Yazar – Geoffrey Smith
Investing.com – Rusya, dünyanın on yıllardır gördüğü en büyük toprak gaspına resmiyet kazandırıyor. ABD Ağustos ayı kişisel gelir ve harcama verilerini açıklayacak. Hisse senetleri, Facebook sahibi Meta Platforms ve hatta Amazon’da görülen zayıflık işaretleri nedeniyle baskı altında. Euro Bölgesi'nin enflasyon oranı %10'a ulaştı ve Avrupa’nın enerji bakanları, yaklaşan enerji krizinin nasıl hafifletileceği konusundaki görüş ayrılıklarını hala gideremedi.
İşte üçüncü çeyreğin son günü olan 30 Eylül Cuma günü finans piyasalarında bilmeniz gerekenler:
1. Rusya’nın toprak gaspı
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna'nın dört bölgesini resmen ilhak eden bir kararname imzalayarak dünyanın en az otuz yıldır görmediği boyutta bir toprak gaspı gerçekleştirdi ve Sovyetler Birliği'nin çöküşünden bu yana Rusya'nın uydu devletleri üzerindeki kontrolünü yeniden tesis etme yolunda en büyük adımı attı.
Bu adım; geçtiğimiz hafta sonu Zaporijya ve Harson bölgelerinde silah zoruyla, Donetsk ve Luhansk'ta ise yoğun baskı altında yapılan ve BM Genel Sekreteri Antonio Guterres tarafından kınanan referandumların ardından geldi. Ukrayna, ABD, İngiltere ve AB bu eylemleri asla tanımayacaklarını açıkladı.
Putin kararnameyi, Rus güçlerinin Ukrayna'nın doğusunda yeni bir yenilginin eşiğine geldiği, Donetsk bölgesindeki Lyman kasabasını boşaltmak zorunda kaldığı ve Moskova'nın güneydeki birliklerine ikmal yapma görevini daha da zorlaştırdığı bir günde imzaladı.
2. Meta’da işe alımlar durdurulurken Amazon çağrı merkezlerini kapatacak
Facebook ve Instagram’ın sahibi Meta Platforms (NASDAQ:META), 18 yıllık tarihinde büyüme dışında bir şey bilmeyen bir şirket için nadir görülen bir tasarruf sürecinde işe alımları dondurup maliyetleri düşürmeye çalışacak. Bu hafta başında yaklaşık dört yılın en düşük seviyesine inen Meta hisseleri, giderek artan bir maliyet sorununu ele aldığına dair rahatlamayla piyasa öncesi işlemlerde %1,1 yükseldi.
Öte yandan Bloomberg, Amazon'un (NASDAQ:AMZN) ABD'deki beş çağrı merkezinden biri hariç hepsini kapatacağını, zira Amazon'un da maliyetleri kontrol altında tutmak için mücadele ettiğini bildirdi. Bloomberg'in haberine göre Amazon, bunun yerine uzaktan çalışma rejimini benimsemeye çalışacak.
Apple'ın (NASDAQ:AAPL) iPhone üretiminde artış planını iptal edeceği yönündeki haberlerle birlikte yavaşlamanın, son on yılın çoğunda ABD piyasasını destekleyen mega-sermayeli hisse senetlerine bile ulaştığı izlenimi doğuyor.
3. Hisse senetleri son yedi hafta içinde altıncı haftasını da düşüşle kapatmaya hazırlanıyor; gözler kişisel gelir ve harcama verilerinde
ABD hisse senetleri, yavaşlamadan kaynaklı Perşembe günü yaşadığı kayıpları kısmen telafi etmeye hazırlanıyor ancak yine de yedi hafta içinde altıncı kez haftayı kayıpla kapatma yolunda ilerliyor.
Dow Jones 201 puan yükselirken S&P 500 ve Nasdaq 100 biraz daha fazla artış yaşadı.
İlgi önce, TSİ 15.30’da açıklanacak olan Ağustos ayı kişisel gelir ve harcama verilerinde ve – unutulmuş olabilir ama – Fed’in tercih ettiği enflasyon ölçümü olan kişisel tüketim harcamaları (PCE) fiyatlarının Ağustos ayına ait okumasında olacak.
Ardından Başkan Yardımcısı Lael Brainard, New York Fed Başkanı John Williams, Richmond Fed Başkanı Tom Barkin ve Cleveland Fed Başkanı Loretta Mester konuşma yapacak.
4. Euro Bölgesi’nde enflasyon %10'a ulaştı
Avrupa Merkez Bankası (ECB) için ufukta rahatlama görünmüyor. Eylül ayında Euro Bölgesi'nin enflasyon oranı; Almanya ve Hollanda'daki sert yükselişlerin, Fransa ve İspanya'daki zayıf eğilimleri dengelemesi ile %10'a yükseldi.
Almanya ve İtalya'nın işsizlik rakamlarının beklenenden daha iyi çıkması nedeniyle iş gücü piyasasından iyi haberler geldi ancak olağanüstü bir yaz turizm sezonunun sona ermesiyle, bu tablonun da bozulması muhtemel. Almanya'da çalışan kişi sayısı Ağustos ayında zaten zirveye ulaşmıştı.
Avrupa'nın diğer bölgelerinde yaşanan gelişmelerde ise Başbakan Liz Truss ve Maliye Bakanı Kwasi Kwarteng'in, Bütçe Sorumluluk Ofisi (OBR) ile nihayet bir araya gelmesiyle sterlin bütçe öncesinde bulunduğu seviye olan 1.12 dolara geri döndü. Kwarteng'in, OBR'nin mini bütçenin etkilerine ilişkin bağımsız bir değerlendirme yayımlamasına izin vermemesi, bütçenin ardından sterlinde yaşanan düşüşün arkasındaki ana etkenlerden biri olmuştu.
5. OPEC+'nın üretim kotasını azaltma planları öncesinde petrolde sıçrama yaşandı
OPEC+’nın önümüzdeki haftaki toplantıda üretim kotalarını tekrar düşüreceğine dair haberlerin ve dolardaki zayıflamanın piyasayı desteklemesiyle birlikte ham petrol fiyatları, 80 doların üzerine çıktı.
Üye devletlerin, halihazırda kotalarını günde 3 milyon varilden fazla bir farkla karşılayamadığı göz önüne alındığında bunun gerçek üretim hacimleri üzerinde ne gibi bir etkisi olacağı belirsiz.
Almanya'nın, bu kış enerji fiyatlarının ülke ekonomisi üzerindeki etkisini hafifletmek için 200 milyar euro’ya (198 milyar dolar) kadar kaynak ayırdığını açıklamasından bir gün sonra AB Enerji Bakanları, yaklaşan enerji krizini hafifletmenin yollarını bulmak üzere tekrar bir araya geldi.
WTI %0,4 artışla 81,54 dolardan işlem görürken Brent %0,4 artışla 87,50 dolar oldu.
6. Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan faiz açıklaması
Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu hafta içinde katıldığı TV yayını ve toplantılarda Merkez Bankasının faiz indirimine devam etmesi gerektiğini söyledi.
Faizin tek hanelerde olması gerektiğini belirten Erdoğan gelecek toplantılarda faiz indirimlerinin devam edeceğinin mesajını verdi. Faiz açıklamalarına tepki vermeyen dolar kuru 18,50’li seviyelerde işlem görüyor. Kur, hafta başında 18,76 ile tarihi zirveyi görmüştü.