(Yeni görüş, TL tepkisi, Albayrak'ın açıklaması ve geçmiş bilgi eklendi)
Nevzat Devranoglu
ANKARA, 3 Ekim (Reuters) - Yıllık enflasyon Eylül'de baz etkisiyle 5 puanın üzerinde gerileyerek Temmuz 2017'den beri ilk kez tek haneye gelirken, ekonomistler Merkez Bankası'ndan yavaşlayan hızda faiz indiriminin devamı bekliyorlar.
Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) Eylül'de aylık %0.99 ile %1.3 olan beklentilerin altında artış gösterdi. Geçen yılın aynı döneminde TL'deki değer kaybı sonrası enflasyonda yaşanan aylık %6 yükselişin oluşturduğu baz etkisiyle yıllık enflasyon Ağustos'taki %15.01'den 5 puanın üzerinde gerileyerek %9.26'ya geriledi.
TCMB'nin 325 baz puanlık faiz indirimine gittiği son PPK toplantısına ilişkin özetlerde de "Eylül ayında bir önceki yıldan gelen yüksek baz etkisinin de katkısıyla enflasyonda belirgin bir düşüş kaydedilecektir" denilmişti.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre Yİ-ÜFE Eylül'de %0.13 artarken yıllık artış ise %2.45 oldu. Yıllık Yİ-ÜFE 2018 Eylül'de %46.15 idi.
Eylül ayında enflasyonda yaşanan olumlu sürprizin gıda grubunda devam eden olumlu seyirden ve ulaştırma grubundaki artışın öngörülerin altında kalmasından kaynaklandığını belirten İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu, "Yıllık enflasyondaki düşüşte baz etkisi temel faktör" dedi.
Baz etkisinin desteğinin Ekim ayında da devam edeceğine dikkat çeken Kömürcüoğlu, "Manşet enflasyona 0.45 puan katkı verecek olan son elektrik zammına rağmen yıllık enflasyonun Ekim'de de tek hanede kalmasını bekliyoruz. Takip eden iki ayda ise kademeli yükselişle enflasyonun yılı %12.5'te tamamlamasını bekliyoruz" dedi.
TCMB ve piyasalar tarafından yakından takip edilen özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden "B" Eylül'de yıllık olarak %8.90, "C" %7.54 arttı. Ağustos'ta yıllık bazda B endeksi %15.05, C endeksi %16.6 seviyesindeydi.
TÜİK verilerine göre ana harcama grupları itibarıyla Eylül'de aylık en yüksek artış %2.15 ile konut grubunda oldu. Giyim ve ayakkabıda %2.13, çeşitli mal ve hizmetlerde %2.09, alkollü içecekler ve tütünde %1.79 ve ulaştırmada %1.61 artış gerçekleşti.
Aylık en fazla düşüş gösteren grup %0.6 ile gıda ve alkolsüz içecekler olurken, eğlence ve kültürde %0.53, haberleşmede %0.07 düşüş gerçekleşti.
Reuters'ın toplam 15 kurumun katılımı ile gerçekleştirdiği ankete göre; Eylül ayı için aylık tahminler %0.8 ile %2.25 artış, yıllık beklentiler %9.1-10.60 bandında yer alıyordu.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak da veri sonrası Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, "İlk gün hedeflerimizin başına yazdığımız enflasyonla mücadelede büyük bir aşamayı geride bıraktık. Ekonomide arzu ettiğimiz seviyeye ulaşmak için şimdi yeni hedefimiz bu kazanımları koruyarak, enflasyonda %5 seviyesine adım adım ilerlemek. Enflasyonda ve cari dengedeki bu başarıyı, ekonominin tüm alanlarına taşıyacağız" dedi.
TCMB FAİZ İNDİRİMLERİNİN YAVAŞLAYARAK DEVAMI BEKLENİYOR
Merkez Bankası (TCMB) enflasyonda 425 ve 325 baz puanlık iki faiz indirimi gerçekleştirmesinin ardından, sonraki adımların daha veri odaklı olacağı ve daha sınırlı değişimler içereceği yönünde sinyal verdi.
Bankanın geçmiş dönemde baz etkisi kaynaklı enflasyon düşüşleri için "(enflasyonda) geçici faktörlerden arındırılmış ana trende odaklanıyoruz" söyleminin de etkisiyle piyasaların beklentisi yılın kalan iki toplantısında indirimlerin devam edeceği ancak ilk iki adıma göre oldukça yavaşlayacağı yönünde.
Bu beklenti son olarak TCMB Başkanı Murat Uysal'ın, para politikasında oluşan hareket alanının önemli bir bölümünü Temmuz ve Eylül aylarında önden yüklemeli kullandıklarını belirtmesi ardından kuvvetlendi. Uysal 25 Eylül'deki son açıklamasında gelinen noktada para politikası duruşunun enflasyondaki düşüş sürecini destekler nitelikte olduğunu söylemişti. Başekonomisti Erkin Işık "Yıllık enflasyonun yılı %12.5 seviyesinde tamamlamadan önce Ekim ayında %9'a doğru gerilemesi, TCMB'nin 24 Ekim'deki PPK toplantısında 100-150 baz puan faiz indirimine gitmesini bekliyoruz" dedi.
İş Yatırım'dan Kömürcüoğlu da "Her ne kadar enflasyondaki düşüşte baz etkisinin etkisi büyük olsa da enflasyonda tek haneye dönüşün faiz indirimi konusunda TCMB'nin elini rahatlattığını düşünüyoruz. Bu bağlamda 24 Ekim'deki toplantıda TCMB'nin 100-150 baz puan aralığında bir faiz indirimine gidebileceğini düşünüyoruz" dedi.
Buna karşılık enflasyon verisi öncesi 5.68 seviyesinde olan dolar/TL TRYTOM=D3 enflasyonun tahminlerin altında gelmesiyle ilk tepki olarak 5.6705'e kadar gerilese de piyasada TCMB'nin beklentilerin üzerinde bir indirim yapabileceği endişesi oluşmasıyla yönünü yukarı çevirdi. Kur 5.7090'a kadar yükseldikten sonra saat 1205'te 5.6980/5.7000 seviyesinde bulunuyor. enflasyon verisi öncesi TCMB'nin bu söylemlerinin yılın kalan iki toplantısında 200-250 baz puan indirime daha gideceğini bekliyorlardı. Bankacılar swap fiyatlamalarının TCMB'nin bu ay sonundaki toplantısında 100-150 baz puan sonraki toplantısında ise 100 baz puan olduğunu belirtiyorlardı.
Ancak enflasyonun beklentilerin de altında kalması ardından bir bankanın döviz masası işlemcisi, "Piyasada 100-150 baz puanlık bir indirim beklentisi vardı ancak veri sonrası 200 baz puan ve üzeri indirimi yapılır mı endişesi oluştu" dedi. Bu endişe TL'de satış baskısı getirdi.