İSTANBUL, 31 Ekim (Reuters) - Bireysel Emeklilik Sistemi'nin daha da gelişmesi ve beklentilerin üzerinde gerçekleşen cayma oranlarının azaltılması için yapılan çalışmalar çerçevesinde birçok unsurla birlikte işveren katkısı da gündeme gelirken, konjonktür itibariyle işveren katkısının şu an için gerçekleşmesi beklenmiyor.
Bireysel Emeklilik Sistemi'ne (BES) hareketlilik getireceği beklentisiyle 1 Ocak'ta devreye giren otomatik katılımda cayma oranının tahminlerin üzerinde seyretmesi ekonomi yönetiminde rahatsızlık yaratırken, bu konuda çalışma başlatılmıştı. Bu çerçevede sektörle istişare halinde olan hükümet 18 yaş altı katılımcıların sisteme dahil edilmesi, iki aylık cayma süresinin uzatılması, devlet katkısı için bekleme süresinin kaldırılması ve işveren katkısı gibi düzenlemeleri gündeme aldı.
Avivasa Emeklilik ve Hayat'ın 10 yıllık değerlendirmesinin yapıldığı ve gelecek projeksiyonunun paylaşıldığı basın toplantısının ardından soruları yanıtlayan Avivasa CEO'su Fırat Kuruca, "İşveren katkısı şu an gerçekleşmez gibi görünüyor konjonktür olarak... Hazine de son derece net koydu, şu an konjonktür olarak işveren katkısı için uygun değil ama ikincil düzenlemeler olacak ama o bile bir şey" dedi.
Kuruca, toplantıda yaptığı sunumda ise "Regülasyondaki değişim daha çok caymaları azaltma odaklı olacak gibi duruyor, caymalar hızlı gerçekleşti onları bilinçlendirmek için bu sürede biraz esneklik sağlayıp, bilinçlendirme faaliyetlerinde bulunma düşüncesi var" diye konuştu.
Kuruca, "Kamu ile özel sektör arasında beklenti asimetrisi vardı. Biz otomatik katılım düzenlemesini görünce 'Bazı unsurlar eksik, bunlar olursa otomatik katılım tam maya tutar dedik', biri de işveren katkısı ve cayma süresinde yeni yapılandırma idi. Kamu caymaları daha düşük bekliyordu biz daha yüksek bekliyorduk, bizim için sürpriz olmadı" dedi.
Toplantıda konuşan Sabancı Holding Sigorta Grup Başkanı Haluk Dinçer de işveren katkısını sektör olarak tavsiye ettiklerini ancak o dönemde yüzde 30'lük asgari ücret zammı ile eşleşince işverene daha fazla yük getirmemek için 2017 başında getirilmediğini söyleyerek ancak önümüzdeki dönemde bunun geleceğini belirtti.
Dinçer, sektörde otomatik katılımda ortalama yüzde 50'nin sistemde kaldığını, kamuda bu oranın biraz daha yüksek olduğunu, kesin olmamakla birlikte regülatörün de kamu olmasının bunda etkili olabileceğini belirtti.
Yılbaşından bu yana çalışan sayısı 1,000, 250 ve 100 üzeri olan işyerleri otomatik katılım ile BES'e girerken, 1 Ocak 2018'den itibaren, 10'un üzerinde ancak 50'den az olan işyerleri 1 Temmuz 2018'den itibaren, beşin üzerinde ancak 10'dan az olan işyerleri ise 1 Ocak 2019'dan itibaren otomatik BES kapsamına dahil edilecek. Ocak'ta 20,000-25,000 şirketin sisteme girebileceğini, sonrasında ise 100,000'ler civarında sayıların konuşulduğunu söyleyerek, "(2018 ve 2019 fazlarında) O kitlede 45 yaş altında toplam 5-6 milyon çalışan var" dedi.
Kuruca, "10 yıl sonraya baktığınızda büyük olasılıkla otomatik katılım tutmuş olacak hatta 5 yıl sonra otomatik katılım hemen hemen herkese olur diye düşünüyorum" diye konuştu.
BES'TE %25-30 BÜYÜME DEVAM EDER
Kuruca, şirket olarak 10 yıllık süreçte müşteri sayısında 3 kat, fon büyüklüğünde ise 13 kat artış gerçekleştirdiklerini, ortalama fon getirisinin ise son 10 yılda enflasyonun yüzde 36 üzerinde olduğunu söyledi.
BES'te son 10 yılda hem sektör hem de şirket olarak fon büyüklüğünde her yıl yüzde 25-30 büyüdüklerini, önümüzdeki dönemde de yüzde 25-30 büyümenin devam edeceğinin göründüğünü söyleyen Kuruca, "Hayat sigortacılığında ise 2018'de yüzde 40-50 civarında büyüme olabilir, pazar bunun için uygun. Sektör ise bizim kadar agresif olmayabilir" dedi.
Toplantıda verilen bilgiye göre 20 Ekim itibariyle BES'te fon büyüklüğü 14.4 milyar TL, pazar payı yüzde 19.4, BES katılımcı sayısı 900,000 ve toplam müşteri sayısı ise 2 milyonun üzerinde bulunuyor.
Emeklilik Gözetim merkez (EGM) verilerine göre Avivasa'nın otomatik katılımda fon büyüklüğü 127 milyon TL, katılımcı sayısı 316 bin ve şirket sayısı ile 2,240 oldu.
EGM verilerine göre 20 Ekim itibariyle sektörde fon büyüklüğü devlet katkısı dahil 74.1 milyar TL ve katılımcı sayısı ise 6.86 milyon kişi seviyesinde. Otomatik katılımda ise 1.39 milyar TL toplam fon büyüklüğü ve 3.37 milyon katılımcı sayısına ulaşıldı.
Dinçer de, BES'in son 10 yılda, toplam fon büyüklüğünde, yıllık bazda ortalama yüzde 34 büyüme gösterdiğini söyleyerek, 2023 yılında bireysel emeklilik pazarının 400 milyar TL'nin üzerinde bir büyüklüğe ulaşacağı, otomatik katılımda ise 10 yıllık dönemde 90 milyar TL'lik tasarruf oluşturulmasının öngörüldüğünü belirtti.
Dinçer son 10 yılda yüzde 25'lik devlet katkısı ve otomatik katılım olmak üzere BES'te iki büyük reform yapıldığını belirterek, "Yılbaşından bu yana mevcut BES'in yarısı kadar bir katılımcı sayısına ulaştık, bu önemli bir başarıdır" dedi.
Otomatik katılımla birlikte 1 Ocak 2019'a kadar kademeli olarak 14 milyon kişinin BES'e katılmasının beklendiğini, 2017'de öncelikli olarak kamu dahil 6.5 milyon kişinin sisteme katılmış olacağını söyleyen Dinçer, böylece 10 yıllık dönemde 90 milyar TL'lik tasarruf oluşturulmasının öngörüldüğünü belirtti.