Yazar – Geoffrey Smith
Investing.com – Wall Street aylık üretici fiyatları raporuna hazırlanırken Salı günü ABD’den açıklanan şok edici Ağustos ayı enflasyon raporunun etkileri, dünya piyasalarında dalgalanmaya devam ediyor. Japonya maliye bakanının döviz piyasalarına müdahale etmeye hazırlandığının sinyalini vermesiyle yen sıçrama yaşadı. Alphabet, AB'den aldığı 4 milyar dolarlık antitröst cezasına karşı yaptığı temyiz başvurusunu kaybederken AB, Rus doğal gaz ithalatına fiyat sınırı getirme planından vazgeçmiş görünüyor. Başkan Biden’in, Stratejik Petrol Rezervi’nin (SPR) yeniden doldurulabileceğinin sinyalini vermesiyle petrol fiyatları artış gösterdi – ancak bu aksiyon için önce fiyatların biraz daha düşmesi gerekecek.
İşte 14 Eylül Çarşamba günü finans piyasalarında bilmeniz gerekenler:
1. ABD TÜFE'si küresel piyasalarda etki etmeye devam ediyor
ABD'de açıklanan Ağustos ayı TÜFE raporunun yarattığı şok etkisi, küresel piyasalara da yansıdı; dolar Perşembe günkü kazançlarının çoğunu korurken Avrupa hisse senetlerinin kayıpları arttı ve piyasaların, Fed’in önümüzdeki hafta faiz oranını tam puan artırabileceği riskini fiyatlamasıyla Asya’da hisse senetleri düşüşe geçti.
Çekirdek enflasyonda beklenenden yüksek çıkan rakamın neden olduğu hissiyat değişimi, TSİ 15.30’da açıklanacak olan Ağustos ayı üretici fiyat enflasyonu rakamları ile doğrulanabilir. Bu rakamlar, şirketlerin kâr marjlarını hâlâ artırıp artıramayacağı ya da en azından koruyup koruyamayacağı konusunda daha net bir fikir verecektir. Marjlar üzerindeki baskının bir göstergesi de Salı günü Amazon (NASDAQ:AMZN) cephesinden geldi. Amazon, önümüzdeki tatil sezonu için yeterli sürücüye sahip olmayı garantilemek için 450 milyon dolar daha harcamak zorunda kaldı.
Analistler, ÜFE'nin tüketici enflasyonu ile aynı paterni göstererek benzin fiyatlarındaki düşüşün negatif bir manşet rakam oluşturmasını ancak çekirdek fiyat artışının Temmuz ayındaki %0,2'den %0,3'e çıkmasını bekliyor.
2. Japonya müdahale adımına yaklaştıkça yen yükseldi
Perşembe günü dolarda yaşanan artış, Japonya'nın, yeni desteklemek için döviz piyasalarına müdahale etmeye hazırlandığının en açık işaretini verdi.
Gazeteler, Japonya Merkez Bankasının (BoJ) döviz yatırımcılarıyla "kur kontrolleri" gerçekleştirdiğini bildirdi – bu adım, geleneksel olarak gerçek bir piyasa müdahalesi için başlangıç.
Maliye Bakanı Shunichi Suzuki gazetecilere yaptığı açıklamada, "Son hareketler hızlı ve tek taraflı ve çok endişeliyiz." diyerek müdahalenin bir seçenek olduğunu doğruladı. "Bu tür hareketler devam ederse herhangi bir seçeneği göz ardı etmeden yanıt vermeliyiz."
Finansman para birimi olarak toptan finans piyasalarında merkezi bir rol oynayan yen, dolar karşısında %1, Çin yuanı karşısında ise %1,5 oranında değer kazandı.
3. Hisse senetleri iki yılın en kötü düşüşünün ardından ÜFE öncesinde yatay seyirde
ÜFE öncesinde yatırımcılar yaralarını sarıp aynı zamanda Başkan Joe Biden'in Pazartesi günü enflasyona karşı zafer iddiasına hayret ederken ABD borsaları, açılışta ölü kedi türünde bir sıçramaya hazırlanıyor.
