS'ler bugün de aynı seviyelerde bulunuyor.
Çiçek, CDS'lerde anlamlı bir değişim görülmemesini jeopolitik risklerin halihazırda fiyatlara yansımış olmasına bağlarken, "Yeni risklerin ortaya çıkması ve istikrarsızlığın tırmanması durumunda CDS'lerin daha önce gördüğü 300 baz puan seviyesine kalıcı olarak yükseldiğini de görebiliriz" dedi.
Sivilleri hedef alan saldırılar ilk aşamada özellikle turizm sektörünü olumsuz etkiliyor. Turizm gelirleri 2015'te iç güvenlik endişeleri ve Rusya-Ukrayna gerginliği başta olmak üzere bölgedeki jeopolitik endişelerle bir önceki yıla göre yüzde 8.3 azalışla 31.46 milyar dolar oldu. Kasım ayında Rus uçağının düşürülmesi ile iki ülke arasında artan gerilim de Rus turist sayısında sert azalışa neden oldu.
Ocak ayında Türkiye'de gelen yabancı ziyaretçi sayısı yüzde 6.4 azalırken, Rus turist sayısı yüzde 57 geriledi.
Saldırıların sivilleri hedeflemesi ve bazı ülkelerin vatandaşlarına seyahat uyarılarında bulunmasının halihazırda zor durumdaki turizmi daha da olumsuz etkileyeceğini söyleyen Türkiye Otelciler Birliği (TUROB) Başkanı Timur Bayındır, "Bu tür olayların dünyanın neresinde olursa olsun o ülkenin turizmine yansımaları mutlaka oluyor. Bu yıl turizmciler olarak artık ne bir hedef, ne bir beklenti yok. Artık 'su nereye akarsa' diyoruz" diye konuştu.