Yazar: Peter Nurse
Investing.com – G-7 kurumsal vergilendirme anlaşması, Janet Yellen’in yüksek enflasyon ve faiz oranlarına ilişkin görüşleri, Wall Street’teki düşüşler, düşük ham petrol fiyatları ve sıcak konut piyasaları.
İşte 7 Haziran Pazartesi günü piyasaları hareketlendirebilecek gelişmeler:
1. G-7 vergi anlaşması
G7 gelişmiş uluslar grubu, Amazon (NASDAQ:AMZN) ve Google (NASDAQ:GOOGL) gibi çokuluslu şirketleri vergilendirme konusunda genel bir anlaşmanın bir parçası olarak en az %15 oranla minimum küresel kurumlar vergisi üzerine anlaştı.
Almanya Maliye Bakanı Olaf Scholz, “en önemli yedi endüstri ulusu bugün minimum kurumlar vergisi fikrini destekliyor. Vergi adaleti ve dayanışma açısından çok iyi haber, dünya genelindeki vergi cennetleri için ise kötü haber” dedi.
Yapımı sekiz yıl süren dönüm noktası niteliğindeki bu anlaşma, birçok kişinin büyük şirketlerin yetki alanlarını değiştirerek vergi makbuzlarında milyarlarca dolar tasarruf etmesine olanak tanıdığını söylediği küresel bir sistemin yeniden yazılmasında ileriye doğru atılmış büyük bir adıma işaret ediyor. Anlaşma, çok uluslu şirketlere, sadece merkezlerinin bulunduğu yer yerine, para kazandıkları ülkelerde vergi alınmasının önünü açıyor.
OECD Genel Sekreteri Mathias Cormann BBC radyo ile yaptığı bir röportajda “dünya çapında şu an durum öyle olmasa da daha fazla vergi ödeyecek olan çok büyük çokuluslu ABD şirketleri var” dedi.
Londra’daki toplantıdan sonra yayınlanan tebliğe göre büyük firmaların faaliyet gösterdiği ülkeler, %10'luk bir marjı aşan kârların “en az %20”sini vergilendirme hakkına sahip olacak. Bu, “en büyük ve en kârlı çok uluslu şirketler” için geçerli olacak.
Ancak bu anlaşma yürürlüğe girmeden önce aşılması gereken birçok engel olduğundan bu çokuluslu şirketlerin hisse senedi fiyatlarında büyük darbeler almaları pek olası değil.
İlgi şimdi G20 maliye bakanlarının İtalya’daki Temmuz toplantısı ile OECD’de yer alan yaklaşık 140 ülke arasında uzun zamandır devam eden görüşmelere kayacak.
Ayrıca %10 marj sınırı, çoğu teknoloji şirketine göre daha düşük kâr marjına sahip olan Amazon’u hariç tutabilir. ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, OECD’den Cormann’ın kabul edeceği şekilde e-ticaret devini de kapsamasını beklediğini söyledi.
Bununla birlikte gerçek rakamların genel anlaşmaya yerleştirilmesinin zorluğu çabucak görüldü ve son detayların, onay için derinden bölünmüş Kongre’ye sunulması gerekiyor.
2. Borsa, rekor seviyelerin yakınında konsolide oldu
ABD hisse senetleri, pozitif bir haftanın ardından rekor seviyelerin yakınında konsolide oldu ve Pazartesi günü düşük açılacak.
Dow Jones 15 puan düşerken S&P 500 %0,2 ve Nasdaq 100 %0,4 geriledi.
Cuma günü majör endeksler yüksek kapattı. Son istihdam raporu mayıs ayında 559.000 tarım dışı istihdam yaratıldığını gösterdi. Bu, beklenenin altında kalarak Fed’in üzerindeki, ultra genişlemeci para politikasını dizginlemesi yönündeki baskıyı yatıştırdı. Aynı zamanda ekonomide toparlanmaya işaret ediyor.
S&P 500 mayıs ayında kırdığı rekor seviyeye sadece %0,2 yakınlıkta ve geçen hafta %0,6 artış yaşayarak 2021 kazancını %12’nin üstüne çıkardı. Dow Jones Industrial Average ve NASDAQ Composite endeksleri de geçen haftayı bu yıl için %13 ve %7 artışla kapattı.
Pazartesi günü ekonomik takvim büyük oranda boş ve esas ilgi Perşembe günkü enflasyon rakamlarında olacak.
Kurumsal gelişmelerde: büyük teknoloji devleri, G7’nin vergi anlaşması haberleri ile gözünü kırpmadı. Amazon bu yıl İtalya’daki yatırımlarını artırma amacının bir parçası olarak kalıcı sözleşmelerle 3.000 yeni çalışanı almayı planladığını duyurdu.
Manşet hisseleri (meme stocks) da bugün ilgi çekebilir: GameStop (NYSE:GME), AMC Entertainment (NYSE:AMC) ve BlackBerry (NYSE:BB) gibi isimler, volatil ticaretteki büyük artışlara rağmen Cuma gününün kırmızı bölgede kapattı.
