(Ayrıntılar eklendi)
İSTANBUL, 14 Mart (Reuters) - Sanayi üretim endeksi mevsimsellikten arındırılmış olarak Ocak'ta 5 ayın ardından ilk kez artarken, bunu "en kötünün geride kalmasının" işareti olarak yorumlayan ekonomistler, verinin ekonomik aktivitede hafif iyileşme beklentilerini desteklediğini belirtiyorlar.
Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi ara malı ve sermaye malı üretimindeki azalmanın etkisiyle Ocak'ta geçen yılın aynı ayına göre beklentilerin altında yüzde 7.3 daralırken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış veri arka arkaya beş aylık düşüşün ardından ilk kez sınırlı bir artış gösterdi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ise Ocak'ta bir önceki aya göre yüzde 1 arttı.
Reuters'ın 8 kurumun katılımıyla yaptığı ankete göre, toplam sanayi üretiminde Ocak ayında yıllık bazda takvim etkisinden arındırılmış daralmanın yüzde 7.55 olması bekleniyordu.
Öte yandan Aralık için daha önce yüzde 9.8 olarak açıklanan takvimden arındırılmış yıllık daralma yüzde 10 olarak revize edildi. Böylece 2018 yılında sanayi üretimi yıllık arındırılmış olarak yüzde 1.3 oldu.
TÜİK verilerinden Reuters'ın yaptığı hesaplamaya göre arındırılmamış sanayi üretimi Ocak'ta bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7.3 daraldı.
Halk Yatırım notunda mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış olarak geçen yılın Ağustos ayından beri hakim olan aylık daralma trendinin bu yılın ilk ayında büyüme yönüne geçmiş olmasının daralmanın boyutu açısından endişeleri kısmen rahatlattığı belirtildi.
Ara ve sermaye mallarındaki zayıf eğilim devam ederken; dayanıklı tüketim mallarında geçen yılın son ayındaki keskin düşüşün ardından hafif toparlanma eğiliminin gözlendiği belirtilen raporda, "Ancak, özellikle yatırım eğilimini yansıtan sermaye mallarında yavaşlamanın boyutunda gözlenen durulma, ekonomide toparlanma eğiliminin başlamasıyla ilgili temkinli iyimser beklentilerimizi destekliyor" denildi.
Notta Şubat'a yönelik ilk tahminlerin yıllık bazda düşüş trendinin devam edebileceği yönünde olduğu belirtilerek, "İlk tahminimiz yüzde 5 civarında yıllık düşüş gözlenebileceğine işaret ediyor. Bu durumda, yılın ilk çeyreğinde de 'eksi' büyüme rakamı görmek şaşırtıcı olmayacak. İkinci çeyrekte sıfıra yakın büyüme ortamı ve yılın ikinci yarısında da yüzde 2-3 civarında yıllık büyüme öngörülerimiz doğrultusunda, 2019 büyüme tahminimizi yüzde 2'den yüzde 0.5'e revize ediyoruz" denildi.
Mevsimsellikten arındırılmış bazda Aralık'ta yüzde 5.3 daralan dayanıklı tüketim malı Ocak'ta yüzde 1.1, Aralık'ta yüzde 1 daralan ara malı Ocak'ta yüzde 2.2 arttı. Sermaye malı ise Aralık'taki yüzde 2.2'lik daralmanın ardından Ocak'ta yüzde 0.8 arttı.
TÜİK verilerine göre takvim etkisinden arındırılmış bazda Ocak'ta madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 7.5 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 1.7 azaldı.
Büyümenin öncü göstergelerinden biri olan sanayi üretimi verisi ekonomik aktivitede beklenen daralmanın hangi kuvvette gerçekleşeceğine ilişkin öncü bir gösterge olarak yakından izleniyor.
QNB Finansbank ekonomisti Deniz Çiçek, "Sanayi üretimi ve bileşenlerindeki toparlanma zayıf olsa da hala en kötünün geride kalmış olabileceğini düşünüyoruz. Öncü göstergeler son dönemde daha cesaret verici" dedi.
İmalat sanayi satın alma yöneticisi endeksi (PMI) Ocak'ta 44.2 ile bir önceki aya göre değişmezken, Şubat'ta 46.4'e yükselerek en son Ağustos ayında gördüğü altı ayın en yüksek seviyesine çıktı ancak sektördeki daralmanın bir miktar hız kaybetse de Şubat ayında sürdüğüne işaret etti. mevsimsellikten arındırılmış veri ile son öncü göstergelerin ilk çeyrekte ekonomik aktivitede hafif iyileşme beklentilerini ile tutarlı olduğunu söyleyerek, "Önümüzdeki dönemde finansal koşulların kademeli iyileşeceği varsayımı ile iyileşmenin yıl boyunca hızlanmasını bekliyoruz. GSYH'nın ilk çeyrekte çeyreklik bazda yüzde 1.2 ile ılımlı artacağını öngörüyoruz. Bu da yıllık yüzde 3 daralma anlamına geliyor. Bu yıl için yüzde 1'lik büyüme beklentimizi koruyoruz" dedi.
Türkiye ekonomisi TL'deki sert değer kaybı ve finansal koşullardaki sıkılaşmanın iç talep ve yatırımları olumsuz etkilemesiyle 2018 yılının son çeyreğinde önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 3 daralarak 2009 yılının ikinci çeyreğinden bu yana en fazla daralmayı kaydetti.
Ekonomi 2018 yılında ise bir önceki yıla göre yüzde 2.6 ile beklentilerin hafif üzerine büyüdü.
Bazı ekonomistler mevsimsellikten arındırılmış GSYH'nın iki çeyrek üst üste daralması nedeniyle ekonominin teknik resesyona girdiğini belirtiyor.
Analistler ekonominin yılın ilk yarısında son çeyreğe kıyasla azalsa da daralmaya devam etmesini bekliyor. Economics kıdemli gelişmekte olan piyasalar ekonomisti Jason Tuvey, verinin resesyonun en kötü kısmının geri kaldığına dair ilk işaretleri verdiğini söyleyerek, "Bununla beraber toparlanma yavaş olacak gibi görünüyor. Ekonominin bu yıl konsensüsün altında yüzde 2.5 daralmasını bekliyoruz" dedi.