Yazar – Geoffrey Smith
Investing.com – Rusya, Kırım'a giden köprü bağlantısına yapılan saldırıya Ukrayna'daki sivil hedefleri hedef alan füze yağmuruyla karşılık verdi. Politikacılar Bretton Woods Kurumlarının sonbahar toplantıları için Washington'a akın ediyor. Fed’in sıkılaştırma politikasında bir duraklama belirtisi olmazken hisse senetleri açılışta biraz daha düşecek gibi görünüyor. İngiltere Merkez Bankası (BoE), bu hafta sonuna kadar İngiltere devlet tahvilleri için bir güvenlik ağı oluşturacak. Petrol de Cuma günü gördüğü yüksek seviyelerden biraz geriledi.
İşte 10 Ekim Pazartesi günü finans piyasalarında bilmeniz gerekenler:
1. Rusya, köprü saldırısına misilleme olarak Ukrayna şehirlerini bombaladı
Rusya, anakara Rusya ile Kırım'ı birbirine bağlayan Kerç Boğazı köprüsüne yapılan saldırıya misilleme olarak Ukrayna'ya bir füze saldırı dalgası başlattı.
Daha önceki Rus saldırılarının aksine devlet medyası, hedeflerinin sivil altyapı olduğunu gizleme girişiminde bulunmadı.
Füze saldırıları, Ukrayna'daki Rus kuvvetlerinin yeni başkomutanı General Sergey Surovikin'in ilk eylemi oldu ve Başkan Vladimir Putin'in, etrafındaki aşırı şahinlerin baskısı altında savaşı yeni bir seviyeye geçirdiğine işaret ediyor. Rusya'nın gösterge hisse senedi endeksi buna tepki olarak %12 düşerken 10 yıllık devlet tahvili getirisi 25 baz puan artışla %10,16'ya yükseldi.
Putin daha önce, Kırım'ın 2014 yılında Rusya'ya zorla bağlanmasının prestijli ve son derece hassas bir sembolü olan Kerç Köprüsü'ne yapılan saldırıyı, askeri yakıt malzemesi taşıyan bir treni hedef almasına rağmen "terör eylemi" olarak nitelendirmişti.
2. IMF ve Dünya Bankası toplantıları
Dünya maliye bakanları ve merkez bankacıları; ABD'nin faiz artırımlarının, özellikle de dolar ve dolarla fiyatlandırılan tüm emtia fiyatlarını şişirerek dünya ekonomisi için giderek artan sorunlara yol açtığı bir dönemde Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankasının sonbahar toplantıları için Washington’a akın etmeye başladı.
IMF'nin yeni Dünya Ekonomik Görünüm Raporunda hem bu yıl hem de 2023 yılı için küresel büyüme tahminlerinde büyük bir düşüş olmaması epey sürpriz olacak.
Sri Lanka'dan Zambiya'ya ve doğal olarak Ukrayna'ya kadar pek çok ülke bu yıl yabancı alacaklılara karşı yükümlülüklerini yerine getirmekte zorlandıkları için IMF ve Dünya Bankasından yardım isteyerek dünyanın acil kredi verme kapasitesini daha da zorladı. IMF, 2020'de COVID-19 salgınının başlamasından bu yana 93 ülkeye 250 milyar doların üzerinde ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgal ettiği Şubat ayından bu yana 16 ülkeye 90 milyar dolar daha borç taahhüt etti.
3. İstihdam raporunun ardından hisse senetleri düşüşte
ABD borsaları, Eylül ayına ait istihdam raporunun ardından haftayı olumsuz bir şekilde kapattıktan sonra bir miktar daha düşüşle açılmaya hazırlanıyor. Rapor, istihdamın hala nispeten hızlı bir şekilde arttığını gösterdi.
Dow Jones 36 puan düşerken S&P 500 %0,2 ve Nasdaq 100 %0,4 düşüş yaşadı. Üç ana nakit endeksi geçen hafta %0,6 ile %1,5 arasında değer kaybetmiş ve son bir ayda %9 ile %12 arasında düşüş kaydetmişti.
