(Yeni görüşler ve ayrıntılar eklendi)
İSTANBUL, 3 Mayıs (Reuters) - Ekonomistler TL'deki değer kaybının belirginleşmesi, hükümetin açıkladığı teşviklerin önümüzdeki dönemde enflasyonda yukarı yönlü riskleri artırdığını belirtirken, enflasyondaki yükseliş eğilimi ve TL'de devam eden sert değer kaybına paralel TCMB'nin 7 Haziran'daki toplantısında faiz artırımı yapması yönündeki beklentiler kuvvetlendi.
Ancak diğer taraftan hükümetin uygulayacağı genişleyici maliye politikalarının enflasyonla mücadelede TCMB'nin adımlarının etkisini azaltacağına da dikkat çekiliyor.
Tüketici fiyatları Nisan'da giyim ve ulaştırma grubu öncülüğünde beklentilerin üzerinde yüzde 1.87 artarken, yıllık bazda artış Mart'taki yüzde 10.23'ten yüzde 10.85'e yükselerek, zirvenin görüldüğü Kasım ayından sonra gözlenen düşüş eğilimi sona erdi.
Petrol fiyatlarındaki yükseliş ve TL'de devam eden sert değer kaybının etkisiyle Nisan'da üretici fiyatları ve çekirdek göstergelerde de ciddi bozulma gözlenirken, piyasalar enflasyon verilerine sert tepki gösterdi. TÜİK verilerine göre Yİ-ÜFE ise Nisan'da yüzde 2.6 artış gösterdi. Yİ-ÜFE'de yıllık artış Mart'taki yüzde 14.28'den yüzde 16.37'ye yükseldi.
Üretici enflasyonundaki yükseliş Nisan ayında da sert bir şekilde devam ederken, bu durum TÜFE'yi baskılıyor ve önümüzdeki dönemde enflasyonda yukarı yönlü riskleri artırıyor.
Öte yandan özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden "B" endeksindeki artış Nisan'da yıllık olarak yüzde 11.95'ten yüzde 12.54'e, "C" yüzde 11.44'ten yüzde 12.24'e yükseldi.
Odeabank Ekonomisti Şakir Turan, gıda fiyatlarındaki sürpriz gerilemeye rağmen Nisan'da döviz kurları ve diğer maliyet unsurlarının etkisiyle temel dinamiklerde tahminlerin ötesinde bozulma meydana geldiğini söyleyerek, "Ekonomik aktivite gücünü korurken maliyet unsurlarındaki hızlı artışlar fiyatlama davranışları ve orta vadeli enflasyon görünümü üzerindeki yukarı yönlü riskleri canlı tutuyor" dedi.
Turan, veri sonrası TCMB'nin Haziran toplantısında faiz artırımına gitme olasılığının arttığını söyleyerek, "Diğer taraftan hükümetin aldığı tedbirler büyümeyi destekleyen ve enflasyonu da yukarı yönlü etkileyebilecek unsurlar. Bu tarz genişlemeci maliye politikaları ise TCMB'nin enflasyonu baskılamak adına atacağı adımların etkisini azaltacaktır" dedi.
Maliye Bakanı Naci Ağbal, emekliye ikramiye, imar affı ve 183.5 milyar TL'lik alacağa yapılandırma içeren, bütçeye maliyeti 24 milyar lirayı bulan tasarı kapsamında 15-16 milyar liralık gelir beklendiğini, tedbirlerle bütçe dengesinin sürdürüleceğini belirterek, seçim öncesi popülist politika eleştirilerini reddetti. Finansbank Ekonomisti Deniz Çiçek, genel olarak, TL'deki değer kaybının etkisinin Nisan enflasyonunda hızlı ve güçlü olduğunu, dahası talep tarafındaki baskılardan bir rahatlama belirtisi görmediklerini söyleyerek, "İleriye baktığımızda, geçişkenlik etkisi önümüzdeki aylarda devam edecek. Finansal koşullardaki sıkılaşma nedeniyle, orta vadede talep koşullarının daha az enflasyonist hale geleceğini öngörmemize rağmen, son mali teşvik de kısa vadeli bir olumsuz etki yaratabilir" dedi.
Genişlemeci maliye politikasının sıkı para politikasına ters etki yapacağını söyleyen Çiçek, ancak seçim sonrasında politikanın bu şekilde devam etmesini beklemediğini belirterek, "Diğer taraftan TCMB'nin parasal sıkılaşması kredi talebini etkileyeceğinden sonraki dönemde bunun etkisi daha güçlü olur. Gelecek faiz artışında enflasyon kadar, hatta daha çok döviz kuru hareketleri önemli olacak. Kur üstünde yukarı yönlü baskı sürerse, TCMB'nin daha fazla sıkılaşma yapması gerekecektir" dedi.
Geçen yılı 3.80 seviyesinden tamamlayan dolar/TL'de o zamandan bu yana sert yükseliş gözlenirken, son olarak enflasyon verisi ardından 4.2487'ye kadar yükselen kur yeni tarihi zirvesini gördü. Gösterge 10 yıllık tahvil faizinde yükseliş 30 baz puanı aştı. son zirve seviye itibariyle TL'nin yılbaşından bu yana dolar karşısındaki değer kaybı yüzde 10.6'ya ulaştı.
İş Yatırım ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu, yılın kalanında enflasyonun çift hanedeki seyrine devam etmesini, baz etkisinin olumsuz katkısıyla Eylül-Ekim aylarında yüzde 12'ye ulaştıktan sonra yılı yüzde 11'de kapamasını beklediklerini söyleyerek, "Yılın kalanında çekirdek enflasyonda önemli bir düzelme öngörmüyoruz. Bu durum fiyatlama davranışlarını ve enflasyon beklentilerini olumsuz etkileyecektir. Ek olarak üretici fiyatlarının yüksek seyretmesi de maliyet yönlü baskıları canlı tutuyor. Mevcut enflasyon görünümünü ve TL'nin seviyesini dikkate alarak 7 Haziran'daki PPK toplantısında TCMB'nin faiz artışına devam etmesini bekliyoruz" dedi.
TÜFE'DE EN YÜKSEK ARTIŞ GİYİM VE ULAŞTIRMADA
Verilerin ayrıntılarına bakıldığında ana harcama grupları itibariyle aylık en yüksek artış yüzde 10.40 ile giyim ve ayakkabı grubunda olurken, ulaştırmada yüzde 3.54, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 2.32, ev eşyasında yüzde 2.11 ve eğlence ve kültürde yüzde 1.67 artış gerçekleşti.
Petrol fiyatlarının dolar bazında 2014'ten bu yana en yüksek seviyelere gelmesiyle birlikte aynı anda TL'de yaşanan değer kaybı ise TL cinsi benzin ve motorin fiyatlarına zam olarak yansıyor. Bu ise ulaştırma fiyatlarını dolayısıyla da enflasyonu artırıyor.
TÜİK verilerine göre aylık en fazla düşüş gösteren grup yüzde 0.21 ile gıda ve alkolsüz içecekler olurken, düşüş gösteren bir diğer grup ise yüzde 0.04 ile haberleşme oldu. Yıllık en fazla artış ise yüzde 16.75 ile ev eşyası grubunda gerçekleşti.