(Yeni görüş eklendi)
Nevzat Devranoglu
ANKARA, 14 Şubat (Reuters) - Sanayi üretim endeksinde takvimden arındırılmış yıllık daralma Aralık'ta yüzde 9.8 ile yüzde 7.5 olan beklentilerin ve anketteki en yüksek daralma tahminin de üzerinde gerçekleşti.
Ekonomistler sanayi üretim verilerinin yılın son çeyreğine iktisadi faaliyetin tahminlerden daha da olumsuz bir seyir izlediğini gösterdiğine dikkat çekerken, dış talep nedeniyle büyümede ileriye dönük endişeler de artmış durumda.
Ekonomistlerin hesaplamalarına göre Aralık ayında arındırılmamış bazda yaşanan yüzde 9.8 daralma en son, küresel kriz nedeniyle Türkiye ekonomisinin yüzde 5'e yakın daraldığı 2009 yılının Haziran ayında görülmüştü.
TÜİK tarafından açıklanan Aralık ayı sanayi üretimi verileriyle birlikte 2018 yılının son çeyreğine ilişkin öncü büyüme göstergelerinin de önemli bir bölümü açıklanmış oldu.
Piyasalarda bu veri, 11 Mart'ta açıklanacak 2018 son çeyrek gayrı safi yurtiçi hasıla (GSYH) verisi hakkında daha net tahminde bulunmak için yakından izleniyordu.
Reuters'ın 9 kurumun katılımıyla yaptığı ankete göre, takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksinde yıllık bazda daralma tahminleri yüzde 4 ile yüzde 8.4 bandında yer alıyordu. Ancak daralma yüzde 9.8 ile beklentilerin ve anketteki en yüksek daralma tahminini de aştı.
ING Bank Başekonomisti Muhammet Mercan, "Veri 2018 son çeyrekte ekonomik aktivitede yavaşlamanın dile getirilenden daha kötü olduğunu gösteriyor" dedi.
Şeker Yatırım Ekonomisti Serkan Gönençler ise, turizm ve finansal servisler gibi diğer sektörlerin pozitif katkısına karşın, "Son çeyrekte yüzde 4'ün üzerinde hatta belki yüzde 5'e yakın bir daralma görebiliriz. Bu piyasadaki yüzde 2-2.5 beklentilerine göre daha kötü" dedi.
Son çeyreğe ilişkin verilere bakıldığında ise takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi 2018 son çeyrekte bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 7.5 daraldı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi üretimi 2018 son çeyrekte bir önceki çeyreğe göre daralma ise yüzde 5.2 oldu.
ENDİŞELERİ ARTIRAN AB BÜYÜME TAHMİNLERİNDEKİ YAVAŞLAMA
Reuters'ın Ocak ayı ortasında 51 kurumun katılımıyla yaptığı ankette 2018 yılı için büyüme beklentisi yüzde 3'e gerilerken, 2019 beklentileri ise yüzde 1.1'den yüzde 0.2'ye gerilemişti
Ancak ekonomistler son bir ayda da 2019 beklentilerini genel olarak aşağı revize ediyorlar. Son dönemde iç talepteki yavaşlama beklentilerine dış talepte öngörülmeyen yavaşlamanın da eklenmesi büyümede aşağı revizyonları hızlandırıyor.
İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu, hafta başında Reuters'da yer alan bir haberde "Avrupa Komisyonu geçen hafta euro bölgesine dair 2019 yılı büyüme tahminini yüzde 1.9'dan yüzde 1.3'e indirdi. 2018'de AB'ye yapılan ihracat toplam ihracatın yüzde 50'sini oluşturuyor. 2019'a yönelik baz senaryomuzda AB büyümesini yüzde 1.7 tahmin etmiştik. Modelimize göre eğer AB büyümesi yüzde 1.3'e yavaşlarsa yüzde 1 olan 2019 Türkiye büyüme tahminimiz yüzde 0.5'e kadar gerileyebilir" demişti. ayrıntılarına bakıldığında yıllık bazda Aralık 2018'de takvim etkisinden arındırılmış veriye göre imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 10.8 daralma gösterdi. Madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi yüzde 2.1, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 1.2 daraldı.
"Ekonomi derin bir krize yuvarlandı" diyen CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Faik Öztrak ise verilerin ekonomide yaşanan durgunluğun derinleştiği anlamına geldiğini söyledi ve şöyle dedi:
"Ekonomide çarklar artık durmuştur. Artık ülkeyi yönetme iddiasında bulunanların krizin farkına varmaları, şapkalarını önlerine koymaları gerekmektedir. İnim inim inleyen milletin dertleri ortadayken 'dengelendik, dengeleniyoruz' demekle, caddeler boyu uzanan iş ve meyve-sebze kuyruklarını görmezden gelmekle sorunlar çözülmemektedir."
Öztrak ekonomiye "ehil eller tarafından hazırlanmış" bir ekonomi programının gerekli olduğuna da dikkat çekti.
Veriye göre mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi Aralık'ta bir önceki aya daralma yüzde 1.4 oldu. Reuters'ın yaptığı hesaplamaya göre arındırılmamış sanayi üretimi Aralık'ta bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9.8 daraldı.
Öte yandan ekonomik aktivideki yavaşlama işsizlik verilerine de yansımaya devam ediyor. Yarın TÜİK tarafından açıklanacak işsizlik verilere de bu sürecin yansıyacağına kesin gözüyle bakılıyor. Öte yandan 31 Mart seçimleri öncesi ekonomik aktivitede yaşanan bu denli yavaşlamanın seçim sonuçlarına nasıl yansıyacağı da piyasalarda takip edilmeye devam ediliyor.
<^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ Turkish industrial output plunges in December
https://tmsnrt.rs/2E9ArIg
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^>