İlgi çekebilecek hisse senetleri arasında; Eylül ayında Çin'deki satışlarının aylık rekora ulaşarak bu yılın başlarında Şangay'da COVID-19 ile ilgili karantinadan sonra iyi bir şekilde toparlanmaya devam ettiğini gösteren verilerin ardından Tesla (NASDAQ:TSLA) yer alıyor. Piyasanın geri kalanı, Cuma günü ciddi bir şekilde başlayacak olan üçüncü çeyrek kazanç sezonunun gölgesinde.
4. BoE Gilt güvenlik ağı oluşturuyor ancak sterlin düşüşte
İngiltere hükümeti, finans piyasalarından gelen baskılara boyun eğerek harcama planlarının yayımlanmasını 31 Ekim'e çekti. Bu durum; vergi kesintileri ve enerjinin finanse edilmediği, sterlin ve devlet tahvili fiyatlarında keskin bir düşüşe yol açan “mini bütçenin” ardından İngiltere piyasalarının maruz kalacağı belirsizlik dönemini kısaltıyor.
Bu arada BoE; Gilts'teki (devlet tahvili) düşüşün bir sonucu olarak hala likidite sıkıntısı çeken emeklilik fonlarının, marj çağrılarını karşılayabilmelerini sağlamak adına planlı varlıklarının son haftası için günlük Gilt ihalelerinin maksimum boyutunu artıracağını söyledi.
BoE ayrıca bu haftanın sonunda yapılacak son Gilt ihalesinin ardından bir dizi düzenli borç verme operasyonuna geçeceğini söyledi – bu değişim, para arzını ve dolayısıyla hükümetin eylemlerinden kaynaklanan enflasyonist baskıları kontrol altında tutmayı amaçlıyor. Sterlin %0,2 düşüşle 1,1065 dolara gerilerken Gilts etkilenmedi: 2 yıllık getiri 17 baz puan artışla %4,23'e, 10 yıllık getiri ise 12 baz puan artışla %4,37'ye yükseldi.
5. Yellen OPEC'i kınarken petrol, yüksek seviyelerden geri çekildi
Ham petrol fiyatları, altı haftanın en yüksek seviyelerinden geriledi ancak ABD'nin talebi ve OPEC ve müttefiklerinin ay sonunda üretimde büyük bir kesintiye gitme ihtimali ile iyi bir destek görmeye devam ediyor.
ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, hafta sonu Financial Times'a verdiği demeçte OPEC+’nın üretimi kısma kararının "yararsız ve akılsızca" olduğunu söyledi.
Yellen; Putin rejimini zayıflatırken dünya piyasalarına arzın devamlılığını sağlamayı umarak uluslararası alıcıların Rus petrolü için ödediği fiyatı sınırlama planı üzerinde çalışan G7 bakanlarından biri.
Yellen, "Fiyatları aşağı çekmek, özellikle yüksek enerji fiyatlarından muzdarip gelişmekte olan ülkelere yardımcı olacak bir şey." dedi.
WTI vadeli işlemleri %0,4 düşüşle 92,25 dolar olurken Brent %0,6 azalarak 97,38 dolara geriledi.
6. TCMB’nin faiz indirimine devam etmesi bekleniyor
Son günlerde faiz söylemlerine ağrılık veren Cumhurbaşkanı Erdoğan, hafta sonu yaptığı açıklamasında görevde olduğu sürece faiz indirimlerinin süreceğini belirtti. Piyasalar hem gelen açıklamalar hem de son iki toplantıda yeniden faiz indirilmesiyle Merkez Bankasının 20 Ekim’deki PPK toplantısında faiz indirimi yapmasını bekliyor. Yılın tek haneyle kapılması beklendiği için bu ayki toplantıda 100 ya da 200 baz puan aralığında bir indirim olabileceği düşünülüyor.
Türkiye’de enflasyon Eylül’de %83’e yükselirken faiz de %12’ye düşürüldü ve enflasyon – faiz makası %71 ile rekor seviyeye çıktı.