(Ayrıntılar ve görüş eklendi)
Nevzat Devranoglu
ANKARA, 29 Haziran (Reuters) - Yıllıklandırılmış dış ticaret açığı Mayıs ayında 2014 ortasından beri en yüksek seviye olan 87 milyar doları aşarken, ekonomistler ithalatta yüksek büyüme ile birlikte altın ve enerji kalemleri öncülüğünde yaşanan bu artışların ardından yıllık açıkta tepe noktasının görülmüş olabileceğini ve toparlanma sürecinin başladığına dikkat çekiyorlar.
TÜİK verilerine göre dış ticaret açığı Mayıs ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5.7 artarak 7.76 milyar dolara yükselirken açık yılın ilk beş ayında ise yüzde 41.4 artışla 35.2 milyar dolar oldu. Dış ticaret açığı Ocak ayında yüzde 108.8, Şubat'ta yüzde 54.2, Mart'ta yüzde 28.8, Nisan'da yüzde 35.6 artış göstermişti.
İhracat Mayıs ayında yüzde 5.3 artışla 14.3 milyar dolar, ithalat yüzde 5.5 artışla 22.1 milyar dolara çıktı. İhracat Ocak-Mayıs döneminde yüzde 7.9 artışla 69.3 milyar dolar, ithalat yüzde 17.2 artışla 104.5 milyar dolar oldu.
ING Bank Başekonomisti Muhammet Mercan, "Yıllık bazda dış ticaret açığı artış eğilimini sürdürerek 2014 ortasından bu yana gözlenen en yüksek değer olan 87.1 milyar dolara ulaştı. Ancak, aylık açıktaki artış hızının önemli ölçüde yavaşlaması toplam açığın muhtemelen tepe noktasına ulaştığına ve önümüzdeki dönemde bir toparlanma sürecinin başlayabileceğine işaret etti" dedi ve ekledi:
"Geçtiğimiz yıl Haziran sonrasında önemli ölçüde hızlanan ve bu yılın Ocak ayına kadar olan dönemde aylık ortalama bazda yüzde 30'a yakın büyüyen, son üç ayda da çift basamaklı artışlar kaydeden ithalatın artış hızının Mayıs'ta yüzde 5.5'le tek basamağa gerilemesi de bu değerlendirmeyi teyit ediyor."
Verinin ayrıntılarına bakıldığında Avrupa Birliği'ne yapılan ihracat 2017 yılının aynı ayına göre yüzde 19.3 artarak 7.3 milyar dolar olarak gerçekleşti. AB'nin ihracattaki payı 2017 Mayıs ayında yüzde 45 iken, 2018 Mayıs ayında yüzde 50.9 oldu.
Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvcı Tokalı, "Geçen yılın ilk yarısı sonunda 59 milyar doların altına kadar inen 12 aylık dış ticaret açığı ise yükseliş trendini sürdürmekle birlikte hızı önemli oranda azalarak 87.2 milyar dolara ulaştı. Hem büyüme hızında yavaşlama hem de kurdaki değer kaybı ve baz etkisiyle, yıllık açığın ikinci yarıdan itibaren düşüş trendine girmesini ve yılı 81 milyar dolar seviyesinde tamamlamasını bekliyoruz" dedi.
TÜİK verilerinin ayrıntıların bakıldığında ilk beş ayda motorlu kara taşıtları ihracatta 11.62 milyar dolar ile ilk sırada yer aldı. Bu kalemde ihracat bir önceki yıl aynı döneme göre yüzde 16.4 artış gösterdi.
İthalata bakıldığında ise Türkiye'nin enerji faturasını gösteren enerji ithalatı ilk beş ayda yüzde 16.9 artışla 17.14 milyar dolara yükseldi. Altın ithalatı ise yüzde 31.9 artışla 8.3 milyar dolar oldu.