(Enflasyondaki düşüşü sorgulayan bazı ekonomistlerin görüşleri ve grafik eklendi)
Behiye Selin Taner
İSTANBUL, 3 Eylül (Reuters) - Yıllık enflasyon Ağustos'ta 1.64 puanlık düşüşle %15.01 https://tmsnrt.rs/2KnNNnF 'e gerilerken, manşet ve çekirdek enflasyonda gözlenen düşüşün yanı sıra Eylül ve Ekim'de baz etkisiyle enflasyonun tek haneli seviyelere gerileyebilecek olması TCMB'nin faiz indirimi konusunda elini kuvvetlendiriyor.
Bu çerçevede ekonomistler gelecek haftaki PPK toplantısında 200-250 baz puan civarında faiz indirimi bekliyor.
TÜFE geçen yılın Ağustos ayında %2.3, Eylül'de %6.3, Ekim'de ise %2.67 artmıştı. Öte yandan baz etkisi Kasım ve kısmen Aralık'ta ise yıllık enflasyonda yükseltici etkide bulunacak. Geçen yılın Kasım ayında TÜFE %1.44, Aralık'ta ise %0.4 düşüş göstermişti.
Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) Ağustos'ta beklentilerin altında aylık %0.86 artış gösterirken, yıllık enflasyon ise Temmuz'daki %16.65'ten %15.01'e geriledi.
Dolar/TL yıllık enflasyonun beklentilerin üzerinde bir düşüş göstermesi ardından 5.77'nin altına geriledi. Gösterge 10 yıllık tahvil getisindeki düşüş ise 40 baz puanı aştı. ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Twitter'dan yaprığı açıklamada, "Ağustos ayında TÜFE, ÜFE ve çekirdek enflasyonda önemli düşüş kaydettik. Üretici fiyat endeksindeki düşüş, enflasyonda aşağı yönlü trendi devam ettiriyor. Enflasyonla mücadele ve sağlıklı büyüme öncelikli politikalarımız ile, tüm alanlarda yıl sonu hedeflerimizi yakalayacağız" dedi.
Enflasyonun Ağustos ayında beklentilerin altında kalması bazı ekonomistler tarafından ise sorgulandı.
Ekonomist Mahfi Eğilmez twitter hesabından "İstanbul'da İTO Ücretliler Geçinme Endeksinin (perakende fiyatlar) %2.53 arttığı Ağustos ayında TÜFE'nin %0.86 artması oldukça tuhaf" derken,
Prof. Dr. Burak Arzova, "Bu işte bir gariplik var. Bu kadar önemli kurum ve ekonomist TÜİK enflasyonunun yakınına bile ulaşamamış. Çok garip" dedi.
Enflasyonda aylık en fazla düşüş gösteren gruplar otomobil ve akaryakıt fiyatlarındaki düşüşün etkisiyle ulaştırma ile gıda olurken, en yüksek artış son zamların etkisiyle alkollü içecekler ve tütün grubunda gözlendi.
Reuters anketinde TÜFE'nin Ağustos'ta sigara ve doğalgaz başta olmak üzere zamların etkisiyle aylık %1.3 artış göstermesi ancak baz etkisiyle yıllık enflasyonun Temmuz'daki %16.65'ten %15.51'e gerilemesi bekleniyordu. Economics Kıdemli Gelişmekte olan Piyasalar Ekonomisti Jason Tuvey, Ağustos'ta enflasyon kalemleri genelinde bir düşüş gözlendiğini söyleyerek, "Petrol fiyatlarındaki düşüşün etkisiyle ulaştırma fiyatları yıllık bazda Temmuz'daki %13.7'den %6.7'ye gerileyerek manşet rakamı %1.1 düşürdü. Ev eşyası ve gıda grubunda da düşüş görüyoruz. Ağustos verisi TCMB'nin gelecek haftaki toplantısında sert faiz indirimi yapabileceği anlamına geliyor. Politika yapıcılar faiz kararlarının son tüketici enflasyonu verilerine daha duyarlı olacaklarını açıkça belirttiler" dedi.
