Yazar – Geoffrey Smith
Investing.com – Bu yıl Cadılar Bayramı partisinde insanları korkutmak ister misiniz? Şu an herkesi korkutan şeyin kılığına girin – küresel bir tedarik zinciri.
Ama önce spoiler uyarısı verelim: bu kostümü kendiniz yapmak zorundasınız. Vietnam’da kostümü yapan fabrika, aylar süren karantinanın ardından henüz açıldı ve Ho Chi Minh City’de karşılaşsanız bile bunu taşıyan gemi, Long Beach limanının dışında demir atan 70 diğer geminin arkasında sıraya girmek zorunda kalacaktır.
ABD limanlarındaki sıkışıklık, tedarik zinciri krizinin en azından kısmen talep meselesi olduğunu iyi bir şekilde hatırlatıyor: ABD Eylül ayında 287 milyar dolar ile 2018’de Trump döneminin zirvesini 58 aşarak rekor kırdı. Perakendeciler ve imalatçılar da aynı şekilde, önümüzdeki tatil sezonunun büyük bir mücadele olacağını aylardır biliyor ve ona göre siparişleri erkenden almak için yarışıyor.
Tüm bunlar, Çin'de Covid-19 ile ilgili işyeri kısıtlamalarının ve ara sıra sokağa çıkma kısıtlamalarının devam ettiği bir zamanda oldu. Sistemin çatırdamasına şaşmamalı.
Tedarik zincirleri, içinde bulunduğumuz ve devam eden kazanç döneminde korkutucu haberler veriyor. Toyota’dan 7203 Kimberly-Clark’a KMB ve Whirlpool’a WHR kadar birçok şirket, bileşen ve işgücü kıtlığının sektöre vereceği zarara ilişkin tahminlerini yükseltiyor.
Pandemi sonrası manzaranın dramatik tuhaflığı daha genel ve tehditkar bir şeye dönüştüyse ortaya ne çıktı?
Dünyanın merkez bankacıları ve Maliye Bakanları, IMF’nin yıllık toplantısında bir araya geldi ve fiyatlardaki artış konusunda beklentilerle ilgili genel farkındalık, en azından bazı ülkelerde ve bazı ürünler için bu eğrinin düzleşmesi oldu.
Kanada Bankası Yöneticisi Tiff Macklem özetleyerek “tüm ülkelerimizde tüm bunların anlamı, enflasyonun – enflasyon ölçümünün – düşmesinin biraz daha zaman alacağı.” dedi.
Eylül sonunda bir raporda Apple’ın AAPL, önemli parçaları tedarik edemediği için yeni iPhone 13 serisinin sevkiyatlarını düşürmeyi planladığı bildirildi. Bu, genel çip kıtlığını yalnızca düşük ücretli, düşük teknolojili müşterilere zarar veren bir şey olarak reddeden herkes için uyandırma çağrısı oldu.
Geçen hafta Snap SNAP, sosyal medya şirketlerinin ve diğer lüks yazılım tabanlı şirketlerin bile nihayetinde üreticiler ve perakendeciler ile aynı gıda zincirinde yaşadığını göstererek, reklamverenlerin bütçelerini azalttığı konusunda uyardı.
Çip üreticileri bile zayıf satışlar için küresel çip kıtlığını suçluyor. Geçen hafta Intel INTC, nihai ürünlerini yapmak için ihtiyaç duydukları ve diğer şirketlerden aldıkları yarı iletkenlerin eksik olması nedeniyle çiplerini alan cihaz üreticilerinin daha az sipariş vermesi yüzünden satış hedeflerini gerçekleştiremediğini söyledi. Bu, Intel’in unutulmaz, “dizüstü bilgisayar ekosistemi kısıtlamaları” olarak özetlenebilir.
Hem imalat hem de hizmetlerin neredeyse her alanında gittikçe daha çok kullanılan yarı iletkenler, sorunun kaynağında duruyor. Ve kıtlığın ne kadar devam edeceğiyle ilgili bir fikir birliği olmasa da eğilim, bariz bir şekilde daha uzun süreceğe benziyor. Tam gaz teşvik politikaları, karantina kısıtlamaları gevşetilmiş ve tüketiciler hizmetlere harcama özgürlüğünü yeniden kazanmış olsa bile mal talebinin birçok kişinin beklediğinden daha iyi bir şekilde artmasını sağladı.
Bu da odağı tekrar denklemin arz tarafına çeviriyor. Çip fabrikası kurmak zaman alır. Ve özellikle Çin’in kesintilerine karşı savunmasız olan imalatçılar, tam olarak kullanılamayacak fabrikaların inşası için milyarlarca dolarlık yatırımlar konusunda eziyet çekiyor.
Bununla birlikte jeopolitik, bu cephede endüstriye bir dereceye kadar rahatlık sundu. Dünyanın en küçük ve en güçlü çiplerini üretebilen 150 milyon dolarlık litografi makinelerinin tek üreticisi olan ASML ASML, ABD’nin diplomatik baskısı altında Çin’i bu makinelerden mahrum bırakıyor.
Bunun meyveleri şimdi Arizona ve Texas’tan Japonua’ya kadar görülmeye başlandı. Yalnızca Intel, 20 milyar dolara yeni iki fabrikasyon tesisi kurmayı planlıyor. Samsung 005930 Texas’ta yeni bir tesis kurmak için anlaşmaya varmak üzere. Taiwan Semiconductor Manufacturing’in TSM, Japonya’da yeni büyük bir tesis inşa etmek için imza atması bekleniyor.
Tüm bu projeler zaman alacak. Samsung yeni tesisin 2024 yılında faaliyete başlamasını bekliyor. Intel CEO’su Pat Gelsinger, kıtlıkların 2023 yılına kadar devam etmesini beklediğini söyledi. Ancak nihayetinde kapasitenin senkronize şekilde genişlemesinin sadece tek bir anlamı olabilir: her zaman son derece döngüsel olan çip endüstrisi, uzun vadeli büyüme görünümüne rağmen böyle kalacak.
Arz er ya da geç talebi karşılamakla kalmayacak, aynı zamanda aşacak da (büyük olasılıkla batılı merkez bankaları, enflasyonu kontrol altına almak için faizleri artırmaya başladığında). Zirveyi görememiş olabiliriz ancak yakında görünür olacak.