3. Gözler enflasyonda
Geçen hafta piyasanın ilgisi ABD’nin işgücü piyasasındaydı – bu hafta gözler enflasyona çevrildi.
Perşembe günü mayıs ayına ait TÜFE verileri paylaşılacak. Geçen ay beklenenden yüksek gelen enflasyon, artan fiyat baskılarının Fed’e teşvikleri azaltmaya başlama baskısı yapabileceği endişesi ile borsada satışlara yol açtı.
ABD ekonomisindeki toparlanma hız kazanıp enerji fiyatları yükseldiğinden yıllık TÜFE nisan ayında %4,2’ye yükselerek Eylül 2008’den beri gördüğü en büyük artışını yaşadı. Mayıs ayında da yıllık %4,7 ile önemli artışlar bekleniyor.
ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, enflasyonda ve faizlerde artışa yol açsa bile Başkan Joe Biden’in sunduğu 4 trilyon dolarlık harcama planının ABD için iyi olacağını söyleyerek yeni bir tartışma noktası açtı.
Yellen Bloomberg News ile yaptığı röportajında “on yıldır çok düşük enflasyon ve faiz oranları ile mücadele ediyoruz” dedi. “Bunların normal faiz oranı çevresine geri dönmesini istiyoruz ve işleri bir nebze rahatlatmaya yardımcı oluyorsa bu kötü bir şey değildir, iyi bir şeydir.”
15-16 Haziran’daki fed toplantısı öncesinde yayınlanacak majör ekonomi verilerinden birisi, bu enflasyon okuması ve Fed yetkilileri, toplantı öncesindeki hafta geleneksel yasak dönemine girecek.
4. Sıcak konut piyasası
Covid-19 salgınından ilk faydalananlardan birisi ABD’nin konut piyasasıydı. Sınırlı stoklar, düşük faiz oranları ve teklif savaşları, fiyatların hızla roket gibi yükselmesine yol açmıştı.
Bazı ölçümlere göre piyasa, mali krizden önceki zirvesi sırasında olduğundan daha da sıcak, o kadar ki bazı ev sahipleri, artık ikame için bir ihale savaşına girme korkusuyla satma konusunda isteksiz hale geliyor ve mevcut stoku sınırlandırıyor.
İngiltere piyasası henüz o seviyelere ulaşmış değil ancak Halifax Building Society’nin son rakamları, konut fiyatlarının yaklaşık yedi yılın en güçlü temposunda büyüdüğünü gösterdi.
Mortgage kredi kuruluşuna göre Mayıs ayında fiyatlar %1,3 büyüyerek yıllık büyüme temposunu %9,5’e çıkardı. Piyasa, emlak alımlarında geçici bir vergi indiriminden, tüketici tasarrufundaki artıştan ve virüsten kurtulmaya yönelik güvenden fayda sağladı.
İngiltere’nin mali durumu bu kadar kötü iken belki de bu, Şansölyenin oldukça hızlı bir şekilde yeniden göz atabileceği bir vergi indirimidir.
5. İran görüşmeleri öncesinde ham petrol geriledi
Pazartesi günü ham petrol fiyatları zayıfladı. Yatırımcılar, İran ve dünya güçleri arasında nükleer anlaşma üzerine yapılacak görüşmeler öncesinde kâr realizasyonu yaptı.
WTI %0,8 düşüşle 69,05 dolar olurken Brent %0,9 gerileyerek 71,25 dolara düştü.
Mayıs ayında Çin’in petrol ithalatında görülen %14,6’lık yıllık düşüş, fiyatlar üzerinde baskı yarattı ancak çoğu piyasa katılımcısının ilgisi, nükleer anlaşma üzerine İran ve dünya güçleri arasında Perşembe günü başlamak üzere Viyana’da yapılacak yeni toplantı turunda.
Başarılı bir sonuç ile İran petrolü üzerindeki ekonomik yaptırımlar kaldırılabilir ve böylece küresel pazara günlük 500.000 ila 1 milyon varil ham petrol tekrar girebilir.
Bu hafta anlaşmaya varılacağına dair Avrupalı kaynaklardan olumlu sesler yükseliyor. Ancak daha önce de bunu duyduk ve özellikle de ABD ve İran arasındaki ilişkiler Avrupa ile olandan daha gergin olduğu için en zor kararların çoğu bizi bekliyor.
Bununla birlikte ABD, Avrupa ve Çin’deki kısıtlamaların kaldırılması ile talepte yaşanan toparlanmadan dolayı petrol fiyatları bu yıl %40 üzerinde artış yaşadı.
ING analistleri bir yazıda “Temmuz toplantısında OPEC+’nın, üretimi daha da artırmayı kabul etmesini bekleyeceklerini söyleyen Rus petrol üreticilerinin gürültüsüne rağmen geçen hafta piyasa güçlüydü” dedi. “Açıkça görülüyor ki piyasa, gelişmeye devam eden talep göstergelerine odaklanmaya devam ediyor.”