"Gelecek hafta TCMB'nin faizi 250 baz indirmesini bekliyoruz" diyen Tuvey, enflasyonun Eylül ve Ekim'de tek haneli seviyelere gerileyebilecek olması nedeniyle daha fazla indirim yapılabileceğini söyleyerek, gelecek yılın başlarında faizin %16 seviyesine çekilmesini beklediklerini ancak risklerin aşağı yönlü olduğunu belirtti. Diğer taraftan Tuvey'e göre enflasyonun tekrar yükselmesi ve TL'nin baskı altında kalması TCMB'nin rotasını değiştirmesine neden olabilir.
TCMB son enflasyon raporunda parasal duruş belirlenirken enflasyonun ana eğilimine dair göstergelerin dikkate alınacağını belirtmişti. İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre ana harcama grupları itibarıyla aylık en yüksek artış %19.11 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda olurken, eğitimde %4.26, konutta %2.04, çeşitli mal ve hizmetlerde %0.89 ve lokanta ve otellerde %0.75 artış gerçekleşti.
TCMB'nin son fiyat gelişmeleri raporunda da tütün ürünlerınde yakın dönemde yapılan fiyat ayarlamalarının Ağustos ayı enflasyonuna kayda değer bir etkisi olacağına dikkat çekilmişti.
Aylık en fazla düşüş gösteren grup %1.94 ile ulaştırma olurken, giyim ve ayakkabıda %1.1 ve gıda ve alkolsüz içeceklerde %0.77 düşüş gerçekleşti.
Şeker Yatırım Ekonomisti Serkan Gönençler, tütün ürünlerinde yapılan zammın etkisinin tahminlerinin altında kalması ve otomobil fiyatlarındaki düşüşün dayanıklı mal enflasyonunu aşağı çekmesiyle Ağustos'ta enflasyonun beklentilerin altında kaldığını; gıda, enerji ve hizmet kalemlerinin ise beklentilerle uyumlu olduğunu söyledi.
Taksi ve dolmuş ücretlerindeki artış nedeniyle hizmet kaleminin yanı sıra doğalgaz başta olmak üzere enerji fiyatlarındaki artışın Eylül'de TÜFE'ye yukarı yönlü baskı yapacağını söyleyen Gönençler, "Ancak baz etkisinin gözleneceği Eylül'de gıda fiyatlarının da ılımlı kalmaya devam etmesi halinde yıllık TÜFE'nin %10 civarına ya da yüksek tek haneli seviyelere gerileme ihtimali bulunuyor. Kasım'dan itibaren ise yine baz etkisiyle enflasyonun artışa geçerek sene sonunda %14-15 seviyelerine gelmesini bekliyoruz" dedi.
Gönençler TÜFE'nin TCMB'nin hızlı faiz indirim sürecini destekleyen bir veri olduğunu söyleyerek, "Ancak indirimin boyutunu o dönemdeki global risk iştahı belirleyecektir. TCMB'nin önceki açıklamaları baz alındığında gelecek haftaki toplantıda 200-250 baz puan arası indirim gelebilir" dedi.
İstanbul'da okul servis ücretlerine %13, taksi ve minibüs ücretlerinde yaklaşık %25 artış yapılmıştı. enflasyon son 15 yılın rekor seviyesini 2018 Ekim'de yüzde 25.24 ile gördükten sonra yönünü aşağı çevirerek Ocak ayında %20.35'e, Şubat'ta %19.67'ye geriledi. Mart'ta %19.71, Nisan'da %19.5, Mayıs'ta %18.71, Haziran'da üç puanlık düşüşle %15.72 olan yıllık TÜFE, Temmuz'da ise KDV ve ÖTV indirimlerinin sonlanmasının yanı sıra yapılan elektrik zammı sonucu %16.65'e çıkmıştı.
TÜİK verilerine göre Yİ-ÜFE Ağustos'ta %0.59 gerilerken, yıllık bazda %13.45 arttı.
Özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden "B" Ağustos'ta yıllık olarak yüzde 15.05 arttı, "C" 13.60 arttı.
<^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ Turkish annual inflation at XX% in May png
https://tmsnrt.rs/2KnOdKE
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^>