* Genç işsizlik verinin başladığı 2005'ten bu yana en yüksekte
* Mevsimsellikten arındırılmış işsizlik Haziran 2009'dan bu yana en yüksekte (Görüşler ve ayrıntılar eklendi)
İSTANBUL, 15 Nisan (Reuters) - İşsizlik oranı ekonomide gözlenen daralmanın etkisiyle Aralık-Ocak-Şubat aylarını kapsayan Ocak döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 3.9 puan artışla en son Mart 2009'da gördüğü yüzde 14.7'ye yükseldi.
İşsizlik oranının işgücüne katılım oranındaki azalmaya rağmen küresel krizin yaşandığı 2009 yılındaki seviyelere gelmesi dikkat çekerken, sektörler genelinde istihdamda düşüş gözleniyor. Ocak verisinde dikkat çeken bir diğer husus ise genç nüfusta (15-24 yaş) işsizlik oranının 6.8 puanlık artış ile yüzde 26.7 olarak, verinin yayınlanmaya başladığı 2005 yılından bu yana en yüksek seviyeye gelmesi.
TÜİK verilerine göre mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı da Ocak döneminde bir önceki döneme göre 0.6 puan artışla yüzde 13.3 oldu. Böylece yüzde 13.4 olarak gerçekleştiği Haziran 2009'dan bu yana en yüksek seviyeye geldi.
Ekonominin geçen yılın son çeyreğinde yüzde 3 daralarak 9 yılın en kötü performansını göstermesi ardından bu yılın ilk çeyreğinde de daralmanın sürmesi ve ülkenin resesyona girdiğinin teyit edilmesi beklenirken, bu durum işsizlik oranını da etkilemeye devam ediyor.
Commerzbank kıdemli gelişmekte olan piyasalar ekonomisti Tatha Ghose, işgücü piyasasının gecikmeli bir gösterge olduğunu söyleyerek, "Türkiye'nin resesyonda olduğunu biliyoruz ve bu değişene kadar işsizliğin artmaya devam etmesi bekleniyor. Toparlanma başlamadığından işsizlik en azından Temmuz veya Ağustos dönemine kadar devam edecektir. Düzelme olmadan daha da kötüleşecek" dedi.
Reuters'ın 43 kurumun katılımıyla gerçekleştirdiği bir anket ekonomide TL'de gözlenen sert değer kaybının ardından 2018 yılının son çeyreğinde başlayan daralmanın 2019 üçüncü çeyreğe kadar devam etmesi ve uzun yıllar süren güçlü büyümenin ardından bu yılı daralma ile tamamlaması bekleniyor.
Ankete göre bu yılın ilk çeyreğinde daralma beklentisi bir önceki anketteki yüzde 2.1 daralmadan yüzde 3.4 daralmaya, ikinci çeyrek için ise yüzde 1 daralmadan yüzde 1.2 daralmaya revize edildi.
Bu beklentilere göre Türkiye ekonomisinin ilk çeyrek itibarıyla resmi olarak resesyona girmesi ve resesyonun üçüncü çeyrekte beklenen yüzde 2.1'lik büyümeye kadar sürmesi öngörülüyor. Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu, aylık istihdam yaratımında tüm alt gruplara yansıyan keskin bir düşüşün devam ettiğini söyleyerek, "İktisadi faaliyette daralmanın işsizlik üzerindeki etkisini net şekilde görüyoruz. İlk çeyrek sonu itibarıyla ekonomide dipten çıkışın sinyallerini alıyoruz. Ancak bu toparlanmanın kırılgan olduğunu görüyoruz ve ekonomideki daralmanın ilk yarıda süreceğini düşünüyoruz. Bu bağlamda baz senaryomuza göre işsizlik oranındaki artış ikinci çeyrek itibariyle hız keserek devam edecek" dedi.
TÜİK verilerine göre istihdam edilenlerin sayısı bir yıllık dönemde 872,000 kişi azalarak 27.16 milyon kişi olurken, istihdam oranı ise 1.9 puanlık azalış ile yüzde 44.5 oldu.
Sektör bazında bakıldığında inşaat sektöründe istihdam bir yılda 480,000 kişi, tarım sektöründe 345,000 kişi, sanayide 175,000 kişi azalırken, hizmet sektöründe 130,000 kişi arttı.
Mevsimsellikten arındırılmış olarak bakıldığında ise sanayide 82,000, hizmet sektöründe 76,000, inşaatta 44,000, tarımda 22,000 kişilik istihdam azalışı gözlendi.
Verilere göre, Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2019 yılı Ocak döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 1.26 milyon kişi artarak 4.67 milyon kişiye yükseldi.
Tarım dışı işsizlik oranı 4.1 puanlık artış ile yüzde 16.8 olarak tahmin edildi.
İşgücü 2019 yılı Ocak döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 387,000 kişi artarak 31.8 milyon kişi, işgücüne katılma oranı ise 0.1 puanlık artış ile yüzde 52.2 olarak gerçekleşti.
İşgücüne katılma oranı Aralık döneminde yüzde 52.4 olmuştu.
Mevsim etkisinden arındırılmış işgücüne katılma oranı ise Aralık'taki yüzde 53.1'lik gerçekleşmenin ardından Ocak döneminde 0.2 puan azalarak yüzde 52.9 olarak gerçekleşti.