Investing.com - TÜİK’in bugün açıkladığı rakamlara göre Türkiye ekonomisi yılın 2. Çeyreğinde %9,9 daraldı.
Ağustos 2018’de ABD ile yaşanan yaptırım krizi sonrasında döviz kurlarının rekor kırması ve artan maliyetler nedeniyle GSYİH 4. Çeyrekte %3 daralmıştı. 2019’un ilk çeyreğinde %2,6; 2. Çeyreğinde %1,5 daralan GSYİH, 3. Çeyrekte %0,9; 4. Çeyrekte ise %6 artış gösterdi.
2020’nin ilk aylarında göstergelerde yaşanan iyileşmeye karşın dünyada etkili olan koronavirüs salgını ülkemizde de 11 Mart itibariyle görüldü. İlk vaka tespitinin ardından Mart ayının sonunda alınan küresel sıkı önlemler ülkemizde de uygulandı ve ilk çeyrek büyüme %4,5 ile beklenti altında kaldı.
Nisan ayının tamamında kapalı olan ekonomi Mayıs ayında kademeli olarak açıldı ve neredeyse tüm dünyada yaşanan bu karantina sürecinde ABD ekonomisi 2. Çeyrekte %30; Euro Bölgesi %12; Almanya %9 ve Fransa %13 üzerinde çok sert daralma yaşadı. Ülkemizde de sıkı karantina önlemleri nedeniyle ekonomik faaliyetler durdu ve bunun etkisiyle 2. Çeyrekte % daralma yaşandı.
TÜİK verilerine göre;
GSYH 2020 yılı ikinci çeyrek ilk tahmini; zincirlenmiş hacim endeksi olarak, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %9,9 azaldı.
GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2020 yılı ikinci çeyreğinde bir önceki yıla göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak; tarım %4,0, bilgi ve iletişim faaliyetleri %11,0, finans ve sigorta faaliyetleri %27,8, gayrimenkul faaliyetleri %1,7 arttı. Sanayi %16,5, inşaat sektörü %2,7, hizmetler %25,0, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri %16,5, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri %2,4 ve diğer hizmet faaliyetleri %18,0 azaldı.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe göre %11,0 azaldı. Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, 2020 yılı ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %10,0 azaldı.
Üretim yöntemiyle GSYH tahmini, 2020 yılının ikinci çeyreğinde cari fiyatlarla bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %1,3 artarak 1 trilyon 041 milyar 643 milyon TL oldu. GSYH'nin ikinci çeyrek değeri cari fiyatlarla ABD doları bazında 153 milyar 180 milyon olarak gerçekleşti.
Devletin nihai tüketim harcamaları, 2020 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak %0,8 azaldı. Yerleşik hanehalklarının tüketim harcamaları %8,6, gayrisafi sabit sermaye oluşumu %6,1 azaldı.
Mal ve hizmet ithalatı, 2020 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak %6,3, ihracatı ise %35,3 azaldı
İşgücü ödemeleri, 2020 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %0,5 artarken net işletme artığı/karma gelir %2,4 azaldı.
İşgücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payı geçen yılın ikinci çeyreğinde %36,7 iken bu oran 2020 yılında %36,8 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise %45,0'dan %43,9'a düştü.
Yazar: Şenay Şerefoğlu