Dow Jones vadeli işlemleri 116 puan yükselirken S&P 500 vadeli işlemleri %0,5 ve Nasdaq 100 vadeli işlemleri %0,6 artış yaşadı. Ana nakit endeksleri, Ağustos ayı TÜFE raporunun çekirdek enflasyonun yükselmeye devam ettiğini göstermesinin ardından Salı günü son iki yılın en kötü bir günlük düşüşünü yaşamıştı.
İlgi çekebilecek hisseler arasında Google'ın Avrupa Birliği'nden aldığı 4,3 milyar dolarlık cezaya karşı yaptığı itirazı büyük ölçüde reddedilen Alphabet (NASDAQ:GOOGL) ve boğa yönlü bir güncelleme paylaşan, Zara ve Massimo Dutti'nin sahibi Inditex ADR'leri (OTC:IDEXY) yer alıyor.
4. AB, üye ülkelerin tepkisi üzerine doğal gaza fiyat sınırı koyma fikrinden vazgeçti
Avrupa Birliği, uygulaması konusunda üye devletlerin anlaşamamasının ardından doğal gaz fiyatına tavan koyma planlarından vazgeçmiş görünüyor.
Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, “Ulusa Sesleniş” konuşmasında hem petrol hem de gaz şirketlerine beklenmedik kazanç vergisi uygulanması ve toptan elektrik fiyatlarını gaz fiyatlarından ayıran bir mekanizma oluşturulması planlarını tekrarladı. Leyen ayrıca bu kış elektrik tüketiminin en yüksek olduğu dönemde zorunlu bir kesinti uygulama planlarına da bağlı kaldı ancak bunun nasıl başarılacağı konusunda son sözü üye devletlerin söylemesi muhtemel görünüyor.
Öte yandan Fransız şebeke operatörü RTE, önümüzdeki kış kısmi ve yerel elektrik kesintileri konusunda uyardı. Avrupa’nın gösterge doğal gaz vadeli işlemleri %5,7 yükseldi. Bu yükselişi destekleyen bir gelişme de Rusya'nın son savaş alanındaki kayıplarının, devam eden enerji savaşında daha aşırı bir tepkiyi tetikleyebileceği riskinin farkındalığı oldu. Enerji krizi, Euro Bölgesi sanayi üretiminin Temmuz ayında %2,3 oranında küçülmesine yol açtı.
5. Biden SPR'yi yeniden doldurmayı düşünürken petrol toparlanıyor; EIA verileri bekleniyor
Dolardaki yükselişin ve Amerikan Petrol Enstitüsünün ham petrol stoklarında büyük bir artış olduğunu gösteren raporunun fiyatlar üzerinde yeni bir baskı oluşturduğu Salı günü ham petrol fiyatları kayıplarının yaklaşık yarısını telafi etti. Hükümetin resmi verileri (EIA) ise her zamanki gibi TSİ 17.30’da açıklanacak ve analistler bir önceki haftaya göre 833.000 varil artış bekliyor.
Piyasa, ABD'nin Stratejik Petrol Rezervi’ni (SPR) yeniden doldurmaya hazırlandığına dair işaretlerle desteklendi. Başkan Joe Biden, hükümetin fiyatlar 80 dolara düştüğünde (veya düşerse) teklife geri döneceğini belirtti.
Buna rağmen Uluslararası Enerji Ajansının (IEA) son aylık raporunda yıllık talep tahminlerini düşürülmesiyle kazançlar sınırlı oldu. WTI %0,4 artışla 87,67 dolar olurken Brent %0,2 artışla 93,36 dolara yükseldi.
6. Türkiye'de Orta Vadeli Program kapsamında 2023-2025 dönemi yatırım programı hazırlıklarının detay açıklandı
Türkiye’de Bugün Resmî Gazete’de Orta Vadeli Program kapsamında uygulanacak tedbirler yayımlandı. Kamu disiplini çerçevesinde gerek duyulmadıkça 2023 yılı programına yeni proje alınmayacak. Yine zorunlu haller dışında kamuda yeni araç alımına izin verilmeyecek. Ayrıca 2023 -2025 dönemi yatırım tekliflerinin 2023 yılı fiyatlarına göre hazırlanacağı belirtildi. 2023 yılı kur değerleri, gösterge niteliğinde olmak üzere dolar kurunda yıllık ortalama olarak 21,50 seviyesi baz alınacak.